Sygnatura:
6305 Zwrot należności celnych
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Skarżony organ:
Dyrektor Izby Celnej
Data:
2009-12-18
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Treść wyniku:
Odmówiono przyznania prawa pomocy w części
Sędziowie:
Tomasz Zawiślak /przewodniczący sprawozdawca/
Sentencja
Referendarz sądowy Tomasz Zawiślak Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie po rozpoznaniu w dniu 17 lutego 2010 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym w sprawie ze skargi D. […] Sp. z o.o. w P. na decyzję Dyrektora Izby Celnej w W. z dnia […] października 2009 r. Nr […] w przedmiocie odmowy zwrotu należności celnych; postanawia: – odmówić przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.
Uzasadnienie wyroku
D. […] Sp. z o.o. z siedzibą w P. wnosząc skargę na decyzję Dyrektora Izby Celnej w W. z […] października 2009r. wystąpiła z wnioskiem na urzędowym formularzu PPPr z 7 listopada 2009 r. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.
W uzasadnieniu wniosku wskazano, iż kapitał podstawowy Spółki wynosi […] złotych, natomiast wartość środków trwałych według bilansu za ostatni rok […] złotych. Skarżąca nadal prowadzi działalność gospodarczą, jednakże na koniec 2008 r. przyniosła ona skumulowaną stratę w wysokości – […] złotych. Skarżąca wskazała, iż wpływ kryzysu na globalnym rynku finansowym i na produkcję przemysłową w Unii Europejskiej spowodował w Spółce spadek produkcji, zmniejszenie zatrudnienia i ostatecznie zakończenie działalności produkcyjnej. Strategia gospodarcza Spółki, zależy od polityki prowadzonej na szczeblu centralnym w K. gdzie została podjęta decyzja, w ramach restrukturyzacji koncernu, o likwidacji deficytowej działalności polegającej na produkcji […], w tym u Wnioskodawcy. Zainteresowana stwierdziła, iż jej sytuacja finansowa jest trudna, według stanu na dzień 31 grudnia 2008r. skumulowane straty przewyższały połowę kapitałów. Walne Zgromadzenie podjęło uchwałę o kontynuowaniu działalności, obecnie tylko handlowej i tylko w kraju. Aktualnie Spółka zagospodarowuje aktywa pozostałe po działalności produkcyjnej (podana w oświadczeniu o majątku wartość środków trwałych może być niższa z powodu cen rynkowych). Ponadto wyjaśniła, iż zatrudnienie w firmie spadło z […] osób w grudniu 2007 roku, poprzez […] osób w grudniu 2008 roku do […] osób w sierpniu 2009 roku (z tej wartości […] osób przebywa na urlopie macierzyńskim). Na koniec 2009 roku Spółka planuje zysk w kwocie 100.000,00 złotych. Wnioskodawca posiada następujące rachunki bankowe w: 1. […] Banku […] S.A.: a) złotówkowy minus 1.512.607,32 złote (kredyt), b) w EUR ze stanem 6.897,42, c) w USD ze stanem 84.578,95, d) w GBP ze stanem 0,18; 2. […] Bank AG a) złotówkowy ze stanem 8.724,29, b) w EUR ze stanem 56.012,00.
W związku z tym, iż złożone oświadczenia okazały się niewystarczające do oceny rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych wnioskodawcy, zarządzeniem z 4 stycznia 2009 r. wezwano skarżącą do złożenia dodatkowych informacji poprzez udzielenie odpowiedzi na konkretne pytania, w terminie siedmiu dni pod rygorem rozpoznania wniosku w oparciu o posiadane dokumenty.
Wezwanie zostało doręczone pełnomocnikowi skarżącej 22 stycznia 2010 r. w drodze dwukrotnego aviza (koperta – karta 31 akt sądowych), mimo tego w zakreślonym terminie nie złożyła ona dodatkowego oświadczenia zgodnie z powyższym zarządzeniem.
Jednakże, mimo nie nadesłania dodatkowych oświadczeń, referendarzowi znane jest z urzędu, iż spółka na wezwanie m.in. w sprawie o sygn. V SA/Wa 1977/09 złożyła m.in. dokument potwierdzający stan zatrudnienia na dzień 31 stycznia 2010 r. – […] osób, opinię i raport biegłego rewidenta z badania sprawozdania finansowego sporządzonego w 2008 r., sprawozdanie finansowe za 2008 r., wykaz środków trwałych, zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) za rok podatkowy 2008 (CIT-8) oraz dokumenty potwierdzające stan środków na bieżących rachunkach bankowych na dzień 31 grudnia 2009 r., w tym na rachunku […] Bank EUR – 12360,64; PLN – 54 433,20; […] Bank PLN – 893,44 zł, […]- EUR – 10 000,00, PLN – 1 787 414,93, USD -2751,41.
