Sygnatura:
6110 Podatek od towarów i usług
Hasła tematyczne:
Skarżony organ:
Dyrektor Izby Skarbowej
Data:
2009-10-14
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi
Treść wyniku:
Odmówiono przyznania prawa pomocy w części
Sędziowie:
Joanna Grzegorczyk-Drozda /przewodniczący sprawozdawca/
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział I w składzie następującym: Sędzia WSA Joanna Grzegorczyk-Drozda po rozpoznaniu w dniu 17 lutego 2010 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku "A" spółki cywilnej W. K. i K. Sz. z siedzibą w Ł. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi "A" spółki cywilnej W. K. i K. Sz. z siedzibą w Ł. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. z dnia […] nr […] w przedmiocie zobowiązania w podatku od towarów i usług za okres od stycznia do maja 2007 r. postanawia odmówić przyznania "A" spółce cywilnej W. K. i K. Sz. z siedzibą w Ł. prawa pomocy w zakresie częściowym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych.
Uzasadnienie wyroku
"A." spółka cywilna W.K. i K.S. z siedzibą w Ł. wniosła skargę na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. z dnia […] w sprawie określenia tejże Spółce wysokości zobowiązań z tytułu podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące 2007 r.
Zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału I jako strona skarżąca Spółka została wezwana do uiszczenia wpisu od skargi w wysokości 8.127 zł. W odpowiedzi na to wezwanie Spółka w dniu 22 października 2009 r. na urzędowym formularzu PPPr złożyła wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych. W uzasadnieniu wniosku podała, że nie posiada żadnych środków finansowych, nie prowadzi aktualnie działalności, a także nie posiada majątku, który można by sprzedać w celu uzyskania środków na uiszczenie wpisu. W oświadczeniu o stanie majątku i dochodach Spółka wskazała, że posiada wprawdzie udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, o wartości 91.000 zł, niemniej jednak zostały one zajęte przez "komornika skarbowego". Dochód spółki cywilnej za rok 2008 wyniósł 9.453 zł.
Zarządzeniem referendarza sądowego wspólnicy spółki cywilnej zostali wezwani do nadesłania wniosków o przyznanie prawa pomocy na urzędowych formularzach przeznaczonych dla osób fizycznych (PPf).
W odpowiedzi na to wezwanie W.K., wspólnik "A." sc, we wniosku o przyznanie prawa pomocy podał, że samodzielnie prowadzi gospodarstwo domowe, źródłem jego utrzymania są dochody ze stosunku pracy w wysokości 1.300 zł miesięcznie. Nie posiada żadnego majątku poza udziałami w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością o wartości nominalnej około 45.500 zł. Udziały te zostały zajęte przez organ egzekucyjny. Jego wynagrodzenie ledwo wystarcza na zaspokojenie jego podstawowych potrzeb życiowych. Nie osiąga już dochodów z działalności gospodarczej, a "zapaść gospodarcza" powoduje, że nie widzi szans na poprawę w tym zakresie. Wnioskodawca dodał, że z uwagi na zapaść gospodarczą, która znacznie zmniejszyła jego dochody, nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych. Z kolei K.S., wspólnik "A." sc, wskazał, że prowadzi gospodarstwo domowe wspólnie z żoną B.S. Oboje z żoną osiągają dochód z tytułu wynagrodzenia za pracę w łącznej kwocie 3.750 zł brutto miesięcznie. Oświadczył, że nie posiada żadnego majątku poza udziałami w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością o wartości nominalnej około 45.500 zł, które zostały zajęte przez organ egzekucyjny. Nie osiąga już dochodów z działalności gospodarczej, a "zapaść gospodarcza" powoduje, że nie widzi szans na poprawę w tym zakresie. Oświadczył, iż jego wcześniejsze dochody nie pozwoliły na poczynienie oszczędności. Podkreślił, że sytuacja majątkowa jego żony jest bardzo trudna, gdyż jej wynagrodzenie za pracę zostało w 50% obciążone z tytułu zajęć komorniczych. Wskazał ponadto, że z uwagi na zapaść gospodarczą, która znacznie zmniejszyła jego dochody, oraz znaczne wydatki, nie jest w stanie uiścić kosztów sądowych w sprawie.
