Sygnatura:
6031 Uprawnienia do kierowania pojazdami
Hasła tematyczne:
Ruch drogowy
Skarżony organ:
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Data:
2010-01-12
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach
Treść wyniku:
Stwierdzono nieważność zaskarżonej decyzji w części
Sędziowie:
Dorota Chobian /przewodniczący/Dorota Pędziwilk-MoskalRenata Detka /sprawozdawca/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Dorota Chobian, Sędziowie Sędzia WSA Renata Detka (spr.), Sędzia WSA Dorota Pędziwilk-Moskal, Protokolant Starszy sekretarz sądowy Monika Zielińska, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 17 lutego 2010 roku sprawy ze skargi G. B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia […] znak: […] w przedmiocie skierowania na egzamin w zakresie prawa jazdy I. stwierdza nieważność zaskarżonej decyzji oraz utrzymanej nią w mocy decyzji organu I instancji w części określającej termin poddania się egzaminowi sprawdzającemu kwalifikacje w zakresie uprawnień do kierowania pojazdami; II. oddala skargę w pozostałej części; III. stwierdza, że zaskarżona decyzja w części opisanej w punkcie I nie podlega wykonaniu do chwili uprawomocnienia się wyroku.

Uzasadnienie wyroku

II SA/Ke 18/10UZASADNIENIEDecyzją z dnia […] Samorządowe Kolegium Odwoławcze, po rozpoznaniu odwołania G.B., na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 kpa, utrzymało w mocy decyzję wydaną z upoważnienia Prezydenta Miasta z dnia […] orzekającą o:1. skierowaniu G.B. na egzamin sprawdzający kwalifikacje w zakresie kategorii B prawa jazdy, w części teoretycznej i praktycznej, w terminie 3 miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji;2. zatrzymaniu prawa jazdy kat. B Nr […], wydanego w dniu 16 sierpnia 2006 r. przez Prezydenta Miasta do czasu uzyskania pozytywnego wyniku egzaminu sprawdzającego kwalifikacje kierowcy;3. nadaniu punktowi 2 decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności, na podstawie art. 108 § 1 kpa.W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ odwoławczy ustalił, że Komendant Wojewódzki Policji wnioskiem z dnia 11 marca 2009 r. wystąpił do Prezydenta Miasta o sprawdzenie kwalifikacji G.B. do kierowania pojazdami w ramach posiadanych przez niego uprawnień. W uzasadnieniu wniosku wskazano na trzy przypadki naruszenia przez skarżącego przepisów ruchu drogowego: w dniu 3 maja 2007 r., w dniu 6 czerwca 2007 r. i w dniu 19 marca 2008 r., za co skarżący otrzymał łącznie 28 punktów, tym samym przekraczając dozwolony limit punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego.Samorządowe Kolegium Odwoławcze wskazało, że organ I instancji po wszczęciu postępowania w niniejszej sprawie wydał decyzję z dnia […] orzekającą o zatrzymaniu G.B. prawa jazdy kat. B nr […] do czasu uzyskania pozytywnego wyniku egzaminu sprawdzającego kwalifikacje kierowcy, która została następnie uchylona przez organ odwoławczy i w wyniku ponownego rozpoznania sprawy przez organ I instancji zapadła opisana na wstępie decyzja z dnia […].Odwołanie od powyższego rozstrzygnięcia złożył G.B., wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji i o umorzenie postępowania przed organem I instancji. Skarżący zarzucił naruszenie art. 77 kpa poprzez brak wszechstronnego rozpatrzenia zgromadzonego materiału dowodowego i w konsekwencji uznanie, że przekroczył 28 punktów karnych oraz naruszenie art. 108 kpa poprzez błędne uznanie, że ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego konieczne jest nadanie decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności.G.B. wskazał również na naruszenie art. 130 ust. 2 ustawy o ruchu drogowym w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 grudnia 2002 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego, poprzez jego niezastosowanie i nieusunięcie punktów karnych z ewidencji kierowców po upływie roku od dnia naruszenia. W przekonaniu skarżącego brak jest bowiem w niniejszej sprawie przesłanek do uznania, że przekroczył 24 punkty karne, a tym samym do wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy.Rozpoznając powyższe odwołanie Samorządowe Kolegium Odwoławcze, przytaczając treść przepisu art. 130 ust. 1 i 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz § 7 ust. 1 pkt 2 i § 6 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 grudnia 2002 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego podniosło, że w niniejszej sprawie skarżący nie kwestionuje faktu, że we wskazanych przypadkach dopuścił się naruszenia przepisów ruchu drogowego, jednakże