Rozpoznając wniosek zważyć należało, co następuje:
Zgodnie z zasadą obowiązującą w postępowaniu przed sądem administracyjnym – wyrażoną w art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej p.p.s.a. – strona ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Prawo pomocy stanowi wyjątek od tej zasady i może zostać przyznane osobie prawnej w zakresie częściowym – gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania (art. 246 § 2 pkt 2 p.p.s.a.).
Stosownie do treści art. 245 § 3 p.p.s.a., prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Rozstrzygnięcie w tej kwestii będzie zależało od tego, co zostanie przez Wnioskującą udowodnione, bowiem użyte w przepisie określenie "gdy wykaże" oznacza, że to na wnoszącej o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uprawniającej do skorzystania z tego prawa w określonym w ustawie zakresie.
Podnieść należy, iż zasadność wniosku skarżącej Spółki rozpatrzono w dwóch aspektach, tj. z jednej strony uwzględniono wysokość obciążeń finansowych, jakie będzie zobowiązana ponieść w postępowaniu z drugiej zaś strony jej możliwości majątkowe i finansowe. W odniesieniu do drugiego z przedstawionych aspektów rozpatrywania wniosku, istotnym jest nie tylko to, jakie w danym momencie są realne możliwości finansowe skarżącego, ale również przyczyny takiego stanu rzeczy.
Na obecnym etapie postępowania na wysokość obciążeń finansowych, do poniesienia których Wnioskująca byłaby zobowiązana składa się w przedmiotowej sprawie wpis od skargi w wysokości 593 złotych (stosownie do § 1 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi). W tutejszym Wydziale V WSA w Warszawie ze skarg D. […] Sp. z o.o. obecnie toczy się 69 postępowań, łączna wysokość wpisów we wszystkich sprawach wynosi 22 309 złotych. W takim też zakresie rozpoznano powyższy wniosek. Ponadto należy zwrócić uwagę, iż przy wnoszeniu skarg w pierwszych sześciu sprawach Skarżąca uiściła 3000 złotych tytułem wpisu. W związku z powyższym do opłacenia pozostała kwota 19 309 złotych.
Mając na uwadze powyższe, rozpoznawany wniosek nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem Skarżąca nie wykazała braku dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania, zgodnie z art. 246 § 2 pkt 2 p.p.s.a. Za przyjęciem takiego stanowiska przemawia analiza podanych przez Skarżącą okoliczności w związku z przepisami ustawy przy jednoczesnym uwzględnieniu wysokości ciążących na niej kosztów postępowania sądowego.
Odmawiając przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie kierowano się przede wszystkim tym, iż Skarżąca jest przedsiębiorcą mającym status osoby prawnej, prowadzącym nadal działalność gospodarczą w dużych rozmiarach i posiadającym zarówno majątek znacznej wartości, jak i środki finansowe zgromadzone na rachunkach bankowych i to zarówno w walucie krajowej (1 842 741,57 zł), jak i w walutach obcych w EUR w łącznej wysokości 22 360,64 EUR (tj. przy kursie 4,05 PLN/EUR – 90 560,59 zł) oraz USD w wysokości 2751,41 USD (tj. przy kursie 2,95 PLN/USD – 8116,65 zł). Mając powyższe na uwadze, z samego faktu zgromadzenia na rachunkach bankowych znacznych środków finansowych w wysokości ponad 1 940 000 złotych, uiszczenie brakującej kwoty wpisu w wysokości 19 309 złotych w żaden sposób nie może doprowadzić do wniosku, że Skarżąca nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania. Wniosku tego w żaden sposób nie może zmienić fakt zaciągnięcia kredytu w wysokości […] złotych oraz wykazana strata w 2008 r. w wysokości […] złotych i wstępna strata za rok 2009 w wysokości […] złotych. Strata podatkowa powstaje wskutek nadwyżki kosztów uzyskania nad przychodem, co skutkuje jedynie brakiem dochodu do opodatkowania – brakiem obowiązku zapłaty podatku dochodowego i nie stanowi automatycznie o braku środków finansowych, co przedstawiono wyżej. Ponadto konieczność spłacania kredytu bankowego nie może być traktowana priorytetowo w stosunku do obowiązku ponoszenia kosztów sądowych, gdyż zobowiązania prywato- prawne nie korzystają z takich preferencji w stosunku do wpisu sądowego. Zwolnienie od kosztów sądowych stanowi w istocie również formę kredytu udzielonego ze Skarbu Państwa, poprzez rezygnację z należnych opłat sądowych w chwili złożenia skargi i wykładanie ze środków budżetowych wydatków w toku postępowania. Jest to przy tym kredyt udzielany na całkowicie odmiennych zasadach.