Wobec tego, że zawarte w powyższym wnioskach oświadczenia okazały się niewystarczające do oceny rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych wnioskodawców, referendarz sądowy zarządzeniem z dnia 30 listopada 2009 r. wezwał pełnomocnika strony skarżącej do uzupełnienia wniosków o przyznanie prawa pomocy poprzez udokumentowanie faktu zajęcia przez Naczelnika Urzędu Skarbowego posiadanych przez wspólników udziałów w "A." zoo, nadesłanie rachunków bankowych należących do wnioskodawców, w tym także rachunków związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, z okresu ostatnich 3 miesięcy oraz wskazanie przez W.K. wysokości dochodu osiąganego przez żonę.
W odpowiedzi na to wezwanie w piśmie z dnia 10 grudnia 2009 r. pełnomocnik obu wspólników skarżącej Spółki wyjaśnił, że skarżący od kilku miesięcy nie posiadają żadnych prywatnych rachunków bankowych ani rachunków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Z "A." skarżący są związani umową o pracę, z tytułu której otrzymują wynagrodzenie miesięczne w kwocie wskazanej we wniosku i nie czerpią żadnych innych korzyści majątkowych związanych z funkcjonowaniem tej Spółki. Pełnomocnik wyjaśnił także, iż organ egzekucyjny zajął udziały skarżących w "A." Spółce z o.o. (powstałej na skutek przekształcenia spółki cywilnej o tej samej nazwie). Ponadto wskazał, że I.K. uzyskuje dochody z tytułu umowy o pracę w wysokości 3.699,54 zł brutto (2.653,34 zł netto) i na mocy prawomocnego orzeczenia sądowego zobowiązana jest do świadczeń alimentacyjnych względem swej matki w kwocie 1.500 zł miesięcznie. Do tego pisma załączył postanowienie Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi z dnia 20 października 2009 r. dotyczące zajęcia udziałów w "A." Spółce z o.o. oraz wyciągi z rachunków bankowych tej Spółki.
Postanowieniem z dnia 23 grudnia 2009 r. referendarz sądowy, działając w oparciu o art. 246 § 1 pkt 2 w związku z art. 245 § 3 i art. 258 § 2 pkt 7 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej ppsa, odmówił wspólnikom skarżącej spółki cywilnej przyznania prawa pomocy.
We wniesionym z zachowaniem ustawowego terminu sprzeciwie pełnomocnik wspólników skarżącej Spółki wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przyznanie skarżącym prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych. Postanowieniu temu zarzucił naruszenie art. 246 § 1 pkt 2 ppsa poprzez odmowę przyznania skarżącym prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sytuacji, w której skarżący wykazali, że nie są w stanie ponieść kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
W uzasadnieniu sprzeciwu przywołał treść art. 246 § 1 ppsa, a następnie przypomniał przebieg postępowania o przyznanie prawa pomocy, w szczególności dane wynikające z wniosków złożonych przez obu wspólników, podstawę prawną wezwania do uzupełnienia treści wniosku o przyznanie prawa pomocy (art. 255 ppsa) oraz dokumenty, które zostały nadesłane w odpowiedzi na wezwanie referendarza sądowego.
Strona skarżąca zakwestionowała ocenę referendarza sądowego co do sytuacji finansowej, w jakiej znajdują się wspólnicy spółki cywilnej oraz możliwości poniesienia przez nich kosztów sądowych w niniejszej sprawie. Zdaniem wspólników skarżącej Spółki, znajdują się oni w bardzo trudnej sytuacji finansowej, od kwietnia nie uzyskują, co wynika z oświadczeń i dokumentów dołączonych do wniosku oraz przesłanych do Sądu, żadnych dochodów z działalności gospodarczej, zaś ich dochody osiągane we wcześniejszych latach nie pozwalały na poczynienie większych oszczędności. Skarżący nie mogli przewidzieć, że przeciwko nim zostaną wszczęte jakiekolwiek postępowania, więc ewentualne wydatki związane z kosztami postępowań nie były przez skarżących planowane. Przeciwko skarżącym toczyło się kilka postępowań podatkowych w przedmiocie określenia zobowiązań podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych oraz w podatku od towarów i usług za poszczególne lata i każde z tych postępowań zostało zakończone decyzją, od której wniesiono odwołanie, a następnie, po rozpatrzeniu odwołań przez organ odwoławczy, skargę do WSA w Łodzi, zatem łączna wartość wszystkich wpisów jest bardzo wysoka. Ocena sytuacji finansowej skarżących i możliwości uiszczenia przez nich kosztów sądowych powinna być dokonywana z uwzględnieniem ilości wniesionych skarg na decyzje podatkowe, oraz uzyskiwanych przez skarżących dochodów.
