Sygnatura:
6118 Egzekucja świadczeń pieniężnych
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Skarżony organ:
Dyrektor Izby Skarbowej
Data:
2010-02-04
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi
Treść wyniku:
Przyznano prawo pomocy w części poprzez zwolnienie od kosztów sądowych
Sędziowie:
Robert Adamczewski /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Referendarz Sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Łodzi, w Wydziale III – Robert Adamczewski po rozpoznaniu w dniu 17 lutego 2010 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w P. o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w P. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. z dnia […] znak […] w przedmiocie uznania zarzutów w postępowaniu egzekucyjnym za nieuzasadnione postanawia przyznać Samodzielnemu Publicznemu Zakładowi Opieki Zdrowotnej w P. prawo pomocy w zakresie częściowym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych

Uzasadnienie wyroku

III SA/Łd 84/10
Uzasadnienie
Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w P. (dalej ZOZ w P. lub Szpital) wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi skargę na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. z dnia […] (znak […]) w przedmiocie uznania zarzutów w postępowaniu egzekucyjnym za nieuzasadnione. W treści skargi strona sformułowała wniosek o przyznanie prawa pomocy w postaci zwolnienia od kosztów sądowych, załączając wypełniony formularz wniosku o przyznanie prawa pomocy na urzędowym formularzu "PPPr".
W uzasadnieniu wniosku ZOZ w P. podniósł, że nie posiada środków na poniesienie kosztów postępowania. Wskazał przede wszystkim na obecne zadłużenie kredytowe w bankach, które wyliczył na łączną kwotę 10.435.170,26 zł.
W dalszej kolejności, w uzasadnieniu wniosku, odniósł się do załączonych dokumentów w postaci rachunku zysków i strat oraz do bilansu działalności Szpitala. Wskazał w związku z tym, że na podstawowej działalności operacyjnej za okres od 1 stycznia 2009 r. do 30 listopada 2009 r. wystąpiła strata w wysokości 91.109,11 zł, a na pozostałej działalności, pośrednio związanej z działalnością operacyjną, strata wyniosła 483.081,15 zł. ZOZ w P. wyjaśnił w związku z tym, że wykazany w końcowym rachunku zysków i strat zysk w wysokości 182.029,83 zł jest następstwem zdarzeń nadzwyczajnych. Powyższe wynika z faktu umorzenia Szpitalowi z dniem 30 stycznia 2009 r. przez Bank A., działający w imieniu Skarbu Państwa, pożyczki zaciągniętej na restrukturyzację finansową w kwocie 2.905.286,88 zł. Stąd też, jak wyjaśnił ZOZ w P., pomimo generalnych start na działalności operacyjnej, w rachunku zysków i start na dzień 30 listopada 2009 r. wykazywano zysk we wskazanej wysokości.
Szpital wskazał także na fakt istotnego zadłużenia, które zgodnie z przekazanym bilansem – na dzień 30 listopada 2009 r. – wynosiło 44.747.678,16 zł (zobowiązania i rezerwy na zobowiązania).
Reasumując uzasadnienie wniosku, ZOZ w P. podniósł, że trudna sytuacja finansowa nie jest zależna tylko od samego Szpitala, a – jak wyjaśnił – wynika z braku środków finansowych w Narodowym Funduszu Zdrowia. Podniósł w związku z tym, że zawarte kontrakty na świadczenie usług zdrowotnych są niedoszacowane, a NFZ nie płaci ponadto za tzw. nadwykonania. Wskazał w związku z tym, że NFZ nie zapłacił Szpitalowi 950.000 zł.
W formularzu wniosku, w części dotyczącej wysokości kapitału zakładowego ZOZ w P. podał, iż wynosi on wynosi 708.436,28 zł, wartość środków trwałych określił na 109.539,69 zł. Zysk z działalności za ostatni rok obrotowy (na dzień 30 listopada 2009 r.) wyniósł 182.029,83 zł. Szpital wyjaśnił przy tym, że majątek trwały, z którego obecnie korzysta, stanowi własność organu założycielskiego, tj. Powiatu P., a Szpital jedynie korzysta z niego na podstawie umowy użyczenia.
