Sygnatura:
6039 Inne, o symbolu podstawowym 603
Hasła tematyczne:
Ruch drogowy
Skarżony organ:
Dyrektor Izby Skarbowej
Data:
2009-10-19
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach
Treść wyniku:
Oddalono skargę
Sędziowie:
Elżbieta Kaznowska /sprawozdawca/
Ewa Krawczyk /przewodniczący/
Włodzimierz Kubik
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Ewa Krawczyk, Sędziowie Sędzia WSA Elżbieta Kaznowska (spr.), Sędzia WSA Włodzimierz Kubik, Protokolant st. sekretarz sądowy Magdalena Dąbek, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 lutego 2010 r. sprawy ze skargi R. Z. i M. M. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia […] r. nr […] w przedmiocie wynagrodzenia za dozór pojazdu oddala skargę.
Uzasadnienie wyroku
Na podstawie dyspozycji Nr […] z dnia […] r. umieszczono samochód "A" o numerze rejestracyjnym […] na parkingu przy ulicy […] w S. Z okoliczności sprawy wynika, że pojazd nie został odebrany przez właściciela, w ch związku z czym "B" Wielobranżowa Spółka Cywilna […] zgłosiła ten fakt m.in. do Urzędu Skarbowego w C. oraz powiadomiła podmiot, który zadysponował usunięcie pojazdu.
Po otrzymaniu powyższego zawiadomienia organ skarbowy zwrócił się do Komendy Miejskiej Policji w S. o nadesłanie dokumentów koniecznych do wydania decyzji stwierdzającej przejście pojazdu na własność Skarbu Państwa. Decyzję o przejściu na rzecz Skarbu Państwa z mocy prawa własności pojazdu […] nr rejestracyjny […], na poderwie art. 130a ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.jedn. Dz.U. z 2005 r., Nr 108, poz. 908 ze zm.). wydał Naczelnik I Urzędu Skarbowego w K.
Z kolei przed Naczelnikiem Urzędu Skarbowego w C. prowadzone było postępowanie z wniosku skarżących o zapłatę przez Skarb Państwa kosztów postoju pojazdu na parkingu prowadzonym przez skarżących. Ostatecznie po kolejnym wniosku stron, Naczelnik Urzędu Skarbowego w C. wydał w dniu […] r. postanowienie, którym przyznał zwrot koniecznych wydatków związanych z wykonywaniem dozoru oraz wynagrodzenie za dozór przedmiotowego samochodu w kwocie […] zł. Zapłata przyznana została za okres od […]. do […] r. W podstawie prawnej tego postanowienia przywołano art. 17 § 1 oraz art. 102 § 2 i § 3 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.jedn. Dz.U. z 2005 r., Nr 229, poz 1954 ze zm.) oraz art. 130a ustawy Prawo o ruchu drogowym. W uzasadnieniu wskazano, ze Skarb Państwa ponosi koszty parkowania pojazdu od dnia otrzymania kompletnej dokumentacji pozwalającej prowadzić procedurę likwidacyjną, co w sprawie miało miejsce dopiero w dniu […] r. Natomiast obliczenia wysokości wydatków związanych z dozorem dokonano z uwzględnieniem przeciętnej wysokości miesięcznego abonamentu za parking na terenie S.
Na skutek wniesionego zażalenia, w którym wniesiono o przyznanie kosztów z uwzględnieniem kwot i okresów podanych w przekładanych w sprawie fakturach, sprawę rozpatrywał Dyrektor Izby Skarbowej w K. Postanowieniem z dnia […] r. uchylił on zakażone postanowienie organu pierwszej instancji i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. W uzasadnieniu stwierdził, że organ pierwszej instancji przyjął niewłaściwy sposób ustalenia wynagrodzenia podmiotu przechowującego pojazd. W celu określenia poniesionych wydatków i przyznania wynagrodzenia dozorca powinien szczegółowo rozliczyć poniesione wydatki, a organ winien w tym zakresie przeprowadzić wnikliwe postępowanie wyjaśniające.
W wyniku złożonej skargi, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, rozpatrując niniejszą sprawę, wyrokiem z dnia 16 października 2008 r. Sygn. akt II SA/Gl 724/08 uchylił wymienione powyżej rozstrzygnięcia organu pierwszej i drugiej instancji. W motywach swego działania Sąd wskazał, iż nie podziela stanowiska organów obu instancji co do okresu, za jaki Skarb Państwa ponosi koszty parkowania wymienionego powyżej pojazdu odnosząc się w tym zakresie do treści art. 130a ustawy Prawo o ruchu drogowym, natomiast w kwestii sposobu obliczenia należnych z tytułu parkowania takiego pojazdu kwot, Sąd podzielił stanowisko zaprezentowane przez organ odwoławczy.
