Sygnatura:
6032 Inne z zakresu prawa o ruchu drogowym
Hasła tematyczne:
Ruch drogowy
Skarżony organ:
Prezydent Miasta
Data:
2009-08-24
Sąd:
Naczelny Sąd Administracyjny
Treść wyniku:
Oddalono skargę kasacyjną
Sędziowie:
Anna Łukaszewska-Macioch /przewodniczący sprawozdawca/Joanna Runge – LissowskaMałgorzata Pocztarek

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Anna Łukaszewska-Macioch (spr.) Sędziowie sędzia NSA Małgorzata Pocztarek sędzia NSA Joanna Runge-Lissowska Protokolant asyst. sędz. Anna Pośpiech -Kłak po rozpoznaniu w dniu 3 lutego 2010 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Prezydenta Miasta O. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 30 czerwca 2009 r. sygn. akt II SA/Ol 389/09 w sprawie ze skargi B. P. na czynność Prezydenta Miasta O. z dnia […] stycznia 2009 r. nr […] w przedmiocie zwrotu opłaty za wydanie karty pojazdu oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie wyroku

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie wyrokiem z dnia 30 czerwca 2009 r. sygn. akt II SA/Ol 389/09 w sprawie ze skargi B. P. na czynność Prezydenta Miasta O. z dnia […] stycznia 2009 r. nr […] w przedmiocie zwrotu opłaty za wydanie karty pojazdu stwierdził bezskuteczność zaskarżonej czynności Prezydenta Miasta O. i uznał uprawnienie B.P. do otrzymania zwrotu opłaty za kartę pojazdu nr […] wydaną na podstawie decyzji Prezydenta Miasta O. z dnia […] lutego 2006 r. nr […] pobraną ponad kwotę wynikającą z art. 77 ust. 3 w zw. z ust 4 pkt 2 i ust. 5 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108 poz. 908 ze zm.).W uzasadnieniu wyroku Sąd przedstawił następujący stan faktyczny sprawy:Decyzją nr […] z dnia […] lutego 2006 r. Prezydent Miasta O., po rozpoznaniu wniosku B. P., dokonał rejestracji pojazdu marki FIAT TEMPRA 1.6, wydając kartę pojazdu seria nr […].Wnioskiem z dnia […] lutego 2008 r. B. P. zwróciła się do Prezydenta Miasta O. o zwrot nadpłaty w wysokości 425 zł. za wydanie karty pojazdu.Prezydent Miasta O. decyzją z dnia […] marca 2008 r. nr […], powołując się na art. 207 w zw. z art. 74 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) odmówił stwierdzenia nadpłaty w celu jej zwrotu za wydanie karty pojazdu, a rozstrzygnięcie to zostało utrzymane w mocy przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O. decyzją z dnia […] czerwca 2008 r. nr […] Decyzje organów obu instancji uchylił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie wyrokiem z dnia 17 września 2008r., sygn. akt I SA/Ol 341/08 wskazując w uzasadnieniu, że w świetle uchwały składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 lutego 2008r., sygn. akt OPS 3/07 (ONSAiWSA 2008, nr 2, poz. 21), żądanie zwrotu opłaty za wydanie karty pojazdu, uiszczonej na podstawie § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 r. w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu (dz. U. Nr 137, poz. 119), jest sprawą administracyjną, którą organ załatwia w drodze aktu lub czynności, na które przysługuje skarga do sądu administracyjnego na podstawie art. 3 § 2 pkt 4 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Powołując się na moc wiążącą uchwał Naczelnego Sądu Administracyjnego, Sąd uznał, że opłata za wydanie karty pojazdu nie ma charakteru podatkowego, dlatego do załatwienia sprawy o jej zwrot nie mają zastosowania przepisy Ordynacji podatkowej o zwrocie podatku. Sąd wskazał także na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 stycznia 2006r., sygn. U 6/04 (Dz. U. 2006, Nr 15, poz. 119) stwierdzający niezgodność § 1 ust. 1 powołanego rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 r. z art. 77 ust. 4 pkt 2 i ust. 5 ustawy z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 ze zm.) oraz z art. 92 ust. 1 i art. 217 Konstytucji RP, a także orzekający, że niekonstytucyjny przepis traci moc obowiązującą z dniem 1 maja 2006 r. W omawianym wyroku z dnia 17 września 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie dokonał także oceny prawnej w kwestii, czy niekonstytucyjny przepis § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 r. mógł stanowić podstawę do pobrania w dniu 8 lutego 2006 r. opłaty za kartę pojazdu w wysokości 500 zł. Sąd zauważył, że jedyną możliwością odmowy zastosowania przez organ administracji publicznej aktu wykonawczego jest sytuacja, w której sąd administracyjny kontrolując legalność zaskarżonej decyzji, bądź czynności odmówi zastosowania przepisu aktu podustawowego sprzecznego z ustawą. Wówczas, stosownie do art. 153 P.p.s.a, organ administracji publicznej przy ponownym rozpoznaniu sprawy będzie związany oceną prawną sądu. W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, upoważnienie zawarte w art. 77 ust. 5 (omyłkowo oznaczonym jako ust. 6) w zw. z ust. 4 pkt 2 ustawy – Prawo o ruchu drogowym nie uprawniało Ministra Infrastruktury do określenia w rozporządzeniu wysokości opłaty za kartę pojazdu w kwocie przewyższającej koszt związany z drukiem i dystrybucją takiej karty. Wobec powyższego Sąd wskazał, że "organ rejestracyjny, który będzie ponownie rozpatrywał sprawę, zgodnie z art. 153 P.p.s.a, będzie zobowiązany nie zastosować ww. przepisu rozporządzenia z 2003 r.". Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 17 września 2008r. sygn. akt I SA/Ol 341/08 jest prawomocny.Po ponownym rozpoznaniu sprawy Prezydent Miasta O. pismem z dnia […] stycznia 2009r., nr […] zawiadomił B. P. o odmowie zwrotu nadpłaty w wysokości 425 zł za wydanie karty pojazdu seria nr […]. Zdaniem organu, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w wyroku z dnia 17 września 2008 r. sygn. akt I SA/Ol 341/08 nie przesądził kwestii zasadności, czy też bezzasadności odmowy zwrotu opłaty za wydanie karty pojazdu. Opłata ta nie może być zwrócona, gdyż w dniu rejestracji samochodu osobowego marki FIAT TEMPRA 1.6, to jest w dniu 8 lutego 2006 r., pobranie opłaty za kartę pojazdu w wysokości 500 zł miało swoje uzasadnienie, a przepis określający jej wysokość, zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 17 stycznia 2006 r. utracił moc obowiązującą z dniem 1 maja 2006 r.W dniu […] stycznia 2009 r. B. i J. P., powołując się na art. 52 § 3 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, wezwali Prezydenta Miasta O. do usunięcia naruszenia prawa przez zastosowanie się do wiążących wytycznych zawartych w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 17 września 2008r., sygn. akt I SA/Ol 341/08 dotyczących pominięcia przy rozpoznawaniu wniosku § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 r. i do dokonania zwrotu na ich rzecz żądanej opłaty.Pismem z dnia […] lutego 2009 r., nr […], Prezydent Miasta O. podtrzymał swoje stanowisko w kwestii odmowy zwrotu opłaty za wydanie karty pojazdu.W skardze wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie na czynność Prezydenta Miasta O. B. i J. P. zarzucili niezastosowanie się przez organ do wytycznych zawartych w prawomocnym wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 17 września 2008 r. sygn. akt I SA/Ol 341/08 oraz nieuprawnione potraktowanie wezwania do usunięcia naruszenia prawa jako kolejnego wniosku o zwrot przedmiotowej opłaty. Skarżący wnieśli o uchylenie czynności zawartych w powołanych pismach organu, zwrot zawyżonej opłaty za wydanie karty pojazdu wraz z odsetkami oraz zasądzenie kosztów postępowania.W odpowiedzi na skargę Prezydent Miasta O. wniósł o jej oddalenie podtrzymując argumenty zawarte w pismach skierowanych do skarżących. Organ podniósł, że w sprawie niniejszej sporna jest zarówno kwestia, czy w