Sygnatura:
6559
Hasła tematyczne:
Odrzucenie skargi
Sygn. powiązane: I SA/Bd 645/09
Skarżony organ:
Dyrektor Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
Data:
2010-02-04
Sąd:
Naczelny Sąd Administracyjny
Treść wyniku:
Oddalono skargę kasacyjną
Sędziowie:
Małgorzata Korycińska /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący : sędzia NSA Małgorzata Korycińska po rozpoznaniu w dniu 17 lutego 2010 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej G. R. "S." Spółki z o.o. w S. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w B. z dnia 19 października 2009 r., sygn. akt I SA/Bd 645/09 w zakresie odrzucenia skargi w sprawie ze skargi G. R. "S." Spółki z o.o. w S. na decyzję Dyrektora […] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w T. z dnia […] lipca 2009 r., nr […] w przedmiocie odmowy przyznania pomocy finansowej na dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów Unii Europejskiej postanawia: oddalić skargę kasacyjną

Uzasadnienie wyroku

Radca prawny K. P. działając w imieniu G. R. "S." Sp. z o.o. w S. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w B. skargę na decyzję Dyrektora […] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w T. z dnia […] lipca 2009 r. Od skargi uiścił wpis w wysokości 100 zł.
Wojewódzki Sąd Administracyjny postanowieniem odrzucił powyższą skargę wskazując, że została ona nienależycie opłacona, bowiem zgodnie z przepisem § 2 ust. 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 221, poz. 2193 ze zm.), dalej: rozporządzenie z dnia 16 grudnia 2003 r., w sprawach skarg niewymienionych w ust. 1-5 wnosi się wpis stały w wysokości 200 zł. Sąd pierwszej instancji miał na uwadze treść art. 221 p.p.s.a. wskazujący na ciążący na adwokatach i radcach prawnych obowiązek należytego opłacania wnoszonych pism, które podlegają opłacie stałej, bez konieczności uprzedniego wezwania do jej uiszczenia. W przypadku nienależytego opłacenia pisma podlegającego opłacie stałej, pozostawia się je bez rozpoznania albo odrzuca bez wezwania o uiszczenie opłaty.
Wobec faktu, iż skarga, od której powinien być uiszczony wpis stały, została nienależycie opłacona przez skarżącą reprezentowaną przez radcę prawnego, Sąd pierwszej instancji na podstawie art. 221 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej: p.p.s.a., odrzucił skargę.
Od powyższego postanowienia G. R. "S." Spółka z o.o. złożyła skargę kasacyjną, zaskarżając to orzeczenie w całości, wnosząc o jego uchylenie i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.
Postanowieniu zarzucono naruszenie przepisów postępowania, w szczególności art. 221, art. 219, art. 54 § 1 p.p.s.a., poprzez przyjęcie, że pismo wniesione przez adwokata lub radcę prawnego, które nie zostało należycie opłacone sąd odrzuca bez wezwania do uiszczenia opłaty, jeżeli pismo podlega opłacie stałej.
W uzasadnieniu skargi kasacyjnej skarżąca powołała się na pogląd wyrażony przez Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z 22 marca 2005 r., zgodnie z którym art. 221 p.p.s.a. nie ma zastosowania do skargi wnoszonej do sądu administracyjnego w trybie art. 54 § 1 p.p.s.a. Zdaniem strony skarżącej, teza ta ma zastosowanie również po dacie wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Skarżąca podniosła, że w postanowieniu tym NSA stwierdził, iż art. 221 p.p.s.a. pozostaje w ścisłym związku z art. 219 p.p.s.a., a zawarty w tym ostatnim przepisie wymóg uiszczenia opłaty przy wniesieniu do sądu pisma podlegającego opłacie, ze swej istoty odnosi się do sytuacji, gdy pismo podlega bezpośredniemu złożeniu do sądu. Tak jest np. w przypadku wniesienia skargi kasacyjnej, skargi o wznowienie postępowania, czy też zażalenia. Nie dotyczy to jednak skarg składanych w trybie art. 54 p.p.s.a. Z literalnego brzmienia art. 219 § 1 p.p.s.a. wynika, że "opłatę sądową należy uiścić przy wniesieniu do sądu pisma podlegającego opłacie". Zdaniem skarżącej, niedopuszczalne jest domniemanie, że chodzi tu także o pisma składane za pośrednictwem organu.
