Sygnatura:
6330 Status  bezrobotnego
Hasła tematyczne:
Bezrobocie
Skarżony organ:
Wojewoda
Data:
2009-09-11
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach
Treść wyniku:
Uchylono decyzję I i II instancji
Sędziowie:
Szczepan Prax /przewodniczący/
Tadeusz Michalik
Teresa Kurcyusz-Furmanik /sprawozdawca/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia NSA Szczepan Prax Sędziowie Sędzia WSA Teresa Kurcyusz-Furmanik (spr.) Sędzia NSA Tadeusz Michalik Protokolant st.sekr.sąd. Alicja Sadowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 lutego 2010 r. sprawy ze skargi M.M.-K. na decyzję Wojewody […] z dnia […] nr […] w przedmiocie statusu bezrobotnego uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta K. z dnia […] nr […].

Uzasadnienie wyroku

Decyzją Prezydenta Miasta K. Nr […] z dnia […]r., na podstawie art. 9 ust. 1 pkt 14 lit.a, art. 2 ust. 1 pkt 2 oraz art. 33 ust. 4 pkt 3 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy ( Dz. U. z 2008 Nr 69 poz.415 ) orzeczono o utracie przez M. M. statusu osoby bezrobotnej.
W uzasadnieniu rozstrzygnięcia określono, iż utrata statusu następuje na 120 dni. Wskazano nadto, iż za osobę bezrobotną nie może być uznana osobą, która bez uzasadnionej przyczyny odmówiła przyjęcia propozycji innej formy pomocy określonej w ustawie tj. indywidualnego planu działania.
W odwołaniu od wskazanej decyzji M. M. opisała zdarzenie, jakie miało miejsce w dniu […]r., kiedy to zgłosiła się w Powiatowym Urzędzie Pracy na kolejną, zaplanowaną dla niej wizytę. Przytoczyła wypowiedzi zarówno swoje, jak i pracownika, z którym odbywała się spotkanie. Stwierdziła, iż zażądano od niej podania w jaki sposób i w jakich instytucjach będzie sama poszukiwała pracy w ciągu następnych dni. W opinii odwołującej takie zachowanie pracownika urzędu pracy nie stanowiło pomocy w formie indywidualnego planu działania, a było raczej pozostawieniem osoby bezrobotnej samej ze swoim problemem. Odwołująca przytoczyła swoją odpowiedź na polecenie przedstawienia planu działania. Jej zdaniem wyjaśniła urzędnikowi, iż wielokrotnie podejmowała samodzielne próby znalezienia pracy. W tym celu odwiedzała instytucje medyczne lub dydaktyczne, jednakże stanowiska psychologa, jakim jest z wykształcenia albo zostało zlikwidowane albo pozostawało zajęte.
Odwołująca wskazała, iż pracownik urzędu pracy skierował do niej pytanie o cel , w jakim przychodzi do urzędu pracy, co zdaniem odwołującej nie było właściwym zachowaniem.
Podkreśliła, iż w jej wieku ( 59 lat) ma nikłe szanse samodzielnego znalezienia pracy i jej zdaniem powinna oczekiwać w tym zakresie pomocy od urzędu pracy.
Zwróciła uwagę, iż protokół sporządzony w trakcie jej wizyty w dniu […]r. nie odzwierciedlał jej faktycznej wypowiedzi, w związku z czym odmówiła jego podpisania.
W dalszej części odwołania M. M. zakwestionowała skuteczność i prawidłowość działania Powiatowego Urzędu Pracy w K.. Opisała, że oferty przedstawiane na tablicach ogłoszeń, a także bezpośrednie skierowania do pracodawców okazywały się nieaktualne albo błędne, o czym, jej zdaniem, urząd pracy był wcześniej poinformowany.
Wskazała, iż skierowano ją na szkolenia nie mające związku z jej wykształceniem. Odbyła jej jednakże, dostosowując się do wymogów urzędu. Mimo tych szkoleń nie została zakwalifikowana do pracy ze względu na posiadanie wyższego wykształcenia uniemożliwiającego zatrudnienie jej w miejscach pracy, w których odbywała szkolenia.
Odwołująca podkreśliła, iż z własnej inicjatywy podejmuje również działania mające na celu znalezienie zatrudnienia.
Wskutek wniesionego odwołania sprawa została rozpatrzona przez Wojewodę […], który w dniu […]r. decyzją Nr […] działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. utrzymał w mocy zaskarżone rozstrzygnięcie organu I instancji .
Po analizie stanu faktycznego sprawy organ odwoławczy stwierdził, iż odwołująca pozostaje w rejestracji osób bezrobotnych od […]r. W dniu […]r. zgłosiła się do Referatu Poradnictwa Zawodowego celem opracowania, wspólnie z doradcą zawodowym, indywidualnego planu działania i pomimo częściowego wypełnienia dokumentacji odmówiła przyjęcia tego planu działania.