związku z odroczeniem utraty mocy obowiązującej niekonstytucyjnego przepisu do 1 maja 2006 r. organ rejestracyjny jest zobowiązany do zwrotu kwoty pobranej w chwili rejestracji pojazdu, jak również kwestia, czy w wyroku z dnia 17 września 2008 r., sygn. akt I SA/Ol 341/08, przesądzono o zwrocie tej kwoty. W ocenie organu, odroczenie utraty mocy obowiązującej przepisu § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 28 lipca 2003 r. jest okolicznością, która stanowczo przemawia za odmową zwrotu pobranej kwoty. Twierdzenie skarżących, jakoby w wyroku z dnia 17 września 2008 r. sygn. akt I SA/Ol 341/08 Wojewódzki Sąd Administracyjny przesądził kwestię zwrotu tej opłaty, jest niezgodne zarówno z treścią sentencji tego wyroku, jak i jego uzasadnieniem. Organ wywodził przy tym, że uchylenie przez Sąd decyzji wydanych w przedmiotowej sprawie nastąpiło z uwagi na nieprawidłowy tryb przeprowadzenia postępowania oraz błędne ustalenie, że opłaty te stanowiły nadpłatę w rozumieniu ustawy – Ordynacja podatkowa. Wykonując ten wyrok organ dokonał zatem rozpatrzenia wniosku w drodze oświadczenia skierowanego do skarżących w formie pisemnej.Postanowieniem z dnia 30 czerwca 2009 r. sygn. akt II SA/Ol 390/09, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie odrzucił skargę J. P. na czynność Prezydenta Miasta O. w przedmiocie odmowy zwrotu opłaty za kartę pojazdu wydaną przy rejestracji samochodu osobowego marki FIAT TEMPRA 1.6.Rozpoznając natomiast skargę B. P. na tę czynność Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie uznał, że skarga zasługuje na uwzględnienie.Sąd zważył, że zgodnie z art. 77 ust. 3 ustawy – Prawo o ruchu drogowym karta pojazdu jako dokument identyfikujący samochód inny, niż pochodzący od producenta lub importera nowych pojazdów, wydawana jest przez starostę przy pierwszej rejestracji pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W art. 77 ust. 4 pkt 2 powołanej ustawy zawarte zostało upoważnienie dla ministra właściwego do spraw transportu do określenia w drodze rozporządzenia wysokości opłaty za kartę pojazdu, przy czym w art. 77 ust. 5 tej ustawy wskazano, że w rozporządzeniu należy uwzględnić znaczenie tych dokumentów dla rejestracji pojazdu oraz wysokość kosztów związanych z drukiem i dystrybucją kart. Wydane w wykonaniu powyższego upoważnienia rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 28 lipca 2003r. obowiązywało do 14 czerwca 2006 r. Wyrokiem z dnia 17 stycznia 2006 r., sygn. U 6/04, Trybunał Konstytucyjny orzekł bowiem, że § 1 ust. 1 powołanego rozporządzenia jest niezgodny z art. 77 ust. 4 pkt 2 i ust. 5 ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz z art. 92 ust. 1 i art. 217 Konstytucji RP. Jednocześnie Trybunał orzekł, że powołany przepis rozporządzenia traci moc obowiązującą z dniem 1 maja 2006 r.Związana z powołanym wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego sprawa dotycząca zwrotu części opłaty za kartę pojazdu, jaką uiściła B.P., była przedmiotem kontroli Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, który wyrokiem z dnia 17 września 2008 r. sygn. akt I SA/Ol 341/08 uchylił decyzje wydane w trybie przepisów Ordynacji podatkowej przez organy administracji obu instancji w przedmiocie odmowy stwierdzenia nadpłaty za wydanie karty pojazdu. Sąd wskazał właściwy tryb rozpoznania przez organ administracji wniosku o zwrot opłaty za kartę pojazdu oraz sposób zaskarżenia czynności organu w tym przedmiocie do sądu administracyjnego podkreślając, że w przypadku żądania przez stronę zwrotu opłaty za kartę pojazdu w całości lub w części, bez względu na motywy żądania, przedmiotem sprawy jest to, czy strona miała obowiązek uiszczenia określonej opłaty wynikający z przepisu prawa. Uiszczenie zaś opłaty za wydanie karty