Rozstrzygając ponownie w sprawie Naczelnik Urzędu Skarbowego w C. przeprowadził postępowanie wyjaśniające, wezwał wnioskującą Spółkę "B" w S. do przedstawienia kosztów związanych z dozorem nad przedmiotowym pojazdem wraz z dokumentami potwierdzającymi poniesione wydatki, uzyskując m.in. odpowiedź zainteresowanej, "nie występowaliśmy o zwrot koniecznych wydatków związanych z dozorem, lecz jedynie o wynagrodzenie za dozór". (pismo z dnia […] r.), a także zebrał informację o obowiązujących stawkach abonamentowych na parkingach funkcjonujących w C. i S Na podstawie tak zebranego materiału dowodowego postanowieniem z dnia […] r. postanowił przyznać "B" – […] Michalski w S wynagrodzenie za dozór pojazdu marki "A" nr rej. […] w okresie od […] r. do […] r. w wysokości […] zł. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia wskazał, iż z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że wnioskująca Spółka wystąpiła jedynie o wynagrodzenie za dozór przedmiotowego pojazdu, wnosząc o przyznanie wynagrodzenia w wysokości 14 zł za dobę parkowania, nie występując o zwrot koniecznych wydatków związanych z tym dozorem. Na podstawie art. 102 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, organ egzekucyjny przyznaje, na żądanie dozorcy, zwrot koniecznych wydatków związanych z dozorem oraz wynagrodzenie za dozór. Mając na uwadze, iż jednostka prowadząca parking domaga się jedynie wynagrodzenia za dozór, stwierdzono, iż zasadnym w sprawie będzie ustalenie tego wynagrodzenia w oparciu o stawki stosowane przez inne podmioty prowadzące podobną działalność. Na podstawie uzyskanych informacji ustalono, że na terenie S. i C. przeciętna stawka abonamentu za parkowanie od […] r. wynosi od […] do […] zł miesięcznie, czyli średnio miesięcznie […] zł. Kwota abonamentowa jest w ocenie organu jak najbardziej adekwatna, gdyż takie stawki abonamentowe stosowane są w przypadkach dłuższego przechowywania ruchomości, także wobec osób prywatnych. Uznając przyjętą stawkę […] zł miesięcznie za realną i uzasadnioną w analizowanym stanie faktycznym, organ stwierdził, iż wnioskowana kwota […] zł za dobę, co daje miesięczną opłatę w wysokości […] zł (czyli pięciokrotnie wyższą niż abonamentowa), przy znikomym ryzyku związanym z odpowiedzialnością za utratę lub pogorszenie stanu dozorowanego pojazdu oraz szczególną specyfiką tego przechowania (stłoczeniu pojazdów na niewielkiej powierzchni bez możliwości dostępu), może świadczyć o wygórowanych żądaniach właścicieli parkingu. Wyjaśnił, że należne wynagrodzenie ustalono przy zastosowaniu pomocniczo art. 836 Kodeksu cywilnego w zakresie, który przewiduje, iż przechowawcy należy się wynagrodzenie przyjęte w danych stosunkach. Dodatkowo organ wyjaśnił, że nie uwzględniono w sprawie stawek ustalonych przez radę powiatu, ponieważ nie odnoszą się one do Skarbu Państwa lecz do właścicieli pojazdów usuwanych z drogi.
W zażaleniu na powyższe postanowienie R. Z., reprezentujący "B", wniósł o jego zmianę poprzez uwzględnienie w całości żądanej zapłaty za pełny okres parkowania wymienionego pojazdu, ewentualnie o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez organ pierwszej instancji, zarzucając mu naruszenie art. 130a ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz art. 102 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. W rozwinięciu zarzutów stwierdził, że rozstrzygnięcie zawarte w kwestionowanym postanowieniu jest nie do zaakceptowania. W jego ocenie dla ustalenia wysokości stawki za parkowanie pojazdu przechodzącego z mocy prawa na rzecz Skarbu Państwa miarodajne będą stawki ustalone przez radę powiatu na podstawie art. 130a ust. 6 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Uchwałą nr […] z dnia […] r. Rada Miejska w S. ustaliła stawki za parkowanie, na podstawie wskazanego powyżej przepisu, w wysokości 20 zł za dobę. Zatem stawka […] zł za dobę, którą zaproponowała reprezentowana przez niego Spółka w niniejszej sprawie, jest stawką korzystniejszą dla organu egzekucyjnego. Bezzasadnym natomiast jest powoływanie się przez orzekający organ na stawki abonamentowe. Ustawodawca nie mówi bowiem o wydatkach odpowiadających przeciętnym wydatkom związanym z dozorowaniem rzeczy, ale wskazuje na wydatki poniesione przez konkretnego dozorcę. Tym samym organ zobowiązany był ustalić konieczne wydatki skarżącej Spółki związane z dozorowaniem przedmiotowego samochodu w okresie od r[…]. do […] r. Nie do przyjęcia jest zastosowanie w sprawie stawek stosowanych przez inne podmioty prowadzące "podobną działalność", gdyż specyfika parkingów depozytowych jest inna niż parkingów strzeżonych. Parkingi depozytowe mają obowiązek realizowania każdego zlecenia Policji dotyczącego umieszczenia pojazdu na parkingu strzeżonym i powiadamianiu urzędów skarbowych o nieodebraniu pojazdu przez właścicieli. Bezzasadnie także organ egzekucyjny podnosi, że za dozorowane samochody (w złym stanie technicznym) dozorujący nie jest odpowiedzialny. W ocenie odwołującego ten zły stan techniczny wymaga dodatkowych czynności zwianych z przyjęciem, parkowaniem a następnie wydaniem takiego pojazdu.
