Sygnatura:
6290 Reforma rolna
Hasła tematyczne:
Inne
Skarżony organ:
Minister Środowiska
Data:
2009-05-25
Sąd:
Naczelny Sąd Administracyjny
Treść wyniku:
Oddalono skargi kasacyjne
Sędziowie:
Grażyna RadzickaJan Paweł Tarno /przewodniczący/Małgorzata Borowiec /sprawozdawca/

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Jan Paweł Tarno Sędziowie sędzia NSA Małgorzata Borowiec (spr.) sędzia del. NSA Grażyna Radzicka Protokolant Ewelina Ryszka po rozpoznaniu w dniu 11 marca 2010 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skarg kasacyjnych T. Sz. i E. H. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 czerwca 2008 r. sygn. akt IV SA/Wa 531/08 w sprawie ze skargi T. Sz. i E. H. na decyzję Ministra Środowiska z dnia […] lutego 2008 r. nr […] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji 1. oddala skargi kasacyjne, 2. oddala wniosek uczestnika postępowania Nadleśnictwa Pisz o zasądzenie kosztów postępowania.

Uzasadnienie wyroku

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 9 czerwca 2009 r. sygn. akt. IV SA/Wa 531/08 oddalił skargę T. Sz. oraz E. H. na decyzję Ministra Środowiska z dnia […] lutego 2008 r. nr […] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji.Wyrok został wydany w następujących okolicznościach faktycznychi prawnych sprawy.Dyrektor Rejonu Lasów Państwowych w Piszu orzeczeniem z dnia […] grudnia 1958 r. znak: […], działając na podstawie ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych oraz uporządkowaniu niektórych spraw związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej i osadnictwa rolnego (Dz. U. nr 17, poz.71 ze zm.), zwaną dalej: ustawą z dnia 12 marca 1958 r., przejął na własność Skarbu Państwa nieruchomość leśną położoną w Nadleśnictwie Pisz oddział […], pododdział a, b, c, d, e i oddział […] pododdział d, e, f o powierzchni ogólnej 21, 00 ha, stanowiącą byłą własność R. R. zamężnej W., zamieszkałej w P.przy ulicy […].Minister Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego decyzją z dnia […] kwietnia 1961 r. znak […], zaskarżoną decyzje utrzymał w mocy.W uzasadnieniu decyzji podał, że przedmiotowa nieruchomość została włączona do państwowego gospodarstwa leśnego bez podstawy prawnej. Nastąpiło to w 1947 r. podczas przeprowadzanych prac urządzeniowych i do chwili wejścia w życie-ustawy z dnia 12 marca 1958 r. pozostawała we władaniu Nadleśnictwa Państwowego Pisz. Organ odwoławczy, opierając się na oświadczeniach H. F. – adiunkta Nadleśnictwa Pisz oraz G. O. – leśniczego Leśnictwa Rybitwy, ustalił, że władanie to wyrażało się takimi czynnościami gospodarczymi jak: zalesienie w 1952 r. (zaoranie pasów, przygotowanie talerzy, sadzenie i siew), poprawki w 1953 r. i sprawowanie przez Nadleśnictwo Pisz ochrony nad przedmiotową nieruchomością. Jednocześnie wskazał, że Rejon Lasów Państwowych w Piszu zawiadomił Prokuraturę o samowolnym wyrębie drzewa dokonanym w dniu […] marca 1958 r. przez R. W. (pismo z dnia […] maja 1958 r. […]).Minister Środowiska decyzją z dnia […] września 2006 r. nr […], utrzymał w mocy własną decyzję z dnia […] października 2006 r. nr […], odmawiająca stwierdzenia nieważności wyżej wymienionych decyzji. Powyższa decyzja stała się przedmiotem skargi T. Sz. i E. H. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który wyrokiem z dnia 17 maja 2007 r. sygn. akt IV SA/Wa 109/07, obie w/w decyzje Ministra Środowiska uchylił. Stwierdził bowiem, iż organ orzekający nie odniósł się do zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a zwłaszcza znajdujących się w aktach sprawy dokumentów dotyczących działań R. R. podejmowanych w celu odzyskania władztwa nad przedmiotową nieruchomością.Po ponownym rozpoznaniu sprawy, Minister Środowiska decyzją z dnia […] grudnia 2007 r. nr […] odmówił stwierdzenia nieważności decyzji Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia […] kwietnia 1961 r. znak […] oraz decyzji