W piśmie strona wyjaśniła, iż udziały w "A." Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością zostały one zajęte przez urząd skarbowy i wspólnicy nie mogą nimi rozporządzać. Na ocenę sytuacji majątkowej skarżących nie ma również wpływu kondycja finansowa "A." Spółki zoo. Skarżący są bowiem tylko pracownikami Spółki, w której uzyskują stałe miesięczne dochody, o których już wspomniano.
Opisane wyżej okoliczności, zdaniem pełnomocnika, pozwalają przyjąć, że poniesienie przez skarżących kosztów sądowych jest wręcz niewyobrażalnym wydatkiem, który skutkować będzie znacznym uszczerbkiem utrzymania koniecznego dla skarżących i ich rodziny.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Instytucję zwolnienia od kosztów sądowych reguluje rozdział 3 dział V ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej ppsa.
Przepis art. 244 tej ustawy stanowi, że prawo pomocy obejmuje zwolnienie od kosztów oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Stosownie zaś do art. 245 § 1 ppsa. prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje, zgodnie z § 2 tegoż przepisu, zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego, prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje natomiast, według § 3 powołanego przepisu, zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Przesłanki przyznania pomocy osobie fizycznej określa przepis art. 246 § 1 ppsa. I tak, przyznanie pomocy w zakresie całkowitym następuje, gdy osoba wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, w zakresie częściowym natomiast – gdy osoba wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i dla rodziny. Przesłanki przyznania pomocy osobie prawnej, a także innej jednostce organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej określa z kolei przepis art. 246 § 2 ppsa. I tak, prawo pomocy w zakresie całkowitym może być przyznane, gdy wykaże, że nie ma żadnych środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania, w zakresie częściowym natomiast – gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania.
Analiza powołanych przepisów prowadzi do wniosku, wedle którego status strony skarżącej ma istotne znaczenie dla podstawy prawnej rozpoznania wniosku o przyznanie prawa pomocy, a mianowicie podstawa ta zależy od tego, czy skarżącym jest osoba fizyczna czy osoba prawna. Podnieść też należy, iż zawarty w przepisie art. 246 § 1 i 2 ppsa zwrot "gdy wykaże" oznacza, że na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uprawniającej do skorzystania z prawa pomocy, zaś zwrot "może być przyznane" wskazuje na fakultatywny charakter orzeczenia Sądu o przyznaniu prawa pomocy osobom prawnym. Przy spełnieniu przesłanek przewidzianych w wymienionym przepisie, Sąd bowiem może, ale nie musi, przyznać wnioskowaną pomoc gdy uzna, że zachodzi taka potrzeba w świetle zapewnienia stronie realizacji zasady prawa do sądu (por. postanowienie NSA z dnia 8 lipca 2008 r., I GZ 173/08 opubl. CBOIS). Uznanie oświadczenia za wystarczające dla przyznania prawa pomocy we wskazanym zakresie należy do Sądu, przy czym ocena sytuacji materialnej nie sprowadza się tylko do stwierdzenia, że skarżący uzyskuje lub nie uzyskuje dochodów, ale również polega na zbadaniu, czy posiada on majątek oraz czy posiada obiektywnie rozumianą zdolność do zdobycia potrzebnych środków finansowych. Podnieść też należy, iż udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest formą dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe. Pomoc finansowa ze strony Państwa przysługiwać będzie jedynie podmiotom, które nie mogą – z powodów od siebie niezależnych – pozyskać środków koniecznych do prowadzenia postępowania sądowego (postanowienie NSA z dnia 16 kwietnia 2008 r., II OZ 326/08 opubl. CBOIS). W orzecznictwie sądowym, na tle omawianego przepisu ukształtował się pogląd, zgodnie z którym obowiązkiem podmiotu ubiegającego się o przyznanie prawa pomocy jest wykazanie faktu podjęcia starań o uzyskanie środków finansowych, niezależnie od efektów (postanowienie NSA z dnia 24 listopada 2008 r., II OZ 1220/08 opubl. CBOIS). Przyjmuje się również, że jeżeli fakty podane we wniosku nie znajdują pokrycia w aktach sprawy, istnieją podstawy do odmowy przyznania prawa pomocy (por. postanowienie NSA z dnia 09 września 2004r., FZ 360/04, nie publ. czy postanowienie NSA z dnia 29 lipca 2005r., II FZ 470/05 nie publ.). Badając zasadność wniosku o przyznanie prawa pomocy Sąd winien mieć również na uwadze, że instytucja prawa pomocy stanowi wyjątek od zasady ponoszenia kosztów postępowania sądowoadministracyjnego wyrażonej w art. 199 ppsa.