Postanowieniem z dnia […] r. znak […] Dyrektor Izby Skarbowej w K. uchylił w całości zaskarżone postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w C. i orzekł o przyznaniu "B" z siedzibą w S. zwrotu koniecznych wydatków związanych z wykonywaniem dozoru oraz wynagrodzenia za dozór pojazdu marki "A" o nr rej. […] w okresie od […] r. do […] r. w kwocie […] zł.
W uzasadnieniu, w pierwszej kolejności, przedstawiono dotychczasowy przebieg postępowania, a następnie, powołując się na art. 130a ust.10 ustawy Prawo o ruchu drogowym, wskazano, iż pojazd usunięty z drogi w trybie ust. 1 lub ust. 2 tego artykułu i nieodebrany przez uprawnioną osobę w terminie sześciu miesięcy od dnia usunięcia, uznaje się za porzucony z zamiarem wyzbycia się. Pojazd ten przechodzi na własność Skarbu Państwa z mocy ustawy, o czym orzeka naczelnik właściwego miejscowo urzędu skarbowego (§ 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 sierpnia 2002 r. w sprawie usuwania pojazdów (Dz.U. Nr 134, poz. 1333 ze zm.). Wskazano, iż o przejściu przedmiotowego pojazdu na rzecz Skarbu Państwa orzeczono w analizowanej sprawie odrębną decyzją, która to decyzja ma charakter deklaratoryjny i potwierdza jedynie fakt przejścia pojazdu na rzecz Skarbu Państwa z mocy prawa. Jednocześnie wskazano, iż w świetle przepisu § 6 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 kwietnia 2002 r. w sprawie rozciągnięcia stosowania przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. Nr 50, poz. 449) do przechowywania ruchomości stosuje się odpowiednio przepisy art. 100 do 103 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Zgodnie zatem z art. 102 § 2 tej ustawy organ likwidacyjny winien przyznać na żądanie dozorcy, zwrot koniecznych wydatków związanych z wykonywaniem dozoru oraz wynagrodzenie za dozór. Organ ma więc obowiązek ustalić, czy dozorca wykonywał swoje obowiązki w sposób należyty oraz ustalić wysokość należnego wynagrodzenia stanowiącego sumę koniecznych wydatków związanych z wykonywaniem dozoru oraz wynagrodzenia za wykonywanie dozoru. Dodał, że żaden z przywołanych przepisów nie określa, jak należy ustalić przedmiotową należność. Odwołując się natomiast do wyroku tut. Sądu z dnia 16 października 2008 r., który kontrolował wcześniej podjęte rozstrzygnięcia w sprawie, stwierdzono w nim, iż nie można za słuszne uznać żądania wnioskujących o zastosowanie w sprawie stawek ustalonych w umowach zawartych z Komendą Wojewódzką Policji w K. czy Gminą S, podobnie jak nie można obligatoryjnie przyjąć stawek ustalonych przez radę powiatu na podstawie art. 130a ust. 6 powoływanej ustawy, gdyż dotyczą one innych stanów faktycznych. Odwołujący, pomimo wezwania organu, nie przedstawili żadnych dokumentów potwierdzających poniesione przez nich wydatki za sprawowanie dozoru, które pozwoliły na przyjęcie proponowanej stawki […] zł za dobę. W tej sytuacji, zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej, słusznym było przyjęcie, że zwrot wydatków za wykonywanie dozoru i wynagrodzenie za dozór winno opierać się na podstawie średniej stawki abonamentowej za parkowane pojazdy na okolicznych parkingach. W tym celu, uzupełniając materiał dowodowy, na mocy postanowienia Dyrektora Izby Skarbowej, Naczelnik Urzędu Skarbowego w C. przedstawił informację dotyczącą wnioskujących, m.in. miesięczne opłaty abonamentowe obowiązujące na parkingu depozytowym i parkingu strzeżonym, a także analizę porównawczą potwierdzającą warunki przechowywania pojazdów na innych parkingach oraz dokumentację fotograficzną wraz z wyceną rzeczoznawcy dotyczącą przedmiotowego pojazdu. W piśmie z dnia […] r. R. Z. podał, że abonament dla klientów indywidualnych na prowadzonym parkingu wynosi od […] r. […] zł. Mając na względzie przedstawiony, uzupełniony materiał dowodowy organ odwoławczy postanowił oprzeć swoje rozstrzygnięcie w zakresie przyznanych kosztów za dozór na podstawie posiadanej dokumentacji dotyczącej miesięcznych stawek abonamentowych za przechowywane samochody stosowanych przez inne podmioty prowadzące parkingi na terenie C. i S., w tym także stawki stosowanej przez wnioskującego. Przyjmując, że stosowane stawki mieściły się w przedziale od […] do […] zł, przyjęto średnią […] zł za miesiąc. Zmieniając rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji uwzględniono fakt, że przyjęcie stawek abonamentowych za podstawę wyliczenia należnego wynagrodzenia, skutkuje w konsekwencji przyznaniem pełnej opłaty abonamentowej za wszystkie miesiące dozoru. Dlatego też wobec przyznania przez organ pierwszej instancji wynagrodzenia tylko za 21 dni ostatniego miesiąca parkowania, organ odwoławczy zmieniając rozstrzygnięcie przyznał wynagrodzenie za pełny miesiąc […] r. Odnosząc się do zarzutów odwołania organ odwoławczy wyjaśnił, iż z orzecznictwa sądów administracyjnych wynika konieczność szczegółowego ustalania poniesionych i udokumentowanych przez dozorców kosztów udokumentowanych kosztów dozoru. Organ likwidacyjny wezwał wnioskującą Spółkę do przedstawienia niezbędnych dokumentów dotyczących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej w formie parkingu, ale oprócz pisma potwierdzającego odmienny charakter parkingu depozytowego od parkingu strzeżonego, nie otrzymał wymaganych danych. W związku z powyższym uznał, że w takich okolicznościach oparcie wynagrodzenia na proponowanej stawce […] zł za dobę parkowania, a co za tym idzie […] zł średnio za miesiąc, byłaby sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
Skargę na to postanowienie wnieśli, reprezentowani przez pełnomocnika, R. Z. i M. M. W skardze domagali się uchylenia zaskarżonego postanowienia oraz postanowienia go poprzedzającego oraz zasądzenia kosztów postępowania według norm przepisanych. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucili naruszenie art. 130 a ust. 5b i ust. 5e ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz błąd w ustaleniach polegający na przyjęciu, że przedmiotowy samochód nie był przechowywany w warunkach o ogólnie przyjętym standardzie, naruszenie art. 102 ust. 2 ustawy Prawo o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w związku z art. 836 Kodeksu cywilnego i art. 56 tego Kodeksu, polegające na przyjęciu, że zastosowanie stawki za dozór w wysokości 14 zł za dobę stanowi naruszenie zasad współżycia społecznego, naruszenie art. 7, art. 77 Kodeksu postępowania administracyjnego poprzez ustalenie stawek z tytułu koniecznych wydatków i wynagrodzenia za dozór z ograniczeniem tylko i wyłącznie do porównania średnich stawek abonamentowych bez porównania charakteru tych parkingów, naruszenie art. 8, art. 7, art. 10 i art 80 Kodeksu postępowania administracyjnego polegające na nie uwzględnieniu wyjaśnień skarżącego i przyjęciu, że dla wiarygodności wyjaśnienia stron, skarżący wyjaśnienia winni poprzeć dowodami. W obszernym uzasadnieniu skargi pełnomocnik skarżących opisał dotychczasowy przebieg postępowania, stwierdzając, że zaskarżonego postanowienia nie można uznać za zasadne. Potwierdził, iż przedmiotowy pojazd został usunięty z drogi w trybie art. 130a ust. 1 i ust. 2 i nieodebrany przez uprawnioną osobę w terminie sześciu miesięcy od dnia usunięcia, czyli uznaje się go za porzucony z zamiarem wyzbycia się. Pojazd taki przechodzi na własność Skarbu Państwa z mocy prawa, a następny dzień po upływie wskazanego okresu sześciu miesięcy jest dniem początkowym ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów parkowania tego pojazdu. Nie można jednak zgodzić się z przyjętą przez organy podstawą tego wynagrodzenia, jako średnią stawką abonamentową obowiązującą na okolicznych parkingach z zupełnym pominięciem proponowanej kwoty […] zł za dobę parkowania. Wskazując na art. 102 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, stanowiący podstawę działania organu likwidacyjnego, skarżący podnieśli, iż organ nie wykazał aby wykonywali oni dozór przedmiotowego pojazdu z naruszeniem zasad należytej staranności lub w sposób, który spowodował utratę jego wartości, uszkodzenie, zniszczenie lub zaginięcie. Przez trzy lata organ likwidacyjny nie kontrolował stanu przedmiotowego pojazdu, a odebranie pojazdu z parkingu nastąpiło dopiero po upływie […] miesięcy. W ocenie skarżących, aby prowadzić parking depozytowy musieli oni spełnić wskazania zawarte w z art. 130a ust. 5d ustawy Prawo o ruchu drogowym. Z kolei prowadząc taki parking zobowiązani są do realizacji każdego zlecenia Policji w zakresie umieszczenia pojazdu na parkingu, w tym muszą dysponować miejscami dla samochodów powypadkowych, które wymagają szczególnego dozoru. Przywołany przez organ likwidacyjny w podstawie rozstrzygnięcia art. 102 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji stanowi o przysługującym dozorcy zwrocie koniecznych wydatków związanych z dozorem oraz wynagrodzeniem za dozór, nie precyzuje jak należności te należy ustalić. Stąd też należy uwzględnić pomocniczo uregulowania Kodeksu cywilnego, a mianowicie art. 836 w związku z art. 56 oraz art. 5. Jeśli wynagrodzenie za przechowanie nie jest ustalone w umowie albo w taryfie, przechowawcy przysługuje wynagrodzenie w danych stosunkach przyjęte. Należy przy tym uwzględnić zasady współżycia społecznego i ustalone zwyczaje, na dowód czego przywołali orzecznictwo Sądu Najwyższego. W stosunku do zastosowanej stawki abonamentowej, skarżący podnieśli, iż ma ona zastosowanie do osób prywatnych (osób fizycznych), a istotą abonamentu jest stała stawka za miesiąc dozoru niezależnie od ilości dni, w których faktycznie samochód był parkowany. Stawka taka stosowana jest na podstawie umowy cywilnoprawnej, nie ma natomiast zastosowania do Urzędów Skarbowych. Ustalając więc taką podstawę należnego wynagrodzenia organ likwidacyjny naruszył zasady współżycia społecznego. Przyjęcie bowiem takiej podstawy, powinno skutkować także opłaceniem takich należności z góry, co jest przecież istotą abonamentu. W ocenie skarżących bezzasadnym było w niniejszej sprawie odniesienie się do stawki abonamentowej, z całkowitym pomięciem proponowanej stawki dobowej […] zł, podczas gdy w wyroku, który zapadł już w tej sprawie nie wykluczono wyraźnie i jednoznacznie takiej możliwości, tym bardziej, że stawki przewidziane uchwałą Rady Miejskiej w S. były znacznie wyższe i wynosiły[…]zł. Skarżący podnieśli także, iż naczelnicy innych urzędów skarbowych stosują przy wyliczaniu przedmiotowego wynagrodzenia stawki uchwalane przez rady powiatów, a w innych przypadkach korzysta się dodatkowo z opinii biegłych rzeczoznawców. Odnosząc się bowiem do literalnego brzemienia art. 130a ust. 6 Prawa o ruchu drogowym w związku z art. 102 ust. 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji należy stwierdzić, iż stanowi on przesłankę do ustalania przez radę powiatu stawek za parkowanie samochodów usuniętych z drogi bez ograniczeń podmiotowych, a zatem także obejmuje przyznawanie wynagrodzenia za parkowanie przez organ egzekucyjny w drodze postanowienia zgodnie ze stawką rady powiatu. Uchwała Rady Miejskiej w S., będąca aktem prawa miejscowego, jest wiążąca dla wszystkich podmiotów działających na terenie gminy, w tym także dla orzekającego w sprawie organu. Niedopuszczalne było też zastosowanie stawek rzekomo zwyczajowo przyjętych w sytuacji, gdy organ wstąpił w prawa i obowiązki dotychczasowego właściciela.
W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej w K. wniósł o jej oddalenie. Za niezasadny organ uznał zarzut skargi dotyczący nieprawidłowo ustalonej wysokości opłaty, a w szczególności nieuwzględnienia stawki w wysokości […] zł za dobę. Podał, że Naczelnik Urzędu Skarbowego w C. prawidłowo uznał iż stawka opłaty za dobę parkowania, która została przyjęta przez Radę Miejską w S. dotyczy wyłącznie właścicieli pojazdów, którzy w terminie sześciu miesięcy mieli je odebrać z parkingu. Nie może zatem dotyczyć samochodów, które przeszły na rzecz Skarbu Państwa po upływie tego okresu. Interpretację taką potwierdza przepis art. 130a ust. 6 w związku z art. 130a ust. 1 pkt 2 Prawa o ruchu drogowym. Organ podkreślił także, że skarżący nie przedstawili również żadnych dokumentów uzasadniających poniesione wydatki za sprawowanie dozoru, które uzasadniałyby przyjęcie stawki opłaty w wysokości […]zł za dobę.
Dyrektor Izby Skarbowej wskazał również, że organ pierwszej instancji podejmował działania mające na celu ustalenie wysokości wynagrodzenia za sprawowany dozór. W związku z tym, że strona nie przekazała dokumentów potwierdzających poniesione przez nią koszty związane z wykonywaniem dozoru oraz wynagrodzeniem za dozór i ograniczyła się jedynie do wskazania powyższych stawek, słusznym było ustalenie opłaty według abonamentowych stawek miesięcznych. Podkreślił, że strona nie wykazała także, że wynagrodzenie za przechowywanie pojazdu umieszczonego przez Policję na parkingu depozytowym generuje wyższe koszty niż przechowywanie pojazdu każdego innego podmiotu.