Jak wynika z formularza wniosku, ZOZ w P. dysponuje dwoma rachunkami bankowymi w Banku B. oraz rachunkiem w Banku A. Stan rachunków w Banku B., według stanu na koniec miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku, wynosił odpowiednio: na pierwszym z rachunków 1.907,43 zł i na drugim rachunku 5.286,59 zł. Rachunek w Banku A. nie wykazywał posiadania jakichkolwiek środków finansowych. Odnośnie posiadanych na rachunkach bankowych środków finansowych Szpital wyjaśnił przy tym, że przeznaczone one są na uregulowania należności wobec kontrahentów Szpitala oraz częściowo na wynagrodzenia dla pracowników.
ZOZ w P. w części wniosku dotyczącej innych informacji o majątku i dochodach wyjaśnił także, że jedynym źródłem dochodów Szpitala są kontrakty zawierane w Narodowym Funduszu Zdrowia.
Referendarz Sądowy zważył, co następuje:
Na podstawie art. 258 § 2 pkt 7 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. – dalej ustawa – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi) należy rozważyć, czy w świetle podanych okoliczności Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w P. (dalej ZOZ w P. lub Szpital) spełnia przesłanki do przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym.
Stosownie do postanowień art. 243 § 1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, prawo pomocy może być przyznane stronie na jej wniosek złożony przed wszczęciem postępowania lub w toku postępowania. Prawo pomocy obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 244 § 1 cyt. ustawy). W myśl art. 245 § 1 powołanej ustawy, prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. W niniejszej sprawie strona wystąpiła o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych, czyli o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym. Zgodnie z art. 245 § 3 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Stosownie do treści art. 246 § 2 pkt 2 powołanej ustawy, przyznanie prawa pomocy osobie prawnej w zakresie częściowym następuje, gdy podmiot wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania. Wykazanie powyższych okoliczności powinno nastąpić poprzez złożenie stosownego oświadczenia obejmującego dokładne dane o stanie majątkowym.
Rozpoznając wniosek ZOZ w P., w pierwszej kolejności należało ustalić, czy jego możliwości płatnicze przekracza wywiązanie się z obowiązku poniesienia pełnych kosztów postępowania sądowoadministracyjnego. Istotny wpływ na rozstrzygnięcie wniosku należało zatem przypisać wartości koniecznych do prowadzenia procesu wydatków. Na dzień rozpoznania wniosku o przyznanie prawa pomocy, do kosztów sądowych w niniejszej sprawie zaliczyć należało wpis od skargi w wysokości 100 zł. Należy mieć jednakże na uwadze fakt, iż skarżący Szpital prowadzi równolegle szereg postępowań w tutejszym sądzie, w których również został zobligowany do poniesienia kosztów wpisu od skarg. Łączna kwota kosztów, do których poniesienia zobligowany jest na tym etapie postępowania (w wszystkich równolegle prowadzonych postępowaniach), wynosi 2.400 zł. pozostałe koszty postępowania nie są możliwe do oszacowania na tym etapie postępowania.
Przechodząc do oceny merytorycznej zasadności wniosku o przyznanie prawa pomocy ZOZ w P., przede wszystkim należy wziąć pod uwagę fakt, że strona skarżąca jest specyficznym podmiotem (nie jest to przedsiębiorstwo, które może dowolnie ograniczać rozmiary prowadzonej działalności), znajdującym się ponadto w szczególnej sytuacji związanej z toczącymi się postępowaniami egzekucyjnymi.