Zauważyć nadto należy, iż zgodnie z art. 260 ppsa, w razie wniesienia sprzeciwu, który nie został odrzucony, zarządzenie lub postanowienie, przeciwko któremu został on wniesiony, traci moc, a sprawa będąca przedmiotem sprzeciwu podlega rozpoznaniu przez sąd na posiedzeniu niejawnym. Na postanowienie przysługuje zażalenie. Postanowienie referendarza w przedmiocie prawa pomocy traci więc moc niezależnie od treści rozstrzygnięcia. Pod względem skutków prawnych jest ono traktowane jako nieistniejące.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, w pierwszej kolejności podnieść należy, iż wnioskodawcą w niniejszej sprawie, wbrew dokonanym przez referendarza sądowego w postanowieniu z dnia 23 grudnia 2009 r. ustaleniom, jest "A." sc, nie zaś jej wspólnicy W.K. i K.S.. Adresatem zaskarżonej w niniejszej sprawie decyzji określającej wysokość zobowiązania w podatku od towarów i usług jest bowiem wskazana w sentencji tej decyzji "A." spółka cywilna i to ta Spółka została obciążona obowiązkiem uiszczenia podatku, nie zaś jej wspólnicy. Spółka cywilna, co należy podnieść jako dodatkowy argument, jest na gruncie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) podatnikiem tego podatku, jako jednostka niemająca osobowości prawnej. Także na mocy art. 25 § 3 w związku z art. 32 ppsa skarżąca Spółka jest, obok organu podatkowego, który wydał decyzję, stroną niniejszego postępowania sądowego, nie zaś jej wspólnicy. Z pierwszego z wymienionych przepisów wynika bowiem, iż zdolność sądową mają także inne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, jeżeli przepisy prawa dopuszczają możliwość nałożenia na te jednostki obowiązków lub przyznania uprawnień lub skierowania do nich nakazów i zakazów, a także stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa. W myśl art. 32 ppsa natomiast w postępowaniu w sprawie sądowoadministracyjnej stronami są skarżący oraz organ, którego działanie lub bezczynność jest przedmiotem skargi. W konsekwencji powyższej regulacji prawnej jedynie skarżąca Spółka jest podmiotem legitymowanym do złożenia wniosku o przyznanie prawa pomocy (art. 243 § 1 ab initio ppsa), zaś podstawę prawną rozstrzygnięcia Sądu w przedmiocie tego wniosku, stanowi art. 246 § 2 ppsa, a więc przesłanka braku dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania (por. postanowienie WSA w Gliwicach z dnia 1 kwietnia 2009 r., III SA/Gl 234/09, postanowienie WSA w Poznaniu z dnia 30 stycznia 2009 r., I SA/Po 1144/08, postanowienie NSA z dnia 2 lipca 2007 r., I FZ 282/07).