Wojewódzki Sąd Administracyjny rozpatrując niniejszą sprawę zważył, co następuje:
Skarga nie zasługuje na uwzględnienie. Wskazać należy, że stosownie do art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych ( Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publiczne. Kontrola o jakiej mowa sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej (art. 1 § 2) i polega na zbadaniu czy organy administracji w toku rozpoznawania sprawy nie naruszyły prawa materialnego i procesowego. W przypadku stwierdzenia naruszenia prawa, sąd dokonuje oceny wpływu tego naruszenia na wynik sprawy. Z brzmienia art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) wynika, że w przypadku, gdy Sąd stwierdzi bądź to naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, bądź to naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, bądź wreszcie inne naruszenie przepisów postępowania, jeśli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy, wówczas – w zależności od rodzaju naruszenia – uchyla decyzję lub postanowienie w całości lub w części, albo stwierdza ich nieważność bądź niezgodność z prawem. Cytowana regulacja prawna nie pozostawia zatem wątpliwości co do tego, że zaskarżona decyzja lub postanowienie mogą ulec uchyleniu tylko wtedy, gdy organom administracji publicznej można postawić uzasadniony zarzut naruszenia prawa, czy to materialnego, czy to procesowego, jeżeli naruszenie to miało, bądź mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Powyższe ustalenia dokonywane są wedle stanu prawnego i na podstawie akt sprawy istniejących w dniu wydania zaskarżonego aktu, a sąd nie jest w ich toku związany zarzutami i wnioskami skargi oraz wskazaną w niej podstawą prawną (art. 134 § 1 cytowanej ustawy).
W pierwszym rzędzie należy przypomnieć, iż sprawa powyższa nie jest rozpatrywana pierwszy raz, lecz była już przedmiotem wyrokowania Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach. Wyrokiem z dnia 16 października 2008 r. Sygn. akt II SA/Gl 724/08 Sąd uchylił wówczas zaskarżone postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w K. oraz poprzedzające jej postanowienie pierwszej instancji, wskazując tryb i zasady postępowania przy ponownym rozpatrywaniu przedmiotowej sprawy. Sąd nie podzielił stanowiska organów co do okresu, za jaki Skarb Państwa ponosi koszty parkowania przedmiotowego samochodu, aprobując przyjęty przez organy sposób obliczenia należnych z tego tytułu kwot.
Wypada w tym miejscu przypomnieć, że przepis art. 153 cytowanej już powyżej ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi stanowi, że ocena prawna i wskazania co dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia.
Dokonując zatem kontroli postępowania organu, które doprowadziło do wydania zaskarżonego obecnie postanowienia jak również postanowienia je poprzedzającego, podstawowym zagadnieniem jest ocena czy orzekające ponownie organy egzekucyjne dostosowały się do zawartych w wymienionym powyżej wyroku wskazań, czy wykonały wskazane w nim zalecenia.
Należy stwierdzić, że stroną postępowania w niniejszej sprawie byli R. Z. i M. M., a nie […]. W orzecznictwie podkreśla się, że firma prowadzona przez osoby fizyczne nie może być stroną postępowania administracyjnego, a spółka cywilna nie posiada osobowości prawnej. Wynikająca z przepisów prawa okoliczność, iż osoby fizyczne działają pod określoną firmą, a firma ta stosownie do art. 30 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t. jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095 ze zm.) podlega wpisowi do ewidencji, nie może mieć wpływu na to, że stroną postępowania administracyjnego w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą jest zawsze tylko przedsiębiorca, tzn. określona osoba fizyczna lub prawna prowadząca tę działalność ( zob: m.in. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 marca 2007 r., sygn. akt VI SA/Wa 2305/06 [w:] LEX nr 329763).
Przechodząc do merytorycznej oceny zaskarżonego aktu należy wskazać, że art. 130a ust. 10 ustawy Prawo o ruchu drogowym przewiduje instytucję przejścia z mocy ustawy na rzecz Skarbu Państwa własności pojazdów, które zostały usunięte z drogi na skutek naruszenia przepisów o bezpieczeństwie lub porządku ruchu drogowego wskazanych w ust. 1 lub ust. 2 tego artykułu oraz nie zostały odebrane przez osobę uprawnioną w terminie sześciu miesięcy od dnia ich usunięcia. Do przejścia własności takich pojazdów na rzecz Skarbu Państwa dochodzi w związku z uznaniem ich za porzuconej z zamiarem wyzbycia się własności (art. 130a ust. 10 ustawy). Wskazać należy, że ostatnio wskazany przepis w zakresie, w jakim dopuszcza odjęcie prawa własności pojazdu bez prawomocnego orzeczenia sądu, został wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 czerwca 2008 r., P 4/06, (Dz.U. Nr 100, poz. 649) uznany za niezgodny z art. 46, art. 21 ust. 1, art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 oraz z art. 64 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z tym wyrokiem wymieniony wyżej przepis we wskazanym zakresie utracił moc z dniem […] r.