Skarżąca podniosła, że na gruncie procedury cywilnej istnieje odmienne rozwiązanie, dające stronie możliwość uiszczenia brakującej opłaty, w myśl art. 130 § 2 k.p.c. Odmienne, bardziej restrykcyjne rozwiązanie sprawy opłaty na gruncie art. 221 p.p.s.a. nie ma uzasadnienia w systemie polskiego prawa. Zdaniem skarżącej, wyrok Trybunału Konstytucyjnego uchylający § 5 rozporządzenia w sprawie wpisu można odnieść wyłącznie do pism składanych bezpośrednio do sądu, nie zaś składanych za pośrednictwem organu.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarżąca oparła skargę kasacyjną na podstawie, o której mowa w art. 174 pkt 2 p.p.s.a. Przepis ten stanowi usprawiedliwioną podstawę kasacyjną, jeżeli uchybienie sądu mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Pomiędzy uchybieniem procesowym sądu a wydanym w sprawie orzeczeniem, które zostało zaskarżone musi zatem zachodzić związek przyczynowy.
Skarżąca zarzucając w skardze kasacyjnej naruszenie art. 221, art. 219 i art. 54 § 1 p.p.s.a. podniosła, że przepis art. 221 p.p.s.a. został naruszony, ponieważ Sąd I instancji nieprawidłowo uznał, że pismem, o którym mowa w art. 221 p.p.s.a. jest również skarga wnoszona do sądu za pośrednictwem organu administracji.
Odnosząc się do tak sformułowanego zarzutu należy podkreślić, że wniesienie skargi uruchamia postępowanie przed sądem administracyjnym. Z chwilą wniesienia skargi między skarżącym a organem, którego działanie lub bezczynność została zaskarżona został rozpoczęty spór o legalność zaskarżonego aktu. Sąd administracyjny od chwili wniesienia skargi jest "gospodarzem" postępowania, w którym organ administracji publicznej staje się stroną sporu o legalność podjętego przez siebie aktu. Ustalenia, że wniesienie skargi wszczyna postępowanie sądowoadministracyjne, nie zmienia okoliczność, że zgodnie z art. 54 § 1 p.p.s.a. skargę do sądu administracyjnego wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi. Z doręczeniem skargi organowi wiążą się określone skutki prawne. Wniesienie skargi nakłada bowiem na organ administracyjny obowiązek przekazania skargi sądowi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w terminie trzydziestu dni od dnia jej wniesienia (art. 54 § 2 p.p.s.a.), ale jednocześnie umożliwia organowi, którego działanie lub bezczynność zaskarżono uwzględnienie skargi w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy (art. 54 § 3 p.p.s.a.).
W orzecznictwie i doktrynie sądowoadministracyjnej ukształtował się pogląd, zgodnie z którym treść art. 54 p.p.s.a. nie może uzasadniać wniosku, że postępowanie sądowoadministracyjne w wypadku wnoszenia skargi za pośrednictwem organu rozpoczyna się dopiero w momencie przekazania sądowi administracyjnemu skargi wraz z aktami administracyjnymi i odpowiedzią na skargę. W konsekwencji przyjęcia takiego wniosku należałoby uznać, że w okresie między wniesieniem skargi a jej przekazaniem sądowi administracyjnemu nie toczy się żadne postępowanie bądź też, że w tym okresie istnieje swoiste postępowanie administracyjne "pozainstancyjne". Obie konstrukcje nie są możliwe do przyjęcia przede wszystkim dlatego, że wniesienie skargi rodzi określone prawa i obowiązki dla stron postępowania sądowoadministracyjnego (por. postanowienie NSA z 4 marca 2008 r., sygn. akt I GSK 1163/07 oraz w: T. Woś, H. Knysiak-Molczyk, M. Romańska, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Komentarz, Warszawa 2005, s. 248-249).