Rozpoznając merytorycznie wniosek "A." sc o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym, Sąd doszedł do przekonania, że wniosek ten nie zasługuje na uwzględnienie. Wprawdzie we wniosku wskazała, iż nie posiada żadnych środków finansowych ani majątku, nie prowadzi działalności gospodarczej, co mogłoby wskazywać, że nie ma ona dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania. Okoliczności te nie zasługują jednakże na uwzględnienie. Nie budzi bowiem wątpliwości, iż majątek skarżącej Spółki przez jej wspólników został wniesiony do utworzonej przez nich na przełomie 2007 i 2008 r. nowej spółki, tj. "A." Spółki zoo, a czynności tychże dokonano w czasie kontroli podatkowej, której przedmiotem była działalność "A." sc, oraz prowadzonych przez organy ścigania postępowań w stosunku do kontrahentów tej Spółki. Okoliczność ta ma istotne znaczenie, bowiem majątek Spółki cywilnej przed jej wniesieniem do Spółki zoo generował rocznie przychody rzędu 3 mln złotych, pozwalał zatem na swobodne pokrycie należności z tytułu wpisu sądowego (zob. np. akta sprawy I SA/Łd 683/09). Powyższe działania wspólników skarżącej Spółki spowodowały, że aktualnie Spółka ta nie posiada żadnego majątku, środków finansowych i w konsekwencji nie prowadzi działalności gospodarczej. Działania te uznać należy za jedną z szeregu znanych Sądowi z urzędu czynności skarżącej Spółki, zmierzających najprawdopodobniej do ochrony majątku przed ewentualną egzekucją zobowiązań podatkowych (por. postanowienie WSA w Łodzi z dnia 4 lutego 2010 r., I SA/Łd 683/09). W orzecznictwie sądowym prezentowany jest, akceptowany także w tej sprawie przez Sąd, pogląd, wedle którego nie może wnosić o zwolnienie z kosztów sądowych strona, w tej sprawie skarżąca Spółka, która bez ważnych powodów pozbawiła się wszelkich środków finansowych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania (por. postanowienie SN z dnia 31 marca 1987r., I CZ 26/87). Skarżąca Spółka, rozporządzając swoim majątkiem powinna liczyć się z konsekwencjami takiego działania, w szczególności z tym, że świadomie pozbawia się środków koniecznych do prowadzenia postępowań sądowych, dotyczących wszak działalności tej Spółki. Wyzbycie się tego majątku przez wspólników nie może zatem być poczytywane na korzyść skarżącej Spółki i skutkować zwolnieniem jej z obowiązku ponoszenia kosztów postępowania, które co do zasady obciążają wszystkie podmioty poszukujące ochrony prawnej przed sądem.
Istotne znaczenie dla przyjętej w tej sprawie przez Sąd oceny przedstawionych we wniosku okoliczności, a w konsekwencji i nie uwzględnienia wniosku strony skarżącej, ma nie budzący wątpliwości fakt, iż majątek skarżącej Spółki wniesiony do spółki zoo, nadal generuje dochody, o czym świadczy analiza złożonych przez pełnomocnika wyciągów bankowych "A." Spółki z o.o. za wrzesień, październik i listopad 2009 r. z prowadzonego w Banku PEKAO SA rachunku bankowego. Z wyciągów tych wynika, iż na rachunku Spółki zoo w okresie kiedy Spółka cywilna złożyła już skargę, a następnie wniosek o przyznanie prawa pomocy, zanotowano saldo opiewające na znaczne kwoty, na początku i na końcu września była to kwota 100.000 zł, w październiku odnotowano dostępne środki na kwotę 24.432,57 zł, w listopadzie zaś na kwotę 2.410 zł. Podnieść nadto należy, iż na tym koncie w poszczególnych miesiącach odnotowano obroty środkami finansowymi na znaczne kwoty, a mianowicie odpowiednio były to kwoty wypłat/wpłat -278.028,15 zł i +283.028,15 zł, -401.177,75 i +425.610,32 oraz -327.475,97 i +305.454,09 zł. Z tychże rachunków wynika również, iż po złożeniu w dniu 8 września 2009 r. skargi Spółka z o.o. z tego rachunku dokonywała wypłat gotówkowych, co miało miejsce np. 11 września 2009 r. na kwotę 15.000 zł, 14 września 2009 r. – 10.000 zł czy 25 września 2009 r. – 10.000 zł. Wypłat gotówkowych z tego konta dokonywana także po doręczeniu skarżącej Spółce wezwania do uiszczenia wpisu sądowego w dniu 21 września 2009r. i złożeniu wniosku o przyznanie prawa pomocy w dniu 22 września 2009 r., np. 26 października 2009 r. – 30.000 zł, 28 października 2009r. – 20.000 zł, 2 listopada 2009 r. na kwotę 24.000 zł, 9 listopada 2009 r. – 31.000 zł, 10 listopada 2009 r. 30.000 zł, 12 listopada 2009 r., 19 listopada 2009 r. – 13.500 zł. Z rachunku tego wynika nadto, iż Spółka zoo realizowała przelewy na rzecz kontrahentów, i tak np. w dniu 22 października 2009 r. dokonała przelewu na kwotę 18.690 zł, w dniu 23 października 2009 r. – 99.531 zł czy 18 listopada 2009 r. – 15.961,50 zł. Powyższe, zwłaszcza zaś obroty środkami pieniężnymi, dowodzą wprost, iż majątek, niegdyś, skarżącej Spółki cywilnej generuje przychód nowo utworzonej Spółki zoo, można zatem pokusić się o tezę, iż generowałby on również przychód skarżącej Spółki, gdyby zatem nie doszło do przeniesienia majątku ze Spółki cywilnej do Spółki zoo, to ta pierwsza osiągałaby co najmniej dostateczne środki na poniesienie kosztów sądowych we wszystkich sprawach zawisłych przed sądem. To zaś z pewnością pozwoliłoby skarżącej Spółce na uregulowanie wpisu sądowego w niniejszej sprawie. Z tych już to względów przyznanie skarżącej Spółce wnioskowanej pomocy byłoby niezgodne z zasadą sprawiedliwości, jak i celem samej instytucji prawa pomocy.