Tryb postępowania w zakresie przejęcia pojazdu na rzecz Skarbu Państwa w dacie orzekania przez organy obu instancji był określony w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 października 2007 r. w sprawie usuwania pojazdów (Dz.U. Nr 191, poz. 1377), wydanym na podstawie art. 130a ust. 11 pkt 3 Prawa o ruchu drogowym. Wspomnianym wyrokiem z dnia 3 czerwca 2008r. Trybunał uznał za niekonstytucyjny także przepis § 8 ust. 1 nieobowiązującego już rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 sierpnia 2002 r. w sprawie usuwania pojazdów (Dz.U. Nr 134, poz. 1133 ze zm.). Przepis ten został zastąpiony identycznej treści przepisem § 8 ust. 1 nowego rozporządzenia z 2007 r., który stanowi, że orzeczenie o przejęciu pojazdu, na rzecz Skarbu Państwa wydaje naczelnik właściwego miejscowo urzędu skarbowego. Wydając takie orzeczenie wskazany organ, badał, czy zostały spełnione ustawowe przesłanki formalne wskazane w art. 130 a ust. 10 Prawa o ruchu drogowym. Przewidziane w tym przepisie orzeczenie naczelnika urzędu skarbowego nie miało charakteru konstytutywnego i było wyłącznie orzeczeniem deklaratoryjnym. Trybunał Konstytucyjny w przywołanym wyroku wskazał, że zawarte w nim orzeczenie o niekonstytucyjności art. 130a ust. 11 pkt 3 Prawa o ruchu drogowym upoważniającego do wydania omawianego rozporządzenia w konsekwencji spowoduje także utratę z mocy obowiązującej wydanego na jego podstawie przepisu § 8 ust. 1 nowego rozporządzenia z 2007 roku, co nastąpiło także z dniem 12 czerwca 2009 r.
Przechodząc do kwestii ustalania wynagrodzenia za przechowywanie pojazdów przejętych na własność Skarbu Państwa na podstawie art. 130a ust. 10 Prawa o ruchu drogowym należy wskazać, że następuje to w drodze administracyjnej, a do wynagrodzenia za dozór pojazdu stosuje się przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Stosowanie przepisów tej ustawy wynika z kolei z odesłania zawartego w § 3 pkt 1 lit. b rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 kwietnia 2002 r. w sprawie rozciągnięcia stosowania przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. Nr 50, poz. 449). Wskazany przepis rozporządzenia zawierający odesłanie do przepisów ustawy stanowi, że przepisy działu II rozdziału 6 tej ustawy dotyczące przechowywania, oszacowania i sprzedaży ruchomości stosuje się do ruchomości, które stały się własnością Skarbu Państwa na podstawie przepisów o rzeczach znalezionych oraz o likwidacji niepojętych depozytów i nieodebranych rzeczy.
W uchwale z dnia […] Sąd Najwyższy zastanawiał się nad kwestią czy Skarb Państwa, na którego przeszła własność pojazdu usuniętego z drogi w przypadkach określonych w art. 130a ust. 1 pkt 1 i 2 Prawa o ruchu drogowym, łączy z osobami prowadzącymi parking umowa przechowania, a więc stosunek zobowiązaniowy w rozumieniu prawa cywilnego, czy też strony związane są stosunkiem prawnym uregulowanym przepisami prawa publicznego. Rozważając tę kwestię Sąd uznał, że stosunek prawny, którego przedmiotem jest parkowanie, określane także jako przechowywanie usuniętych pojazdów, stanowi typowy stosunek administracyjny powstały na skutek władczych działań organów administracyjnych. Działania te polegają na tym, że po usunięciu pojazdu jego właściciel powiadamiany jest w trybie administracyjnym o przejściu pojazdu na rzecz Skarbu Państwa w razie jego nieodebrania w ustawowym terminie, podstawą do odbioru pojazdu jest zezwolenie administracyjne, którego wydanie uzależnione zostało m.in. od uiszczenia opłaty za usunięcie pojazdu i parkowanie (§ 5 i § 6 rozporządzenia w sprawie usuwania pojazdów), a wysokość opłaty za parkowanie ustala rada powiatu (art. 130a ust. 6 Prawa o ruchu drogowym).