Powyższe względy, zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, przemawiają za przyjęciem poglądu, że "pismo", o którym mowa w art. 221 p.p.s.a. dotyczy także skargi do sądu administracyjnego wnoszonej za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (tak też NSA w postanowieniu z dnia 19 stycznia 2010 r., sygn. akt II GSK 1094/09). Skarga taka, jeżeli została wniesiona przez adwokata lub radcę prawnego w wypadku, gdy nie zostanie należycie opłacona podlega, jak prawidłowo orzekł Sąd I instancji, odrzuceniu bez wezwania do uiszczenia opłaty stałej.
Bezzasadne są także zarzuty naruszenia art. 221 i art. 219 p.p.s.a. Nie mogą być one uwzględnione z przyczyn wynikających z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 marca 2006 r. sygn. akt SK 11/05 (ogłoszonego w Dzienniku Ustaw z dnia 17 marca 2006 r. Nr 45, poz. 322, uzasadnienie ogłoszone w zbiorze OTK-A 2006, nr 3, poz. 27). W wyroku tym Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że przepisy art. 219 § 2 i art. 221 p.p.s.a. są zgodne z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP oraz nie są niezgodne z art. 77 ust. 2 Konstytucji, a także stwierdził, że § 5 ust. 2 rozporządzenia w sprawie wpisu jest niezgodny z art. 221 p.p.s.a.
W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, oczekiwanie przez pełnomocnika skarżącej na wezwanie do uiszczenia wpisu stałego od skargi w prawidłowej wysokości nie może być usprawiedliwione po wejściu w życie powyższego wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Przepis § 5 ust. 2 rozporządzenia w sprawie wpisu przestał obowiązywać z dniem 17 marca 2006 r., nie obowiązywał zatem w dacie wniesienia skargi w tej sprawie. Nie może więc od tej daty być podstawą wzywania adwokatów i radców prawnych do uiszczenia wpisu stałego od skarg wnoszonych do wojewódzkich sądów administracyjnych za pośrednictwem organu administracji. Podstawą taką nie może być także art. 221 p.p.s.a., gdyż stwierdzona powołanym wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego sprzeczność § 5 ust. 2 powołanego rozporządzenia z art. 221 p.p.s.a. została stwierdzona dlatego, że według Trybunału art. 221 p.p.s.a. nie pozwala różnicować sytuacji w zależności od tego czy chodzi o skargę na decyzję organu administracji wnoszoną za pośrednictwem organu administracji do wojewódzkiego sądu administracyjnego, czy o skargę kasacyjną od orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego (por. postanowienie NSA z dnia 21 stycznia 2008 r., sygn. akt I GSK 2039/06).
Od daty wejścia w życie cytowanego wyroku Trybunału Konstytucyjnego dotychczasowe orzeczenia sądów administracyjnych oparte na wykładni art. 221 p.p.s.a. różnicującej te sytuacje straciły aktualność. Jeżeli więc do daty wejścia w życie cytowanego wyroku Trybunału Konstytucyjnego adwokat lub radca prawny nie został wezwany do uiszczenia wpisu stałego od skargi i wpisu tego nie uiścił, to od tej daty nie ma już podstawy prawnej do takiego wezwania. Z tych przyczyn podniesione w skardze kasacyjnej zarzuty nie mogły odnieść zamierzonego skutku.
Powoływanie się przez skarżącą na rozwiązania uregulowane w art. 130 § 2 k.p.c. nie znajdują uzasadnienia w rozpoznawanej sprawie, w której zastosowanie ma ustawa – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, w której kwestie związane z opłacaniem pism procesowych zostały uregulowane w inny sposób.
Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 w związku z art. 182 § 1 p.p.s.a. oddalił skargę kasacyjną uznając, że nie ma ona usprawiedliwionych podstaw.