Rejonu Lasów Państwowych w Piszu z dnia […] grudnia 1958 r. znak: […].Na skutek złożonego przez T. Sz. oraz E. H. wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, Minister Środowiska decyzja z dnia […] lutego 2008 r. nr […], zaskarżoną decyzję utrzymał w mocy.W ocenie organu w świetle art. 9 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych oraz uporządkowaniu niektórych spraw związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej i osadnictwa rolnego (Dz.U. nr 17, poz.71, ze zm.) prawidłowość decyzji administracyjnych z 1958 r. i 1961 r., nie nasuwa wątpliwości, gdyż przedmiotowa nieruchomość pozostawała w dniu 5 kwietnia 1958 r. (tj. w dacie wejścia w życie ustawy z dnia 12 marca 1958 r.) we władaniu Skarbu Państwa. Przy czym, pod pojęciem władania (gospodarowania) należy rozumieć przeprowadzenie w lesie czynności gospodarczych takich jak: zalesianie, pielęgnacja upraw i drzewostanów oraz ich eksploatacja.Wskazał, że analiza zgromadzonego materiału dowodowego sprawy według stanu na dzień 1 stycznia 2004 r. potwierdza fakt wykonania wymienionego w orzeczeniu Rejonu Lasów Państwowych z dnia 8 grudnia 1958 r. zalesienia części przedmiotowej nieruchomości w 1952 r. – sosny w wieku 53 lat. Natomiast pozostałą jej część porasta drzewostan złożony z sosny w wieku 47 lat oraz drzewostan złożony z sosny w wieku 57 lat. Oznacza to, że zalesienie tych części przedmiotowej parceli leśnej musiało nastąpić przed dniem 5 kwietnia 1958 r. W konsekwencji Minister Środowiska stwierdził, że Lasy Państwowe wykonały na przedmiotowej parceli leśnej o powierzchni 21 ha czynności władcze przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 12 marca 1958 r., tj. przed dniem 5 kwietnia 1958 r. A zatem wydane w sprawie decyzje prawa nie naruszały i nie można stwierdzić ich nieważności.Jednocześnie wskazał, że zebrany w sprawie materiał dowodowy potwierdza, że ówczesna właścicielka przedmiotowej parceli leśnej, przejawiała wolę jej odzyskania. Faktu władania przez nią w/w nieruchomością nie może jednak potwierdzać pismo Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Piszu z dnia […] stycznia 1955 r. skierowane do R. R., w którym zezwolono jej na wyręb 75 drzew. Nie określa ono bowiem działki, której dotyczyło zezwolenie. Ponadto, zezwolenie to nie mogło dotyczyć przedmiotowej nieruchomości, albowiem fakt ten nie został odnotowany w planie urządzania lasu.Podobnie, organ odniósł się do zaświadczenia Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Piszu z dnia […] marca 1957 r., potwierdzającego, iż gospodarstwo R. R. znajdujące się we wsi S. G. o powierzchni 31 ha nie przeszło na rzecz Skarbu Państwa i jest jej własnością. W piśmie tym nie wspomniano bowiem, że chodzi o powierzchnię leśną, nie wskazano lokalizacji działki, a podana powierzchnia 31 ha nie odpowiada powierzchni nieruchomości przejętej.Ponadto, Minister Środowiska wyjaśnił, że pozostałe uzyskane przez byłą właścicielkę dokumenty, w tym zaświadczenia ówczesnych władz potwierdzają wyłącznie jej wolę odzyskania nieruchomości, nie zaś fakt władania nią. W związku z powyższym powołując się na uchwałę Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 lutego 1991 r. (Dz.U. nr 20, poz.88) organ uznał, że przejęciu na podstawie ustawy z dnia 12 marca 1958 r. podlegały również te nieruchomości, których właściciele do dnia 5 kwietnia 1958 r. dawali wyraz woli ich odzyskania. Podkreślił także, iż badając legalność decyzji administracyjnych wydanych na podstawie tej ustawy ich prawnej oceny nie można dokonywać z uwzględnieniem obecnych standardów demokratycznego państwa prawa.Powyższa decyzja, stała się przedmiotem skargi T. Sz. oraz E. H. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.Skarżący nie podzielili stanowiska organu dotyczącego interpretacji pisma Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Piszu z dnia […] stycznia 1955 r., wskazując, że R. R. nie miał wpływu na jego treść. A zatem okoliczność, że w piśmie tym nie wskazano lokalizacji działki, z której miała dokonać wyrębu drzew, nie stanowi dowodu podważającego prowadzenie przez nią gospodarki leśnej na obszarze przedmiotowej nieruchomości.Ponadto, skarżący zakwestionowali argument organu, o braku stosownej adnotacji o wyrębie drzew w planie urządzenia lasu, wskazując, że takowej adnotacji brakuje również w stosunku do innych czynności gospodarczych tj. wyrębu drzew dokonanego w dniu 24 marca 1958 r. W związku z powyższym, plan urządzenia lasu, na który powołuje się w zaskarżonej decyzji Minister, albo nie zawierał tego typu informacji, albo nie może być uznany za wiarygodny dowód w sprawie.Natomiast, odnosząc się do kwestii pisma Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Piszu z dnia […] marca 1957 r. wyjaśnili, że w skład 31 hektarowego gospodarstwa rolnego, które jako jedna nieruchomość, będąca własnością R. R., wchodziło również omawiane 21 ha, na których właścicielka, podobnie jak i jej przodkowie prowadziła gospodarkę leśną. A zatem w dniu wejścia w życie ustawy z dnia 12 marca 1958 r. sporna parcela leśna znajdowała się w jej władaniu. Skarżący podkreślili przy tym, że władanie to przejawiało się m.in. w przeprowadzeniu takich czynności gospodarczych jak bieżący dozór, pielęgnacja upraw i drzewostanów oraz ich eksploatacja. Rejon Lasów Państwowych w Piszu sprzeciwiał się takiemu działaniu ówczesnego właściciela. W ocenie skarżących, oznacza to, że w tej sprawie art. 9 cyt. ustawy z dnia 12 marca 1958 r. nie mógł być w odniesieniu do omawianej parceli leśnej zastosowany.Z kolei, w piśmie procesowym z dnia 14 maja 2008 r. skarżący wnieśli o przeprowadzenie dowodu z dokumentu tj. pokwitowań zapłaty przez R. R. w 1958 r. należności podatkowych za sporną nieruchomość. Zakwestionowali również stanowisko organu, iż działalność byłej właścicielki polegająca na prowadzeniu na terenie spornej nieruchomości czynności gospodarczych, takich jak zalesianie, pielęgnacja upraw i drzewostanów oraz ich eksploatacja nie stanowiła władania nieruchomością, w sytuacji, gdy powyższym czynnościom taki charakter się przypisuje wówczas, gdy dokonywał ich Rejon Lasów Państwowych w Piszu. Stosowanie w ten sposób podwójnej miary do oceny podobnych stanów faktycznych jest nieuzasadnione. Ponadto, skarżący wskazali, że wycięcie fragmentu lasu jest czynnością z dziedziny użytkowania lasu oraz częścią jego hodowli, ponieważ formuje kształt przyszłego drzewostanu, a także elementem jego ochrony, zaś z materiału dowodowego zgromadzonego w przedmiotowej sprawie wynika, iż R. R. na spornej działce ww. czynności dokonywała wielokrotnie.Minister Środowiska w odpowiedzi na skargę, wniósł o jej oddalenie i podtrzymał stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie po rozpoznaniu skargi uznał, iż nie zasługuje ona na uwzględnienie.W uzasadnieniu wyroku podał, że przedmiotem zaskarżenia jest decyzja wydana w postępowaniu o stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej, a skarga zmierza do wykazania, iż nieruchomość leśna została przejęta z rażącym naruszeniem art.9 cyt. ustawy z dnia 12 marca 1958 r. oraz wyjaśnił znaczenie tego pojęcia.W ocenie Sądu pierwszej instancji, Minister Środowiska prawidłowo uznał, że decyzje z 1958 r. i z 1961 r., mocą których upaństwowiono nieruchomość należącą do poprzedniczki prawnej skarżących nie zostały wydane z rażącym naruszeniem prawa, tj. art.9 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych oraz uporządkowaniu niektórych spraw związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej i osadnictwa rolnego (Dz.U. nr 17, poz.71, ze zm.)Stosownie do treści tego przepisu, nieruchomości rolne i leśne, objęte we władanie Państwa do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, tj. 5 kwietnia 1958 r., przejmuje się na własność Państwa bez względu