Sąd Najwyższy w uzasadnieniu cytowanej uchwały stwierdził także, że po zakończeniu postępowania administracyjnego w przedmiocie przejęcia na rzecz Skarbu Państwa nieodebranego pojazdu jego nowy właściciel, którym jest Skarb Państwa, wstępuje w taki stosunek administracyjny, jaki łączył dotychczasowego właściciela z podmiotem prowadzącym parking. Stwierdzenie to Sąd Najwyższy odniósł jednak do przekształcenia strony podmiotowej wspomnianego stosunku administracyjnoprawnego oraz do okresu, za jaki Skarb Państwa obciążony jest obowiązkiem uiszczenia opłaty za parkowanie. W świetle obowiązujących regulacji prawnych brak jest natomiast podstaw do przyjęcia, że Skarb Państwa wstępując w miejsce byłego właściciela pojazdu w stosunek prawnoadminiostracyjny powstały na skutek usunięcia pojazdu z drogi i umieszczenia go na parkingu strzeżonym, przejmuje w całości uprawnienia i obowiązki poprzedniego właściciela. Odmienne stanowisko prowadziłoby do stwierdzenia, że Skarb Państwa aby odebrać pojazd, który przeszedł na jego własność w trybie art. 130a ust. 10 Prawa o ruchu drogowym, winien uzyskać stosowne zezwolenie, o jakim mowa w § 6 rozporządzenia w sprawie usuwania pojazdów, a którego wydanie jest uzależnione od uiszczenia opłaty. Podobnie sprawa przedstawia się w kwestii wysokości opłaty za parkowanie takiego pojazdu. Wbrew zarzutom skargi zgodzić należy się tutaj ze stanowiskiem Dyrektora Izby Skarbowej w K., że opłaty za parkowanie ustalone przez radę powiatu (w kontrolowanej sprawie – radę miasta na prawach powiatu) na podstawie art. 130a ust. 6 Prawa o ruchu drogowym nie odnoszą się do Skarbu Państwa lecz do właścicieli pojazdów usuwanych z dróg publicznych i umieszczanych na parkingach w trybie przewidzianym przepisami art. 130a cyt. ustawy. Na poparcie tego stanowiska przywołać orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego, a mianowicie wyrok z dnia 8 września 2006 r., sygn. akt I OSK 1184/05, [w:] LEX nr 321159, wyrok z dnia 15 maja 2007 r., sygn. akt . I OSK 1768/06, [w:] LEX nr 347847 oraz z dnia 20 lutego 2007 r., Sygn. akt I OSK 1795/06 [w:] LEX nr 344505.
Odnosząc się do pozostałych zarzutów skargi wskazać należy, że wbrew jej argumentom zaskarżone postanowienie jak i poprzedzające je postanowienie organu pierwszej instancji zostały wydane w oparciu o prawidłową podstawę prawną, jaką stanowi przepis art. 102 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji a orzekające w sprawie organy zastosowały się do wskazań zawartych w przywołanym na wstępie wyroku tutejszego Sądu z dnia 16 października 2008 r. Sygn. akt II SA/Gl 724/08. Unormowanie zawarte w wymienionym art. 102 § 2 ustawy nakazuje organowi przyznanie na żądanie dozorcy zwrotu koniecznych wydatków związanych z wykonywaniem dozoru oraz wynagrodzenie za dozór. Zdaniem Sądu w toku ustalania wysokości przysługującego skarżącym wynagrodzenia pomocniczo może znaleźć zastosowanie także art. 836 Kodeksu cywilnego w zakresie, w jakim przewiduje, że przechowawcy należy się wynagrodzenie w danych stosunkach przyjęte, gdyż podany przepis art. art. 102 § 2 nie określa bowiem, jak należy ustalić przedmiotową należność. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 20 lutego 2007 r., Sygn. akt I OSK 1795/06, wskazał, że przedmiotowa należność winna odpowiadać wydatkom poniesionym przez podmiot wykonujący dozór na wykonywanie tego dozoru, w tym przypadku na utrzymanie i eksploatację parkingu oraz wynagrodzeniu za sprawowany dozór mienia przechowywanego na parkingu. Zauważyć trzeba, że należności dla dozorującego wyliczone przy zastosowaniu stawki opłaty za parkowanie przyjętej w uchwale rady powiatu (miasta) podjętej na podstawie art. 130a ust. 6 Prawa o ruchu drogowym odbiegają od rzeczywistych kosztów parkowania pojazdów w dłuższym okresie czasu. Stawki te ustalone zostały bowiem za każdą dobę parkowania, a nie na opłatach miesięcznych, stosowanych w przypadkach dłuższych okresów parkowania pojazdów. W przekonaniu Sądu w przypadku niewykazania przez podmiot prowadzący parking rzeczywistych kosztów przechowania samochodu brak jest przeszkód do ustalenia przedmiotowych należności za dozór w oparciu o stawki miesięcznych opłat abonamentowych pobieranych za przechowywanie samochodów na innych parkingach strzeżonych w tej samej bądź sąsiedniej gminie. Zauważyć wreszcie należy, że wyliczona przez skarżących kwota opłaty za przechowanie w okresie od […] r. do […] r. samochodu "A" nr rej. "A" , który z mocy ustawy przeszedł na własność Skarbu Państwa, przekraczała wielokrotnie wartość tego pojazdu ustaloną przez rzeczoznawcę. Opłata ta była także zdecydowanie wyższa od opłat miesięcznych pobieranych przez skarżących od innych użytkowników korzystających z usług jego parkingu.
W tym stanie rzeczy działając na podstawie art. 151 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Sąd skargę oddalił.