Ze sprawozdania finansowego Spółki za 2008 r. w punkcie 6 dotyczącym Kontynuacji działalności gospodarczej wskazano, iż D. […] w S. podjęła decyzję o likwidacji wyłącznie produkcji przynoszącej straty, co było podstawą do likwidacji produkcji […] w P. Spółka natomiast będzie kontynuowała działalność handlową, dla której to działalności nie są znane okoliczności wskazujące na jakiekolwiek zagrożenia. Wskazano również, iż w 2009 r. trwała jeszcze produkcja.
Ponadto należy zauważyć, iż Spółka jako podmiot tego rodzaju, powinna zatem w procedurze planowania wydatków, uwzględnić również potrzebę gromadzenia środków na prowadzenie ewentualnych postępowań sądowych i liczyć się z koniecznością ponoszenia kosztów na ten cel. Zgodnie z utrwalonym poglądem orzecznictwa, skoro dostępność do sądu wymaga z natury rzeczy posiadania środków finansowych, posiadanie tych środków staje się istotnym składnikiem działalności gospodarczej, zaś podmiot prowadzący działalność gospodarczą, przewidując realizację swoich praw przed sądem, powinien uwzględnić także konieczność posiadania środków na prowadzenie procesu sądowego. Planowanie wydatków bez uwzględnienia zasady, o której wspomniano wyżej, jest naruszeniem równoważności w traktowaniu swoich powinności finansowych, zaś strona, która realizuje swoje zobowiązania w taki sposób, że wyzbywa się zdolności do zapłaty kosztów sądowych – preferencyjnie traktując inne zobowiązania – nie może prawnie skutecznie podnieść ewentualnego zarzutu, iż odmowa zwolnienia jej od kosztów sądowych jest ograniczeniem dostępności do realizacji jej praw przed sądami. (v. postanowienie s. apel. z 9 lipca 1992 r., sygn. I ACz 393/92 publ. Wokanda 93 2/32).
Z dokumentów znajdujących się w aktach sądowych – m.in. odpis pełny z Krajowego Rejestru Sądowego według stanu na dzień 7 stycznia 2010 r. wynika, iż Spółka nie znajduje się w stanie upadłości, ani nie jest prowadzone wobec niej postępowanie układowe, zatrudnia obecnie […] pracowników, posiada środki trwałe o łącznej wartości […] zł, nie utraciła płynności finansowej oraz uzyskuje dochody z bieżącej działalności. Należy podkreślić, iż wpis sądowy jest wydatkiem, który wiąże się z bieżącą działalnością strony i jako taki wpływa na wysokość strat finansowych ogółem, zatem winien być traktowany na równi z innymi wydatkami, które powinny zostać pokryte z bieżących dochodów.
Na zakończenie należy również wskazać, za stanowiskiem Naczelnego Sądu Administracyjnego zawartym m.in. w postanowieniu z […] stycznia 2010 r. sygn. akt […], dotyczącym analogicznej sprawy skarżącej, iż zaistnienia przesłanki określonej w art. 246 §2 pkt 2 ustawy p.p.s.a nie uzasadnia argumentacja powołująca się na światowy kryzys, gdyż odwoływanie się przez wnioskodawcę do "panującego kryzysu finansowego" jest nazbyt ogólnikowe.
Powyższe pozwala przyjąć, że Skarżąca jest w stanie uiścić należny wpis sądowy, tym bardziej, że z obowiązkiem jego poniesienia powinna się liczyć od dłuższego czasu. Na taką ocenę dodatkowo wpływa okoliczność, iż Spółka korzysta z pomocy profesjonalnego pełnomocnika "z wyboru", a zatem posiada środki na pokrycie jego wynagrodzenia.
W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 254 § 1 i art. 258 § 2 pkt 7 ustawy p.p.s.a, należało orzec jak w sentencji postanowienia.