pojazdu jest wykonaniem przez stronę obowiązku wynikającego z przepisu prawa powszechnie obowiązującego, o którym organ nie rozstrzyga w drodze decyzji administracyjnej. Wobec tego żądanie zwrotu uiszczonej opłaty za kartę pojazdu powoduje konieczność odniesienia się przez organ do takiego obowiązku w formie aktu lub czynności, które strona może poddać kontroli sądu administracyjnego na podstawie art. 3 § 2 pkt 4 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (zob. uchwała 7 s. NSA z 4 lutego 2008r., sygn. akt OPS 3/07, ONSAiWSA 2008, nr 2, poz. 21).Zdaniem Sądu I instancji orzekającego w niniejszej sprawie, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w wyroku z dnia 17 września 2008 r. sygn. akt I SA/Ol 341/08 dokonał oceny prawnej wpływu orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 stycznia 2006 r. na uprawnienie B. P. do żądania zwrotu części opłaty za wydanie karty pojazdu, na co wyraźnie wskazuje zdanie sformułowane przez Sąd na stronie 6 uzasadnienia wyroku, które brzmi: "Merytorycznie, w rozpatrywanej sprawie Sąd zobowiązany jest do wypowiedzenia się w kwestii oceny, czy wobec orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 stycznia 2006 r. sygn. U 6/04, stwierdzającego, iż zakwestionowany przepis § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 r., którego utratę mocy obowiązującej wskazano na dzień 1 maja 2006 r., mógł on stanowić podstawę do pobrania w dniu 8 lutego 2006 r. opłaty za kartę pojazdu w wysokości 500 zł.". Wywody Sądu w tym przedmiocie zostały skonkludowane na stronie 9 tego uzasadnienia w następujący sposób: "Sąd zwraca uwagę, iż jedyną sytuacją, w której organ administracji publicznej może odmówić zastosowania przepisu aktu wykonawczego, jak podkreśla się w doktrynie oraz co wynika z dotychczasowego orzecznictwa sądów administracyjnych, jest sytuacja, w której sąd administracyjny kontrolując legalność zaskarżonej decyzji bądź czynności odmówi zastosowania przepisu aktu podustawowego, sprzecznego z ustawą. Wówczas, stosownie do art. 153 P.p.s.a organ administracji publicznej przy ponownym rozpoznaniu sprawy będzie związany oceną prawną sądu. (…). W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego upoważnienie zawarte w art. 77 ust. 5 (omyłkowo oznaczonym jako ust. 6) w zw. z ust. 4 pkt 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym, nie uprawniało Ministra Infrastruktury do określenia w rozporządzeniu wysokości opłaty za kartę pojazdu w wysokości przewyższającej koszt związany z drukiem i dystrybucją takiej karty. Wobec powyższego organ rejestracyjny, który będzie ponownie rozpatrywał sprawę, zgodnie z art. 153 P.p.s.a będzie zobowiązany nie zastosować ww. przepisu rozporządzenia z 2003 r.".W powołanym wyroku wyraźnie zatem przesądzono, że organ rejestracyjny, który będzie ponownie rozpatrywał sprawę, zgodnie z art. 153 P.p.s.a, będzie zobowiązany nie zastosować przepisu § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 r. w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu. Sąd zaznaczył, że stosownie do art. 153 P.p.s.a, ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność były przedmiotem zaskarżenia. Przeszkody w uwzględnieniu wytycznych Sądu, wyrażonych w wyroku z 17 września 2008 r., Sygn. akt I SA/Ol 341/08, nie mogło przy tym stanowić – powoływane przez organ – odroczenie przez Trybunał Konstytucyjny terminu utraty mocy obowiązującej przepisu § 1 ust. 1 rozporządzenia. Skoro opłata za wydanie karty pojazdu pobrana została na podstawie przepisu, co do którego Trybunał Konstytucyjny stwierdził niezgodność zarówno z ustawą jak i z Konstytucją, to mimo, że Trybunał odroczył utratę mocy obowiązującej tego przepisu do dnia 1 maja 2006 r., § 1 ust. 1 rozporządzenia był niekonstytucyjny i sprzeczny z ustawą