Wojewoda […] zaznaczył, iż odwołująca pouczona była o prawach i obowiązkach bezrobotnego, w tym o okolicznościach powodujących utratę statutu osoby bezrobotnej. Została także zobowiązana do zapoznania się z przepisami ustawy o promocji zatrudniania i instytucjach rynku pracy oraz aktami wykonawczymi do niej.
Zwrócono uwagę na treść art. 33 ust. 4 pkt 3 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zgodnie z którym starosta pozbawia statusu bezrobotnego, który odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy określonej w ustawie. Przytoczono także art. 34a ust. 3 wymienionej ustawy, z którego wynikało, iż dla odwołującej, jako bezrobotnej zarejestrowanej nieprzerwanie przez okres dłużej niż 180 dni, powinien być przygotowany indywidualny plan działania . Wojewoda wskazał, iż w ramach takiego planu działania zaplanowano dla M. M. skierowanie do specjalisty do spraw rozwoju zawodowego, przedstawienie propozycji trzytygodniowego szkolenia w klubie pracy oraz indywidualną poradę zawodową. Przedstawiony plan wynikać miał z notatki doradcy zawodowego sporządzonej w dniu […]r.
Organ stwierdził, że odwołująca nie powinna była uchylać się od przyjęcia realizacji działań zmierzających do jej zatrudnienia, bowiem indywidualny plan działania, jakim objęta jest obligatoryjnie z mocy art. 34a ust. 3 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy zakłada pełną aktywność w celu doprowadzenia do podjęcia odpowiedniej dla bezrobotnego pracy zarówno ze strony urzędu pracy, jak i ze strony bezrobotnego. Bezrobotny powinien wykonać działania zaplanowane do jego samodzielnej realizacji w celu poszukiwania pracy. Zdaniem Wojewody odmowa przyjęcia tej formy pomocy aktywizacyjnej przez odwołującą w dniu […]r. nie była uzasadniona, a z takim zachowaniem osoby bezrobotnej łączy się obowiązek działania opisanego w art. 33 ust. 4 pkt 3 ustawy o promocji zatrudnienia(…), a więc pozbawienie tego podmiotu statusu osoby bezrobotnej.
Odnosząc się do zarzutów odwołującej, co do braku ofert odpowiadających jej wymaganiom, organ wskazał, iż urzędy pracy nie zawsze dysponują ofertami odzwierciedlającymi zainteresowania zawodowe osób bezrobotnych.
W skierowanej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach skardze M. M. podniosła, iż pozbawienie jej statusu osoby bezrobotnej było bezprawne. Zakwestionowała ustalenia faktyczne, o jakich mowa była w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Zaprzeczyła, by w ramach wizyty w dniu […]r. przedstawiono jej propozycję szkolenia w klubie pracy oraz zaproponowano indywidualną poradę zawodową. Opisała, tak jak w złożonym uprzednio odwołaniu, dialog pomiędzy nią a pracownikiem urzędu pracy i oświadczyła, iż spotkanie zakończyło się informacją o kolejnym spotkaniu w dniu […]r., a decyzja o pozbawieniu jej statusu osoby bezrobotnej była całkowitym zaskoczeniem.
Stwierdził ponadto, iż Wojewoda nie ustosunkował się do problemów poruszonych przez nią w treści złożonego odwołania.
W odpowiedzi na skargę Wojewoda […] wniósł o jej oddalenie i uzasadnił swoje stanowisko w sposób tożsamy, co w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył , co następuje:
Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej.
W ramach kontroli wydawanych przez organu administracji rozstrzygnięć sądy administracyjne oceniają zgodność działania tych organów z przepisami procedury, prawidłowość zastosowania prawa materialnego, a także słuszność zastosowanej w sprawie interpretacji prawa materialnego.
Uwzględnienie skargi następuje tylko w przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy lub istotnych wad w przeprowadzonym postępowaniu (art. 145 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1271) zwanej dalej p.p.s.a.
Ponadto, co wymaga podkreślenia, wojewódzkie sądy administracyjne rozstrzygają w granicach danej sprawy nie będąc jednak związane zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 §1 p.p.s.a.), biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowody i nie dokonując żadnych dodatkowych ustaleń faktycznych.
Przystępując do oceny zgodności z prawem poddanego kontroli sądowej działania organu, wskazać należy, iż zaskarżone rozstrzygnięcie zapadło w postępowaniu toczącym się na podstawie ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy ( tekst jednolity Dz.U. z 2008r. Nr 69 poz. 415). Bezspornie jest to zatem rozstrzygnięcie o charakterze decyzji administracyjnej. W toku postępowania poprzedzającego jej wydanie organy związane są nie tylko regulacją zawartą w przywołanym akcie prawnym ale również przepisami procedury administracyjnej.