uważa, że podlegają one wykreśleniu z ewidencji, gdyż nie wystąpiły w okresie jednego roku.Organ odwoławczy podkreślił, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądów administracyjnych, przy liczeniu limitu punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego należy uwzględnić czas jednego roku, jaki upłynął od każdego z zaistniałych przypadków wykroczenia do popełnienia kolejnego, powodując jego przekroczenie. Jeżeli między tymi wykroczeniami nie upłynął okres jednego roku, należy zastosować określone sankcje. Okres roczny nie jest równoznaczny bowiem z rokiem kalendarzowym, nie jest również liczony od daty popełnienia danego wykroczenia do daty wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy, lecz między wykroczeniami.Przechodząc do okoliczności niniejszej sprawy organ wskazał, że w tym konkretnym przypadku okres jednego roku obejmuje termin od dnia popełnienia wykroczenia, tj. od 3 maja 2007 r. do 3 maja 2008 r. Usunięcie punktów karnych wpisanych do ewidencji mogłoby nastąpić po upływnie ostatniego dnia wskazanego terminu, gdyby w tym czasie nie wystąpiły kolejne wykroczenia, skutkujące przekroczeniem 24 punktów karnych. G.B. natomiast popełnił w tym okresie jeszcze dwa wykroczenia w dniu 6 czerwca 2007 r. i w dniu 19 marca 2008 r. i uzyskał łącznie 28 punktów karnych.Przytaczając natomiast treść art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy Prawo o ruchu drogowym organ II instancji podał, że przepisy te mają charakter obligatoryjny, a zatem w przypadku wystąpienia wskazanych tam okoliczności organ ma obowiązek wydać decyzję o skierowaniu kierowcy na egzamin sprawdzający kwalifikacje oraz o zatrzymaniu prawa jazdy.Odnosząc się do zarzutu podniesionego w odwołaniu dotyczącego braku podstaw do nadania decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności organ wskazał, że naruszenie przepisów ustawy Prawo o ruchu drogowym, za które kierowca uzyskał więcej niż 24 punkty karne jest równoznaczne z uznaniem, że nie posiada odpowiednich kwalifikacji do prowadzenia pojazdów mechanicznych, a tym samym stwarza zagrożenie dla innych użytkowników dróg. Uzasadnione zatem pozostaje nadanie decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności odnośnie punktu orzekającego o zwrocie prawa jazdy, gdyż ma ono charakter prewencyjny, którego celem jest odsunięcie od udziału w ruchu drogowym do czasu zdania egzaminu sprawdzającego kwalifikacje.Skargę na powyższe rozstrzygnięcie złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach G.B. wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez organ II instancji.Skarżący zarzucił naruszenie:- art. 77 § 1 kpa poprzez brak wszechstronnego rozpatrzenia zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i w konsekwencji ustalenie, że na dzień wydania zaskarżonej decyzji G.B. dopuścił się wielokrotnego naruszenia przepisów ruchu drogowego , na skutek czego uzyskał 28 punktów karnych;- art. 108 § 1 kpa poprzez błędne uznanie, że konieczne jest nadanie zaskarżonej decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności. Zbyt lakoniczne uzasadnienie tego orzeczenia nie przemawia w przekonaniu skarżącego za niezbędnością nadania rygoru natychmiastowej wykonalności, a co więcej, uniemożliwi mu wykonywanie pracy i w konsekwencji spowoduje trudne do odwrócenia skutki materialne dla skarżącego i jego rodziny;- naruszenie art. 130 ust. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym w zw. z § 6 ust. 1 pkt 3 cyt. rozporządzenia poprzez jego niezastosowanie w okolicznościach niniejszej sprawy, tj. poprzez nieusunięcie z ewidencji po upływie roku od dnia 3 maja 2007 r. uzyskanych 8 punktów karnych, w sytuacji, w gdy od tego dnia skarżący nie otrzymał kolejnych 24 punktów karnych.W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując argumentację przedstawioną w pisemnych motywach zaskarżonej decyzji.Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:Zgodnie z art. 3 § 1 oraz art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej p.p.s.a., wojewódzkie sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, co oznacza, że w zakresie dokonywanej kontroli Sąd zobowiązany jest zbadać, czy organy administracji w toku postępowania nie naruszyły przepisów prawa materialnego lub przepisów postępowania w sposób, który miał lub mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Sądowa kontrola legalności zaskarżonych orzeczeń administracyjnych sprawowana jest przy tym w granicach sprawy, a sąd nie jest związany zarzutami, wnioskami skargi, czy też powołaną w niej podstawą