od samego początku jego obowiązywania.Zgodnie zaś z art. 178 Konstytucji RP, sędziowie w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji i ustawom. Ten konstytucyjny zapis oznacza, że niezawisłość sędziów orzekających w danej sprawie polega na związaniu jedynie aktami rangi ustawy. Sędziów nie wiążą akty podustawowe. Oznacza to, że gdy sąd orzekający stwierdzi niekonstytucyjność aktu niższej rangi niż ustawa, może odmówić z tego powodu jego stosowania i – jak zauważył Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w wyroku z 17 września 2008r., sygn. akt I SA/Ol 341/08 – doprowadzić do sytuacji, gdy mimo faktycznego obowiązywania przepisu, sprawa zostanie rozpoznana przez organy administracji publicznej z jego pominięciem.W tych okolicznościach Sąd uznał za zasadne, obok stwierdzenia bezskuteczności zaskarżonej czynności Prezydenta Miasta O., uznać uprawnienie B. P. do otrzymania zwrotu opłaty za kartę pojazdu nr […], wydaną na podstawie decyzji Prezydenta Miasta O. z dnia […] lutego 2006 r., nr […], pobraną ponad kwotę wynikającą z art. 77 ust. 3 w zw. z ust 4 pkt 2 i ust. 5 ustawy – Prawo o ruchu drogowym.Rozpatrując ponownie wniosek skarżącej (stosownie do sentencji wyroku) organ powinien, zatem ustalić kwotę zwrotu opłaty za kartę pojazdu uwzględniając koszty i nakłady poczynione przez organ na jej wydanie. W powyższym zakresie pomocne mogą okazać się ustalenia poczynione przez Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia 17 stycznia 2006 r. Dodatkowo Sąd wskazał, że nie jest rzeczą sądu administracyjnego ustalenie, czy zwrotowi powinna podlegać określona przez skarżącą kwota 425 zł., ustalona niewątpliwie z uwzględnieniem kwoty 75 zł. opłaty, wynikającej z § 1 ust. 1 obecnie obowiązującego rozporządzenia Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 28 marca 2006 r. w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu (Dz. U. Nr 59, poz. 421). Kwotę zwrotu określi bowiem w niniejszej sprawie Prezydent Miasta O..Skargę kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego złożył Prezydent Miasta O., reprezentowany przez radcę prawnego.W skardze kasacyjnej zarzucono naruszenie przepisów prawa materialnego w rozumieniu art. 174 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej powoływanej jako "P.p.s.a.", a mianowicie:1) art. 190 ust. 3 Konstytucji RP przez uznanie, że organ administracji publicznej w chwili rozstrzygania sprawy nie mógł zastosować § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 r. w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu, w zw. z art. 77 ust. 4 pkt 2 i ust. 5 ustawy – Prawo o ruchu drogowym;2) art. 153 P.p.s.a przez uznanie, że Prezydent Miasta O. nie wykonał wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 17 września 2008 r., sygn. akt I SA/Ol 341/08.Wskazując na powyższe zarzuty wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie skargi B. P. w przedmiocie zwrotu opłaty za wydanie karty pojazdu oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podniesiono, że brak jest podstaw do stwierdzenia bezskuteczności zaskarżonej czynności. Rozstrzygnięcie przedmiotowego sporu wymaga przede wszystkim udzielenia odpowiedzi na pytanie – czy Prezydent Miasta O. mógł pobrać opłatę ustaloną przez niekonstytucyjny przepis rozporządzenia, a jeżeli tak, to czy powinien w chwili obecnej ponosić negatywne konsekwencje zachowania, które w chwili dokonywania czynności nie było bezprawne, z uwagi na fakt obowiązywania przepisu, na mocy którego opłata została pobrana, a ponadto ze względu na obowiązek jego zastosowania. Wskazano, że zgodnie z art. 190 ust. 3 Konstytucji orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, jednak Trybunał może określić inny termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego. Z