Dodatkowym argumentem przemawiającym za odmową przyznania prawa pomocy jest okoliczność, iż Sąd nie ma obowiązku, na co wskazuje zwrot "może być przyznane", przyznania prawa pomocy osobie prawnej, co oznacza, iż Sąd nawet w przypadku stwierdzenia zaistnienia przesłanki udzielenia tej pomocy może nie uwzględnić tego wniosku, jeśli, w jego ocenie, byłoby to, tak jak w niniejszej sprawie, niezgodne z zasadą sprawiedliwości, jak i intencją ustawodawcy wprowadzającego tą instytucję.
Rozpoznając wniosek Spółki, Sąd wziął również pod uwagę, iż zwolnienie od tych kosztów jest formą dofinansowania wnioskodawcy, a obowiązkiem strony jest partycypowanie w kosztach postępowania. Zapobiegliwości i przezorności w tym zakresie należy szczególnie wymagać od osób toczących spory sądowe, tak jak to ma miejsce w niniejszej sprawie, w związku z prowadzoną przez siebie profesjonalną działalnością gospodarczą. Wszakże samodzielna działalność gospodarcza, prowadzona na własny rachunek, wiąże się – ze swej istoty – z ryzykiem ponoszenia wszystkich związanych z nią konsekwencji, w tym kosztów – także kosztów sądowych (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 października 2004 r., sygn. akt GZ 71/04, publ. W ONSAiWSA 2005/1/8). Skarżąca Spółka, składając skargę, powinna więc liczyć się z koniecznością ponoszenia kosztów sądowych. Skoro bowiem dostępność do sądu wymaga z natury rzeczy posiadania środków finansowych, posiadanie tych środków staje się istotnym składnikiem prowadzonej działalności. Oznacza to, że w procedurze planowania wydatków związanych z działalnością gospodarczą, przewidując realizację swoich praw przed sądem, należy uwzględniać także konieczność posiadania środków na prowadzenie procesu sądowego. Tego rodzaju zapobiegliwości jednak skarżąca Spółka, co wynika ze sprzeciwu, co wykazała. Świadczy o tym zawarte w tym sprzeciwie stwierdzenie, wedle którego "skarżący nie mogli przewidzieć, że przeciwko nim zostaną wszczęte jakiekolwiek postępowania, więc ewentualne wydatki związane z kosztami postępowań nie były przez nich planowane". To zaś oznacza, iż wspólnicy skarżącej Spółki prowadząc sprawy tej Spółki działali co najmniej lekkomyślnie. Z tych względów, nie można uznać za skuteczny zarzut, iż odmowa zwolnienia jej od kosztów sądowych jest ograniczeniem zagwarantowanej ustawowo dostępności do realizacji jej praw przed sądami, a Sąd, rozpoznając wniosek, winien uwzględniać ilość złożonych przez stronę skargi i łączną sumę wpisu sądowego.
Dodatkowo na marginesie podnieść należy, iż zawarty w sprzeciwie wniosek pełnomocnika o uchylenie postanowienia referendarza odmawiającego przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym nie zasługuje na uwzględnienie. Zgodnie bowiem z powołanym przepisem art. 260 ppsa, wniesienie sprzeciwu skutkuje wyeliminowaniem postanowienia referendarza sądowego z obrotu prawnego z chwilą wniesienia sprzeciwu, co oznacza, iż nie ma przedmiotu – rozstrzygnięcia – mogącego podlegać uchyleniu, a Sąd rozpoznaje wniosek o przyznanie prawa pomocy tak jakby wniosek ten nie był już rozpoznany przez referendarza sądowego.
Mając na uwadze powyższe Sąd na podstawie art. 246 § 2 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi odmówił przyznania spółce prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.
P.Pij.