prawną ( art. 134 § 1 p.p.s.a.).Materialnoprawną podstawę rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie stanowią przepisy art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b oraz art. 138 ust. 1 w zw. z art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. g ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 ze zm.), zwanej dalej ustawą.W myśl art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy kontrolnemu sprawdzeniu kwalifikacji podlega osoba posiadająca uprawnienie do kierowania pojazdem, skierowana decyzją starosty, na wniosek komendanta wojewódzkiego Policji, w razie przekroczenia 24 punktów otrzymanych na podstawie art. 130 ust. 1. Zgodnie z kolei z tym przepisem, policja prowadzi ewidencję kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego, przy czym określonemu naruszeniu przypisuje się odpowiednią liczbę punktów w skali od 0 do 10 i wpisuje się do tej ewidencji.W przypadkach określonych w art. 135 ust. 1 pkt 1 lit.g, tj. w razie przekroczenia przez kierującego pojazdem liczby 24 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego starosta wydaje decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy (art. 138 ust. 1). Egzamin państwowy przeprowadzany w stosunku do osób podlegających sprawdzeniu kwalifikacji w trybie określonym w art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b, składa się z egzaminu teoretycznego i praktycznego (§ 26 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 października 2005r. w sprawie szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez kierujących pojazdami, instruktorów i egzaminatorów – Dz.U. Nr 217, poz. 1834 ze zm.).Zgodnie z § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 grudnia 2002r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego (Dz.U. Nr 236, poz. 1998 ze zm.), przytaczanego dalej jako rozporządzenie, wpisu ostatecznego do ewidencji dokonuje się, jeżeli naruszenie zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu, mandatem karnym albo orzeczeniem dyscyplinarnym w sprawie o naruszenie rozpatrywane w postępowaniu dyscyplinarnym. Na podstawie wpisów ostatecznych Komendant Wojewódzki Policji występuje do organu właściwego w sprawach wydawania prawa jazdy z wnioskiem o kontrolne sprawdzenie kwalifikacji (§ 7 ust. 2).Przechodząc do oceny prawidłowości zastosowania przytoczonych przepisów w sprawie podkreślić na wstępie należy, że bezspornym pozostaje fakt, że G.B. trzykrotnie naruszył przepisy ruchu drogowego, tj. w dniu 3 maja 2007 r., 6 czerwca 2007 r. oraz 19 marca 2008 r., za co otrzymał łącznie 28 punktów karnych, o jakich mowa w art. 130 ust. 1 ustawy. Nie ulega także wątpliwości okoliczność, że wpisy punktów przypisanych skarżącemu mają charakter ostateczny w rozumieniu § 4 ust.1 rozporządzenia.W przekonaniu skarżącego, punkty karne otrzymane w dniu 3 maja 2007 r. podlegały wykreśleniu z ewidencji z dniem 3 maja 2008 r., tj. po upływie roku, o czym ma stanowić przepis art. 130 ust. 2 ustawy w zw. z § 6 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia.Z powyższym stanowiskiem nie można się jednak zgodzić i trafnie uznały organy obu instancji, że w niniejszym przypadku zachodzą przesłanki do skierowania G.B. na egzamin sprawdzający kwalifikacje w zakresie kierowania pojazdami oraz do zatrzymania prawa jazdy.Stosownie bowiem do treści art. 130 ust. 2 ustawy, punkty za naruszenie przepisów ruchu drogowego usuwa się po upływie jednego roku od dnia naruszenia, chyba że przed upływem tego okresu kierowca dopuścił się naruszeń, za które na podstawie prawomocnych rozstrzygnięć przypisana liczba punktów przekroczyłaby 24 punkty. Tę samą regulację powtarza § 6 ust.1 pkt 3 rozporządzenia.Interpretacja zacytowanego przepisu ustawy przedstawiona w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji jest prawidłowa. Aby na jego podstawie policja mogła usunąć punkty karne z ewidencji musi upłynąć rok bez naruszenia przez kierowcę przepisów ruchu drogowego, za które przypisana liczba punktów przekroczyłaby łącznie 24 punkty. Rok ten – jak słusznie podkreśliło Kolegium – należy liczyć pomiędzy kolejnymi wykroczeniami. Punkty karne przypisane skarżącemu w dniu 3 maja 2007r. można by zatem usunąć, gdyby do 3 maja 2008r. nie zostały wpisane do ewidencji kolejne punkty karne za naruszanie przez niego przepisów ruchu drogowego (dające łącznie 24 punkty), co w stanie faktycznym sprawy nie ma miejsca.Dlatego też należało uznać, że istniały podstawy do zwrócenia się przez Komendanta Wojewódzkiego Policji do Prezydenta Miasta o sprawdzenie