literalnego brzmienia tego przepisu wynika, że orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego uznające przepis za niezgodny z Konstytucją lub ustawą, nie burzy porządku prawnego ustanowionego tym przepisem przed wejściem orzeczenia w życie. Akt uznany za niezgodny z Konstytucją traci moc obowiązującą jedynie na przyszłość, a więc jego moc obowiązująca nie rozciąga się na stany faktyczne powstałe przed ogłoszeniem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, bądź ustalonym przez sam Trybunał innym terminem utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego. Podkreślono, że opłata została pobrana w chwili, gdy akt niekonstytucyjny zgodnie z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego nadal obowiązywał.Problem pojawia się również w zakresie udzielenia odpowiedzi na pytanie – w jaki sposób powinien zachować się organ administracji publicznej w chwili dokonywania rejestracji pojazdu w okresie obowiązywania niezgodnego z Konstytucją przepisu, w sytuacji, gdy wnioskodawca przedstawia wszystkie niezbędne do rejestracji pojazdu dokumenty. Wskazanie, iż organ nie może zastosować niekonstytucyjnego przepisu powoduje, że organ nie miał prawa pobrać w tym zakresie opłaty w ogóle. Obowiązujące w ówczesnym okresie przepisy regulowały tę kwestię jednoznacznie – wysokość opłaty wynosiła 500 zł. Organ nie może sam ustalać wysokości opłaty pobieranej za wydanie karty pojazdu, nie leży to w zakresie jego kompetencji.W ocenie skarżącego kasacyjnie organu, stwierdzenie przez Sąd I instancji: "organ rejestracyjny, który będzie ponownie rozpatrywał sprawę, zgodnie z art. 153 P.p.s.a, będzie zobowiązany nie zastosować ww. przepisu rozporządzenia z 2003 r." w żaden sposób nie oznacza, że organ powinien pobrać opłatę w innej wysokości. Taki stan rzeczy burzy w ocenie organu istniejący stan prawny. Organ administracji nie może dowolnie uznawać, czy zastosuje – czy też nie – przepis, który w chwili dokonywania czynności, mocą orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, nadal obowiązuje. Organ działa w granicach prawa i może tylko tyle, na ile pozwala mu przepis. Czynność w zakresie pobrania opłaty za wydanie karty pojazdu nie tworzy możliwości dowolnego uznania organu w zakresie wybrania sposobu zachowania. Wytyczne zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego powinny być skonstruowane w taki sposób, aby po stronie organu administracji publicznej nie tworzyć sytuacji, która może prowadzić do bezprawności w działaniu organu. W ocenie Prezydenta Miasta O., wyroki de facto nie przesądziły zasadności czy też bezzasadności pobrania kwoty 500 zł za wydanie karty pojazdu, a jedynie wskazały, iż nie można zakwalifikować tego jako nadpłata w rozumieniu Ordynacji podatkowej.Naczelny Sąd Administracji zważył, co następuje:Skarga kasacyjna nie posiada usprawiedliwionych podstaw.Jako podstawę skargi kasacyjnej wskazano naruszenie prawa materialnego w rozumieniu art. 174 pkt 1 P.p.s.a., jednak w ramach tej podstawy obok art. 190 ust. 3 Konstytucji, mającego bezsprzecznie charakter normy materialnej, zgłoszono zarzut odnoszący się do przepisu postępowania – art. 153 P.p.s.a.W takiej sytuacji rozpoznaniu podlega w pierwszej kolejności zarzut procesowy, bowiem dopiero po przesądzeniu, że stan faktyczny sprawy jest prawidłowy albo nie został skutecznie podważony, można przejść do oceny wykładni i zastosowania przez Sąd I instancji przepisów prawa materialnego.Oceniając podniesiony w skardze kasacyjnej zarzut naruszenia art. 153 P.