Zauważyć należy, iż wydanie decyzji w sprawie pozbawienia statusu osoby bezrobotnej, za wyjątkiem przypadku opisanego w art. 33 ust. 4 pkt 6 ustawy z dnia dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy ( Dz. U. z 2008 Nr 69 poz.415 ) następuje wskutek działania starosty podjętego z urzędu, a stroną wszczętego postępowania staje się osoba bezrobotna. W treści art. 61 § 4 k.p.a. ustawodawca nakazał organowi zawiadomienie osoby będącej stroną wszczętego postępowania z urzędu o tym zdarzeniu. Obowiązek organu określony w art. 61 § 4 k.p.a stanowi formę realizacji zasady ogólnej czynnego udziału strony w postępowaniu administracyjnym (art. 10 k.p.a.). Jest oczywiste, że strona może czynnie uczestniczyć w postępowaniu wyłącznie wtedy, gdy będzie świadoma jego wszczęcia. Kodeks tym samym statuuje "zasadę jawności wszczętego postępowania wobec wszystkich stron w danej sprawie" (W. Dawidowicz, Ogólne postępowanie…, s. 127).
Przedstawione Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu wraz ze skargę akta sprawy pozwalają na ustalenie, iż skarżąca nie została zawiadomiona o wszczęciu postępowania poprzedzającego wydanie decyzji w przedmiocie pozbawienia jej statusu osoby bezrobotnej. W aktach tych brak jest również dokumentacji potwierdzającej jej czynny udział w prowadzonym postępowaniu. Stanowi to o naruszeniu przez procedujący organ przepisów art. 10 § 1 i art. 61 § 4 k.p.a.
Zważyć przyjdzie, iż uwzględnienie skargi następuje tylko w przypadku dostrzeżenia takich wad w przeprowadzonym postępowaniu, które mogłyby mieć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 lit.c p.p.s.a.).
Należało zatem, zdaniem Sądu, dokonać oceny dostrzeżonego uchybienia proceduralnego w aspekcie przywołanego art. 145 § 1 pkt 1 lit.c p.p.s.a .
Twierdzenia zawarte zarówno w odwołaniu , jak i skardze wskazują, iż spornym w sprawie jest stan faktyczny. Według skarżącej nie proponowano jej bowiem pomocy w postaci skierowania do specjalisty do spraw rozwoju zawodowego, szkolenia w klubie pracy oraz indywidualnej porady zawodowej, a jedynie nakazano sporządzić plan samodzielnego działania. Zgodnie z treścią protokołu z dnia […]r., w którym opisana została rozmowa przeprowadzona pomiędzy pracownikiem urzędu pracy i M. M., a który zawierał notatkę o odmowie jego podpisania przez skarżąca brak jest również jakichkolwiek informacji o przygotowanej dla niej pomocy. Taka notatka został sporządzona w dodatkowym protokole, na którym brak podpisu skarżącej. Nie ma w tym dodatkowym protokole żadnej informacji o przedstawieniu stronie opisanych propozycji pomocy. Ponadto, jak wynika z treści odwołania, a także z zarzutów skargi, skarżąca nie zgadzała się z zapisem protokółu z dnia […]r. sporządzonego w trakcie jej wizyty w urzędzie pracy i dlatego nie wyraziła woli jego podpisania. Z uzasadnienia obu wydanych w sprawie decyzji wywnioskować można, iż protokół ten miał stanowić dowód na zachowanie skarżącej uzasadniające zastosowanie wobec niej sankcji opisanej w treści art. 33 ust.4 pkt 3 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Jednakże zwrócić uwagę należy, iż art. 81 k.p.a. pozwala na uznanie za udowodnioną okoliczność, jeżeli strona miała możność wypowiedzenia się, co do przeprowadzonych dowodów. Tym samym, w przypadku braku zawiadomienia skarżącej o wszczęciu postępowania w sprawie pozbawienia jej statusu osoby bezrobotnej i braku stworzenia dla niej sposobności do wypowiedzenia się w zakresie treści protokołu stanowiącego podstawowy dowód w sprawie, nie było możliwe przyjęcie za udowodnione, iż skarżąca odmówiła przyjęcia pomocy aktywizacyjnej.
W konsekwencji Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, iż dostrzeżone uchybienia mogły mieć wpływ na treść zaskarżonej, a także utrzymanej nią w mocy decyzji.
