Sygnatura:
6117 Ulgi płatnicze (umorzenie, odroczenie, rozłożenie na raty itp.)
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Sygn. powiązane: I SA/Ol 60/09
Skarżony organ:
Dyrektor Izby Skarbowej
Data:
2009-07-13
Sąd:
Naczelny Sąd Administracyjny
Treść wyniku:
Uchylono zaskarżone postanowienie i przyznano prawo pomocy w zakresie całkowitym
Sędziowie:
Stefan Babiarz /przewodniczący sprawozdawca/
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA : Stefan Babiarz po rozpoznaniu w dniu 6 sierpnia 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia I. G. J. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 15 czerwca 2009 r. sygn. akt I SA/Ol 60/09 w zakresie prawa pomocy w zakresie całkowitym w sprawie ze skargi I. G. J. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w O. z dnia 1 grudnia 2008 r. nr […] w przedmiocie odmowy umorzenia zaległości podatkowych postanawia: 1) uchylić zaskarżone postanowienie; 2) przyznać skarżącej prawo pomocy w zakresie całkowitym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie doradcy podatkowego.
Uzasadnienie: Postanowieniem z dnia 15 czerwca 2009 r., sygn. akt I SA/Ol 60/09 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie przyznał stronie prawo pomocy w postaci zwolnienia od kosztów sądowych w części przekraczającej kwotę 200 zł oraz oddalił wniosek o ustanowienie radcy prawnego i doradcy podatkowego w sprawie ze skargi I. G. J. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w O. z dnia 1 grudnia 2008 r. w przedmiocie odmowy umorzenia zaległości podatkowych.
W uzasadnieniu Sąd wskazał, że trudna sytuacja materialna podatniczki nie uzasadnia przyjęcia, że wnioskodawczyni nie posiada środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania dla całkowitego zwolnienia od kosztów i ustanowienia radcy prawnego bądź doradcy podatkowego. W ocenie Sądu uzasadnione jest przyznanie pomocy częściowej w postaci zwolnienia od kosztów sądowych w kwocie przekraczającej 200 zł. Z emerytury w kwocie netto 780 zł skarżąca jest w stanie ponieść jednorazowy wydatek w kwocie 200 zł bez uszczerbku koniecznego utrzymania, zwłaszcza że mieszka z synem, któremu (jak wynika z akt sprawy podatkowej) przekazała majątek. Sąd uznał za nieuzasadnione udzielenie pomocy w zakresie ustanowienia profesjonalnego pełnomocnika. W postępowaniu przed sądem administracyjnym pierwszej instancji strona może działać osobiście. Sąd wskazał, że stosownie do art. 134 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. 2002 r. Nr 153 poz. 1270 ze zm.) – zwanej dalej p.p.s.a., przy rozstrzyganiu sprawy nie jest związany zarzutami ani wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Stąd nieznajomość orzecznictwa NSA (czy komentarzy) dotyczącego kwestii rozstrzygniętej zaskarżoną decyzją nie stanowi wystarczającej przesłanki do uznania, że zaistniała konieczność ustanowienia radcy prawnego bądź doradcy podatkowego. Wnioskodawczyni nie wskazała żadnych innych okoliczności, które uniemożliwiłyby jej, bez pomocy pełnomocnika, dochodzenie praw przed sądem.
W zażaleniu na powyższe postanowienie podatniczka wniosła o całkowite zwolnienie jej z ponoszenia kosztów sądowych i ustanowienie radcy prawnego bądź doradcy podatkowego. Podniosła, ze w sposób wystarczający wykazała, że otrzymywana przez nią emerytura nie wystarcza na poniesienie kosztów sądowych. Wskazała, że przekazała synowi nieruchomość obciążoną hipoteką na kwotę 1.100.000 zł i kredytem hipotecznym na ok. 1.000.000 zł.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.
Stosownie do przepisu art. 245 § 2 p.p.s.a., prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Zgodnie natomiast z art. 246 § 1 p.p.s.a., przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie całkowitym gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Należy zauważyć, że prawo pomocy stanowi wyjątek od ogólnej zasady ponoszenia kosztów postępowania sądowego. Strona musi zatem wykazać, że jej sytuacja materialna jest na tyle trudna, że uzasadnia poczynienie odstępstwa od tej generalnej reguły.
W rozpatrywanej sprawie stwierdzić trzeba, że skarżąca osiąga wprawdzie stałe dochody z emerytury, ale są to dochody niewielkie. Nie posiada także nieruchomości ani zasobów pieniężnych. To oznacza, że podatniczka wykazała, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a.). Z wniosku o przyznanie prawa pomocy wynika, że syn użycza jej pokoju, nie prowadzi z nim jednak wspólnego gospodarstwa domowego.
Podniesione przez stronę w zażaleniu argumenty wskazują na jej trudną sytuację, co oznacza, że żaląca się nie jest w stanie uiścić kosztów sądowych i ustanowić z własnych środków profesjonalnego pełnomocnika.
Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 197 § 2 w zw. z art. 188 p.p.s.a., Sąd orzekł jak sentencji.
Uzasadnienie wyroku