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny przede wszystkim nie podzielił poglądu kasatora, że Sąd I instancji błędnie przyjął w zaskarżonym wyroku, iż wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 17 września 2008 r. sygn. akt I SA/Ol 341/08 zawierał wiążącą organ administracji ocenę prawną w kwestii wysokości opłaty za kartę pojazdu, jaką obowiązana była uiścić B. P.. Zarzutowi temu przeczy treść uzasadnienia powołanego wyroku z dnia 17 września 2008 r. obszernie przytoczonego w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. W uzasadnieniu wyroku z dnia 17 września 2008 r. uchylającego decyzje w przedmiocie zwrotu opłaty wydane na podstawie Ordynacji podatkowej Sąd zawarł wiążące organ administracji zalecenia co do formy prawnej załatwienia wniosku o zwrot opłaty, jak również ocenę prawną w kwestii podstawy prawnej działania organu w tej sprawie. W tym zakresie Sąd w szczególności wskazał, że przepis § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 r. w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu, jako niezgodny z Konstytucją oraz z ustawą, na podstawie której został wydany, nie powinien być stosowany w sprawie opłaty za kartę pojazdu, do uiszczenia której zobowiązana była B. P. Formułując powyższą ocenę prawną Wojewódzki Sąd Administracyjny powołał się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 stycznia 2006 r. sygn. U 6/04 stwierdzający niezgodność § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 28 lipca 2003 r. z art. 77 ust. 4 pkt 2 i ust. 5 ustawy – Prawo o ruchu drogowym i z art. 92 ust. 1 oraz art. 217 Konstytucji RP.W związku z przyjętą oceną prawną w omawianym wyroku z dnia 17 września 2008 r. zawarto wyraźne wytyczne, że organ rejestracyjny rozpatrując ponownie wniosek B.P. będzie zobowiązany, stosownie do art. 153 P.p.s.a, nie zastosować przepisu § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 r. W takim stanie rzeczy nie ma żadnych wątpliwości, że przy ponownym rozpatrywaniu wniosku o zwrot opłaty organ pozostawał związany, na zasadzie art. 153 P.p.s.a., zarówno oceną prawną jak i wytycznymi zawartymi w uzasadnieniu wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 17 września 2008 r.Naczelny Sąd Administracyjny nie podziela poglądu autora skargi kasacyjnej, że wytyczne zawarte w omawianym wyroku mogą prowadzić do bezprawności działania organu. W tej kwestii należy zwrócić uwagę, że ocena prawna zawarta w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 17 września 2008 r., że przepis § 1 ust. 1 rozporządzenia z dnia 28 lipca 2003 r. nie powinien być stosowany w sprawie opłaty, jaką zobowiązana była uiścić B. P. za kartę pojazdu, a także wytyczne będące konsekwencją tej oceny prawnej, znajdują oparcie w niekwestionowanej niezgodności § 1 ust. 1 rozporządzenia z dnia 28 lipca 2003 r. z przepisem ustawy, na podstawie której było ono wydane oraz z Konstytucją RP. Należy również uwzględnić, że Sąd dokonujący kontroli zaskarżonego aktu lub czynności organu administracji jest uprawniony, na mocy art. 178 ust. 1 i art. 8 Konstytucji, do samodzielnej oceny zgodności przepisu aktu wykonawczego z ustawą, na podstawie której został wydany (por. wyrok NSA z dnia 23 lutego 2006 r. sygn. akt II OSK 1403/05, Wokanda 2006/5/35, wyrok NSA z dnia 24 lutego 2009 r. sygn. akt I OSK 418/08 niepublik.) Zawarta w prawomocnym wyroku sądu odmowa zastosowania niekonstytucyjnego przepisu wiąże, na zasadzie art. 153 P.p.s.a., organ rozpoznający sprawę ponownie, jak również sąd orzekający w sprawie i to niezależnie od tego, czy w stosownym trybie niekonstytucyjność tego przepisu została stwierdzona przez Trybunał Konstytucyjny. Przeszkody w sformułowaniu wytycznych przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w wyroku z 17 września 2008 r. nie mogło przy tym stanowić odroczenie przez Trybunał Konstytucyjny terminu utraty mocy obowiązującej przepisu § 1 ust. 1 rozporządzenia. Skoro opłata za wydanie karty pojazdu pobrana została na podstawie przepisu, który już