Sygnatura:
6074 Przekształcenie użytkowania wieczystego w prawo własności
Hasła tematyczne:
Nieruchomości
Skarżony organ:
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Data:
2009-12-04
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Treść wyniku:
Uchylono zaskarżoną decyzję
Sędziowie:
Elżbieta Lenart
Joanna Skiba /przewodniczący/
Monika Nowicka /sprawozdawca/
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Joanna Skiba Sędziowie: Sędzia WSA Elżbieta Lenart Sędzia WSA Monika Nowicka (spr.) Protokolant Anna Traczyk po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 lutego 2010 r. sprawy ze skargi Agencji Nieruchomości Rolnych na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia […] maja 2008 r. nr […] w przedmiocie umorzenia postępowania odwoławczego 1. uchyla zaskarżoną decyzję; 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu; 3. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. na rzecz Agencji Nieruchomości Rolnych – Oddział Terenowy w W. kwotę 440 (czterysta czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Uzasadnienie wyroku
Zaskarżoną decyzją z dnia […] maja 2008 r. nr […] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. umorzyło postępowanie odwoławcze od decyzji Starosty Powiatu P. z dnia […] września 2007 r. nr […] orzekającej o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, będącej własnością Skarbu Państwa, a położonej w obrębie P., gmina M., stanowiącej działkę nr […], o powierzchni […] m. kw.
Z uzasadnienia decyzji organu odwoławczego wynikało, że organ ten uznał, iż
Agencja Nieruchomości Rolnych nie mogła być stroną postępowania w przedmiotowej sprawie, wszczętej z wniosku D. R., gdyż – wg Kolegium – nie posiadała w tym postępowaniu interesu prawnego.
Podkreślono, że Agencja Nieruchomości Rolnych wykonywała w stosunku do nieruchomości rolnych prawo własności na rzecz Skarbu Państwa – na podstawie ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1700) – natomiast organem właściwym do orzekania o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, w stosunku do nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa, był starosta. W związku z powyższym – zdaniem Kolegium – w odniesieniu do przedmiotowej nieruchomości, działały dwa podmioty reprezentujące Skarb Państwa, w zależności od tego, jakiego rodzaju działania prawne były wykonywane. O ile Agencja Nieruchomości Rolnych miała przy tym uprawnienie do aktualizacji opłat z tytułu użytkowania wieczystego, o tyle – do przekształcenia tego prawa w prawo własności – uprawnienia posiadał starosta.
Z tego zatem powodu Kolegium umorzyło postępowanie odwoławcze, wywołane wniesieniem odwołania przez Agencję Nieruchomości Rolnych, bo uznało, że podmiot ten nie posiada interesu prawnego w sprawie przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności.
Od powyższej decyzji skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wniosła Agencja Nieruchomości Rolnych, domagając się w niej uchylenia zaskarżonej decyzji.
W skardze Agencja, powołując się na przepis art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu państwa, skarżąca podnosiła, że działając na rzecz Skarbu Państwa, Agencja ma interes prawny do występowania w niniejszym postępowaniu, ponieważ dotyczy ono nieruchomości będącej w Zasobie Własności Rolnej Skarbu Państwa. Pozbawienie Agencji możliwości udziału w postępowaniu administracyjnym, dotyczącym takiej nieruchomości, było – zdaniem skarżącej – całkowicie nieuzasadnione, gdyż uniemożliwiało to Agencji działanie na rzecz ochrony interesów Skarbu Państwa.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i podtrzymał stanowisko
wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.
Wyrokiem z dnia 6 listopada 2008 r. (sygn. akt I SA/Wa 1152/08) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji uznając, że organem właściwym do orzekania w niniejszej sprawie jaki organ odwoławczy, winien być wojewoda a nie samorządowe kolegium odwoławcze. Wyrok ten jednak wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 listopada 2009 r. (sygn. akt 117/09) został uchylony a sprawa została przekazana tutejszemu Sądowi Wojewódzkiemu do ponownego rozpoznania.