Z uwagi na specyfikę działalności wnioskodawcy oraz przedstawioną w uzasadnieniu wniosku argumentację, nie sposób wymagać od strony skarżącej przeznaczenia na koszty sądowe innego majątku, poza środkami pieniężnymi spoczywającymi na jego rachunkach bankowych. Oceniając w tym kontekście możliwości finansowe Szpitala referendarz wziął pod uwagę stan środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych, ich przeznaczenie oraz fakt, że wnioskujący jest zakładem opieki zdrowotnej, działającym w sektorze usług zdrowotnych. Zgodnie z oświadczeniem Szpitala na rachunkach bankowych znajdują się kwoty, które obecnie są niezbędne do jego bieżącej działalności i nie mogą być wydatkowane na koszty sądowe. Są to środki przeznaczone na zaspokojenie bieżących należności wobec kontrahentów oraz częściowo na wynagrodzenia dla pracowników.
W takim stanie rzeczy, w ocenie referendarza sądowego, istotnie wywiązywanie się przez stronę skarżącą z warunków finansowych wynikających z bieżącej działalności Szpitala, związanej z procesem zapewniania świadczeń leczniczych, jest działaniem do którego w sposób uzasadniony wnioskodawca przywiązał dużą wagę wykazując priorytety w rozdysponowywaniu uzyskiwanych środków finansowych.
W ocenie referendarza, w sposób logiczny strona skarżąca wyjaśniła też wskazane wyżej okoliczności związane z niemożnością fizycznego korzystania z wykazywanego dochodu z działalności (dochodu w gruncie rzeczy jedynie księgowego, co wynika z faktu umorzenia Szpitalowi zaciągniętej pożyczki w Banku A.). Logicznie również wnioskodawca wyjaśnił ograniczenia związane z niemożliwością wyzbycia się środków trwałych służących realizacji, pożądanych społecznie, świadczeń medycznych. Szpital nie jest bowiem właścicielem majątku trwałego wykazywanego we wniosku, użytkuje go jedynie na zasadzie umowy użyczenia. Nie ma więc możliwości swobodnego nim dysponowania, wykorzystania jako zastawu pod pożyczki, kredyty itp.
Odnosząc się do informacji zawartych w bilansie i rachunku zysków i strat zgodzić należy się z wnioskodawcą, iż bilans, czy też plan finansowy szpitala jest dokumentem odnoszącym się do wielkości dochodów i wydatków planowanych, a nie rzeczywistych. Dlatego też w niniejszej sprawie uwzględniono obecną rzeczywistą sytuację finansową wnioskodawcy. W tym kontekście należy mieć także na uwadze wskazywane informacje co do obecnego zadłużenia Szpitala w bankach (Szpital podał kwotę ok. 10.000.000 zł) oraz generalna wysokość zobowiązań i rezerw na zobowiązania Szpitala (ok. 44.747.678 zł).
Z tych wszystkich powodów, uwzględniając wyjątkową sytuację Szpitala, konieczność przeznaczenia posiadanych przez wnioskodawcę środków pieniężnych na wywiązanie się z niewielkiej części wymagalnych zobowiązań, w celu zapewnienia pacjentom należytej opieki, w ocenie referendarza, te elementy dotyczące możliwości finansowych wnioskodawcy uzasadniają przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.
Zwrócić jednakże należy uwagę, że w niniejszej sprawie, z uwagi na przedstawione przez wnioskodawcę okoliczności w jakich zmuszony jest działać, wyjątkowo odstąpiono od szerszego badania jego możliwości płatniczych na przestrzeni ostatnich miesięcy. Nie oznacza to jednak, że nawet Szpital, świadom zasad dotyczących stosowania przepisów o prawie pomocy, będzie mógł w przyszłości skutecznie ubiegać się o zwolnienie od obowiązku partycypowania w koszach postępowania sądowoadministracyjnego.
Reasumując, ze wskazanych wcześniej przyczyn oraz biorąc pod uwagę wysokość ciążących na Szpitalu kosztów wpisu od skargi w tej i innych równolegle prowadzonych sprawach referendarz sądowych przyjął, że wnioskodawca nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania, co stanowi przesłankę niezbędną do przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym.
W związku z powyższym, na podstawie art. 246 § 2 pkt 2 w zw. z art. 245 § 3 oraz art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzeczono jak w postanowieniu.
R.A.