w dniu ogłoszenia orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny utracił walor zgodności z Konstytucją i z ustawą, to mimo że Trybunał odroczył utratę mocy obowiązującej tego przepisu do dnia 1 maja 2006 r., stosowanie niekonstytucyjnego przepisu było niedopuszczalne od początku jego obowiązywania.Wytyczne, jakie sformułował Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w uzasadnieniu wyroku z 17 stycznia 2008 r., zmierzały zatem do usunięcia naruszenia prawa polegającego na zastosowaniu przepisu obarczonego wadą niekonstytucyjności, a nie – jak podnosi skarga kasacyjna – do spowodowania bezprawności działania organu.Przechodząc do oceny zarzutu odnoszącego się do naruszenia prawa materialnego, trzeba stwierdzić, że zarzut naruszenia art. 190 ust. 3 Konstytucji sprowadza się w istocie do zakwestionowania uprawnienia sądów do badania konstytucyjności aktów wykonawczych w procesie sprawowania sądowej kontroli działania administracji publicznej. Zagadnieniu temu poświęcono wiele miejsca w dotychczasowym orzecznictwie. Stanowisko judykatury w tym przedmiocie zostało obszernie przedstawione w uzasadnieniu wyroku składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 stycznia 2006 r. sygn. akt I OPS 4/05, (ONSAiWSA 2006/2/39). Pogląd, iż sąd może odmówić zastosowania przepisu rozporządzenia niezgodnego z Konstytucją i to również w okresie odroczenia utraty mocy obowiązującej tego przepisu, orzeczonej wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, wyrażony został wprost w powołanym już wcześniej wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 lutego 2006 r. sygn. akt II OSK 1403/05. Tezę taką wyraził również Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 25 sierpnia 2009 r. sygn. akt I OSK 1270/08 (niepublik.) w sprawie o analogicznym stanie faktycznym jak sprawa niniejsza.Naczelny Sąd Administracyjny orzekający w obecnym składzie pogląd ten podziela, w pełni uznając zasadność jego zastosowania przez Sąd i instancji w niniejszej sprawie.Jak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 24 lutego 2009 r. sygn. akt I OSK 418/08 (niepublik.), to uprawnienie sądów nie pozostaje w kolizji z rolą Trybunału Konstytucyjnego, który z mocy art. 188 Konstytucji RP jest powołany do orzekania m. in. w sprawach zgodności przepisów prawa wydanych przez centralne organy państwowe z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami. W przypadku stwierdzenia niezgodności przepisów rozporządzenia z Konstytucją i ustawą różnica polega jednak na tym, że orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego stwierdzające taką niezgodność wywołuje ten skutek, że zakwestionowane przepisy tracą moc obowiązującą, podczas gdy stwierdzenie takiej niezgodności przez sąd jest podstawą do odmowy zastosowania zakwestionowanego przepisu w toku rozpoznawania określonej sprawy, pomimo że formalnie przepis ten pozostaje w systemie prawnym.Dlatego nie można zarzucić sądowi naruszenia art. 190 ust. 3, gdy odmawia on stosowania przepisu rozporządzenia niezgodnego z ustawą i Konstytucją, gdyż trzeba odróżnić obowiązywanie przepisu rozumiane jako pozostawanie danego przepisu w systemie prawnym od stosowania bądź odmowy stosowania tego przepisu przez sąd w konkretnej sprawie.Odnosząc powyższe rozważania do okoliczności niniejszej sprawy należy stwierdzić, że Sąd I instancji miał podstawy do stwierdzenia bezskuteczności czynności organu rejestrowego polegającej na odmowie zwrotu części pobranej opłaty za kartę pojazdu, poprzez przyjęcie, że w tym wypadku § 1 ust. 1 rozporządzenia z dnia 28 lipca 2003 r. nie powinien być stosowany.Mając na względzie powyższe Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 P.p.s.a. oddalił skargę kasacyjną jako pozbawioną usprawiedliwionych podstaw.