W motywach swego rozstrzygnięcia Sąd kasacyjny uznał, iż w sprawie orzekał w postępowaniu odwoławczym organ właściwy, zatem aktualnie należało rozpoznać merytorycznie wniesioną skargę.
W tych warunkach Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
Skargę należy uznać za zasadną, co skutkowało uchyleniem zaskarżonej decyzji.
Decyzja organu odwoławczego zapadła z naruszeniem prawa materialnego w postaci art. 1 ust. 1 i art. 5 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz. U. z 2004 r. Nr 208, poz. 2128 ze zm.) oraz z naruszeniem art. 28 i art. 138 § 1 pkt 3 k.p.a.
Spór w rozpoznawanej sprawie sprowadzał się do oceny, czy skarżącej Agencji
Nieruchomości Rolnych przysługuje status strony w postępowaniu administracyjnym w
sprawie przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności
nieruchomości. Zgodnie zaś z art. 28 k.p.a. stroną postępowania administracyjnego jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda
czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.
Odnosząc powyższe do przedmiotowego stanu faktycznego podnieść wypada, że zgodnie z art. 5 ust. 2 i 3 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami
rolnymi Skarbu Państwa, Agencja Nieruchomości Rolnych – obejmując we władanie
składniki mienia Skarbu Państwa – wstępuje w prawa i obowiązki z nimi związane w
stosunku do Skarbu Państwa oraz osób trzecich, w tym również wynikające z decyzji
administracyjnych. Oznacza to, że mienie Skarbu Państwa, o którym mowa w art. 1 i 2 ustawy, przejęte w trybie tej ustawy przez Agencję Własności Rolnej Skarbu
Państwa, tworzy Zasób Własności Rolnej Skarbu Państwa, którym Agencja
samodzielnie gospodaruje (art. 12 ust. 1 i art. 24 ust. 1 ustawy), między innymi w
drodze sprzedaży. Według zaś art. 20 ust. 1 i 3 ustawy Agencja Własności Rolnej
Skarbu Państwa, prowadząc samodzielną, niezależną od budżetu Państwa,
gospodarkę finansową, wszelkie uzyskiwane przez nią środki finansowe przeznacza
na realizację zadań określonych w ustawie oraz na funkcjonowanie Agencji.
Uznać zatem należy, że wolą ustawodawcy było, aby Skarb Państwa swoje
uprawnienia właścicielskie do mienia określonego w art. 1 i art. 2 ustawy o
gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, wykonywał za
pośrednictwem Agencji Nieruchomości Rolnych, która – zgodnie z art. 20 ust. 1 i 3
ustawy – prowadząc samodzielną, a więc niezależną od budżetu Państwa,
gospodarkę finansową – wszelkie uzyskiwane środki finansowe przeznacza na
realizację zadań określonych w ustawie oraz na funkcjonowanie Agencji.
Z tego powodu Agencja posiada status strony postępowania, którego przedmiotem jest mienie wchodzące w skład Zasobu. Agencja przy tym występuje w obrocie prawnym samodzielnie, wykonując w imieniu własnym prawa Skarbu Państwa do powierzonego jej mienia i realizuje uprawnienia właścicielskie Skarbu Państwa (dominium), a nie wykorzystuje atrybuty jego władzy (imperium). Powyższe oznacza zatem, że nie istnieje konflikt między organami administracji, z pośród których, każdy – z innej pozycji, stoi na straży interesów Skarbu Państwa.
Konkludując należy stwierdzić, że zaskarżona decyzja, umarzająca postępowanie odwoławcze, jako wywołane odwołaniem wniesionym przez podmiot nieuprawniony, zapadła z naruszeniem w/w przepisów i jako taka podlegała uchyleniu na podstawie art. 145 § 1 lit. a i c w związku z art. 152 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).
Przy ponownym w związku z tym rozpoznaniem sprawy Kolegium winno rozpoznać merytorycznie odwołanie Agencji Nieruchomości Rolnych.