Zwrócić także należy uwagę, iż urzędy pracy realizują zadania państwa w zakresie łagodzenia skutków bezrobocia oraz aktywizacji zawodowej. Dla spełnienia celów wyznaczonych w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy organy administracji mają obowiązek świadczyć pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy. Zgodzić się trzeba z Wojewodą […], iż jednym z rodzajów takiej pomocy jest przygotowanie indywidualnego planu działania dla bezrobotnego w celu doprowadzenia do podjęcia przez niego odpowiedniej pracy. Przygotowanie takiego planu, jak słusznie zauważa organ odwoławczy, wymaga aktywności obu stron postępowania – organu i bezrobotnego. Jednakże z tresci treści odwołania skierowanego do Wojewody […] wynikało, iż M. M. została obarczona obowiązkiem samodzielnego przygotowania takiego planu działania, z czym nie chciała się zgodzić. Okoliczność ta nie została wyjaśniona w ramach postępowania odwoławczego, a wbrew obowiązkowi wynikającemu z jednej z naczelnych zasad procedury administracyjnej, jaką stanowi zasada praworządności, organ nie podjął żadnych działań zmierzających do sprawdzenia przedstawionych w odwołaniu kwestii.
Istotne jest także, iż ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach zezwala na pozbawienie uprawnień osoby bezrobotnej wyłącznie w ściśle określonych przepisami przypadkach. Są to sytuacje wymienione w treści jej art. 33 ust. 4 . Opisany w pkt 3 tego przepisu przypadek pozwalający na zastosowanie wskazanej sankcji nie może być interpretowany rozszerzając i tylko spełnienie się wskazanych w nim przesłanek może pozwalać na wydanie decyzji o utracie statusu bezrobotnego. Wymieniony przepis wymaga nadto, by zachowanie bezrobotnego miało cechy zachowania zawinionego. Badając w tym aspekcie uzasadnienie zaskarżonej decyzji zauważyć trzeba, iż , jako odmowę przyjęcia propozycji określonej w ustawie formy pomocy uznano odmowę wypełnienia przedstawionej skarżącej dokumentacji pod nazwa "IPD". Przywołując w tym miejscu treść art. 34a ustawy o promocji zatrudnienia(…) wskazać trzeba, iż to powiatowy urząd pracy, udzielając pomocy określonej w ustawie, może przygotować indywidualny plan działania dla bezrobotnego lub poszukującego pracy w celu doprowadzenia do podjęcia przez niego odpowiedniej pracy. Indywidualny plan działania jest przygotowywany przy udziale bezrobotnego, a nie "przez bezrobotnego". Dla uznania, iż spełniona została przesłanka określona w art. 33 ust. 4 pkt 3 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy byłoby zatem konieczne wykazanie nieuzasadnionej odmowy udziału skarżącej w przygotowanym przez powiatowy urząd pracy planie aktywizującym. W opinii Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego ta okoliczność nie została jednak w sposób jednoznaczny ustalona w toku prowadzonego postępowania administracyjnego.
Biorąc pod uwagę opisane uchybienia Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał za konieczne, korzystając z uprawnień nadanych mu treścią art. 135 p.p.s.a uchylić obie wydane w sprawie decyzje. W ponownym rozpoznaniu sprawy organ dokona wnikliwej oceny sporządzonego w dniu […]r. protokołu odzwierciedlającego przebieg wizyty skarżącej w urzędzie pracy. Umożliwi przy tym wypowiedzenie się skarżącej, co do przyczyn odmowy podpisania tego protokołu, zapewniając jej nadto prawo do czynnego udział w każdym stadium prowadzonego postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwiając jej wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów. Oceni w aspekcie art. 33 ust. 4 pkt 3 ustawy o promocji zatrudnienia o instytucjach rynku pracy charakter dokumentacji, której sporządzenia odmówiła skarżąca i określi, czy w istocie odmowa wypełnienia w całości przedstawionego skarżącej dokumentu stanowiła odmowę " innej formy pomocy", o której mowa w tym przepisie. Ustali także przyczyny odmowy sporządzenia tej dokumentacji oceniając, czy mogły to być przyczyny nieuzasadnione, o jakich mowa w art. 33 ust. 4 pkt 3 ustawy. Ustali również, w jakich okolicznościach i w jakim celu został sporządzony dodatkowy protokół z dnia […]r., i czy z jego treścią zapoznano skarżącą. .Tak zebrany materiał pozwoli dopiero, zdaniem Sądu, na podjęcie rozstrzygnięcia w sprawie.
Podejmując opisane wyżej działania organ weźmie pod uwagę, iż jego celem jest udzielanie wsparcia osobom bezrobotnym, a więc nakładane na te podmioty obowiązki muszą znaleźć ratio w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Z powyższych względów stało się konieczne orzeczenie na mocy art. 145 § 1 pkt 1 lit. c, jak w sentencji.