kwalifikacji G.B. do kierowania pojazdami, co uczynił wnioskiem z dnia 11 marca 2009 r., organ natomiast zobligowany był do wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy i skierowaniu skarżącego na egzamin sprawdzający kwalifikacje do kierowania pojazdami, na podstawie art. 138 ust.1 i art. 114 ust.1 pkt 1 lit.b ustawy.Tym samym zawarte w skardze zarzuty naruszenia przez organ art. 130 ust. 2 ustawy w zw. z § 6 ust.1 pkt 3 rozporządzenia oraz naruszenia art. 77 § 1 kpa poprzez zaniechanie wszechstronnego rozpatrzenia materiału dowodowego, nie mogą zostać uwzględnione.Wbrew stanowisku skarżącego istniały również podstawy do nadania decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności w części orzekającej o zatrzymaniu prawa jazdy. Przemawiał za tym nie tylko wzgląd na ochronę życia i zdrowia uczestników ruchu drogowego, jak podkreśliło Kolegium, lecz także wzgląd na interes społeczny oznaczając w tym przypadku konieczność zapewnienia bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Nie ulega bowiem wątpliwości, że wydanie zaskarżonej decyzji ma na celu wyłączenie od czynnego udziału w ruchu drogowym kierowcy, którego kwalifikacje do kierowania pojazdami podlegają sprawdzeniu. Cel ten – z uwagi na wskazane wyżej okoliczności, o jakich mowa w art. 108 § 1 kpa – zostanie zrealizowany poprzez niezwłoczne zatrzymanie dokumentu prawa jazdy. Podniesione przez autora skargi argumenty dotyczące przewidywanego pogorszenia sytuacji finansowej jego rodziny z uwagi na brak możliwości wykonywania przez niego pracy, nie mogą powyższego stanowiska zmienić.Dokonując oceny legalności zaskarżonej decyzji w ramach kognicji zakreślonej art. 134 § 1 p.p.s.a., Wojewódzki Sąd Administracyjny z urzędu zauważa, że w przepisach obowiązującego prawa nie ma podstawy do zakreślenia przez organ terminu do poddania się egzaminowi sprawdzającemu kwalifikacje do kierowania pojazdami. Skład orzekający w niniejszej sprawie podziela w tym zakresie stanowisko wyrażone w wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego (z dnia 27 września 2007r. sygn. I OSK 1363/06, z dnia 30 czerwca 2009r. sygn. I OSK 960/08, z dnia 7 sierpnia 2009r. sygn. I OSK 1217/08), iż żaden przepis ustawy, a w szczególności art. 114 § 1 pkt 1 lit. b nie upoważnia starosty do wyznaczenia takiego terminu. Powyższy przepis stanowi wyłącznie o skierowaniu kierowcy na kontrolne sprawdzenie jego kwalifikacji i nie określa terminu sprawdzenia kwalifikacji ani też nie przyznaje organowi uprawnień do decydowania, w jakim czasie dana osoba zobowiązana jest poddać się stosownemu egzaminowi. Dopuszczalność zamieszczenia takiej klauzuli nie wynika także z innych unormowań ustawy, w tym z art. 140 ust. 1 pkt 4a, zgodnie z którym starosta wydaje decyzję o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym w razie niepoddania się sprawdzeniu kwalifikacji w trybie przewidzianym w art. 114 ust. 1 pkt 1. Skutki prawne wskazane w tym przepisie ustawodawca łączy zatem z samym niewykonaniem obowiązku nałożonego na kierowcę na określonej podstawie, a nie z przekroczeniem ściśle określonego okresu realizacji tego obowiązku, zwłaszcza z niedotrzymaniem terminu, który miałby być wyznaczony przez organ w skierowaniu.Dodać również należy, że jeżeli przepisy o ruchu drogowym nie zawierają innych unormowań i nie przewidują możliwości odmiennego uregulowania przez organ kwestii wykonalności przedmiotowego skierowania, to podlega ono wykonaniu z dniem, w którym stanie się ostateczne. Adresat takiej decyzji zobowiązany jest zatem do niezwłocznego wykonania tego ostatecznego rozstrzygnięcia, a tym samym niezwłocznego poddania się kontrolnemu sprawdzeniu kwalifikacji. Kwestie te jednak podlegają ocenie nie w postępowaniu prowadzonym na podstawie art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy, lecz w odrębnym postępowaniu, które może być wszczęte na mocy art. 140 ust. 1 pkt 4a ustawy.Mając powyższe na uwadze na podstawie art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a. w zw. z art. 156 § 1 pkt 2 kpa oraz art. 135 p.p.s.a. należało stwierdzić nieważność zaskarżonej decyzji, jak i utrzymanej nią w mocy decyzji organu I instancji w części określającej termin poddania się egzaminowi sprawdzającemu kwalifikacje w zakresie uprawnień do kierowania pojazdami.Ponieważ poza wskazaną wyżej wadliwością zaskarżone rozstrzygniecie odpowiada prawu, Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił skargę w pozostałej części na podstawie art. 151 p.p.s.a.Orzeczenie zawarte w pkt III wyroku oparto o art. 152 p.p.s.a.