na ich obszar, jeżeli znajdują się one nadal we władaniu Państwa lub zostały przekazane przez Państwo w użytkowanie innym osobom fizycznym lub prawnym. Nieruchomości te przejmuje się bez odszkodowania, a długi i ciężary zabezpieczone na tych nieruchomościach umarza się z wyjątkiem służebności gruntowych, których utrzymanie w mocy uznane zostanie za niezbędne.Sąd pierwszej instancji stwierdził, że w sprawie bezsporne jest, iż przed dniem 5 kwietnia 1958 r. sporna nieruchomość została objęta we władanie Państwa.Potwierdza to "Mapa drzewostanowa prowizorycznego urządzenia lasów Nadleśnictwa Państwowego Pisz" Dyrekcji Lasów Państwowych Okręgu Olsztyńskiego w Olsztynie według stanu na 1 października 1947 r. oraz oświadczenie Nadleśniczego z dnia 28 marca 1959 r., stwierdzające, iż sporna nieruchomość o powierzchni 21 hektarów została włączona do państwowego gospodarstwa leśnego podczas prac urządzeniowych w 1947 r. jako opuszczone mienie poniemieckie.Natomiast rozbieżność stanowisk skarżących oraz organu dotyczy tego, kto władał przedmiotową nieruchomością w dacie orzekania o jej przejęciu. W ocenie Sądu pierwszej instancji wbrew twierdzeniom skarżących z materiału dowodowego sprawy w sposób jednoznaczny nie wynika, aby przed wydaniem decyzji o przejęciu przedmiotowej nieruchomości Skarb Państwa utracił władztwo nad nią na rzecz R. R. Wprawdzie w decyzji Dyrektora Zarządu Lasów Państwowych w Olsztynie z dnia 16 stycznia 1958 r. skierowanej do R. R. i jej dzieci, po rozpatrzeniu jej podania w przedmiocie zwrotu nieruchomości o powierzchni 21 ha położonej we wsi S. G.znajdującej się pod zarządem Nadleśnictwa Państwowego Gronówka postanowiono przywrócić jej oraz jej dzieciom posiadanie nieruchomości leśnej i rolnej o powierzchni 21 ha, a mianowicie 13, 40 ha gruntów leśnych zalesionych i 7,60 ha gruntów rolnych wchodzących w skład oddz. […] pododdz. a, b, c, d, e i oddz. […] pododdz. d, e, f położonych na terenie wsi S. G. powiatu Piskiego oraz upoważniono Rejon Lasów Państwowych w Piszu do protokolarnego przekazania jej tej nieruchomości. A także Minister Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego w piśmie z dnia […] marca 1958 r. nr […] skierowanym do Zarządu Lasów Państwowych wyraził zgodę na wydanie decyzji pozytywnej co do wyłączenia parcel leśnych z państwowego gospodarstwa leśnego i przekazania ich na rzecz R. R. i jej dzieci, to jednak z analizy akt sprawy nie wynika, aby zamiar ten został zrealizowany. Brak jest bowiem protokołu przekazania w/w nieruchomości w ich posiadanie, jak również innych dokumentów fakt ten potwierdzających.W konsekwencji, Sąd pierwszej instancji stwierdził, że w dniu wejścia w życie ustawy z dnia 12 marca 1958 r., tj. 5 kwietnia 1958 r. wyłącznie władającym przedmiotową nieruchomością w tym okresie był organ administracji leśnej. Natomiast rewindykacyjne działania ówczesnej właścicielki dowodzą tylko, że nieruchomość pozostawała we władaniu Skarbu Państwa.Natomiast odnosząc się, do okoliczności na które powołują się skarżący, wskazujące na władanie przez ówczesną właścicielkę przedmiotowej nieruchomości Sąd pierwszej instancji stwierdził, iż to, że dokonywała ona na niej wyrębu drzew, czy też wnosiła z tytułu bycia właścicielką tej nieruchomości daniny publiczne, nie dyskredytują wartości wyżej powołanych dowodów, lecz nie dają podstaw do przyjęcia, że nią władała. W ocenie Sądu pierwszej instancji, okoliczności te stanowiły niewątpliwe przesłankę do rozważenia, czy w dacie orzekania o przejęciu nieruchomości przez Skarb Państwa, byłej właściciele przysługiwały jakieś elementy władania nieruchomościami i czy znaczenie tych elementów upoważniało do stwierdzenia, iż była ona osobą władającą. Jednakże, organy orzekające w przedmiocie przejęcia nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa wątpliwości w tym zakresie rozstrzygnęły w ramach swobodnej oceny dowodów na niekorzyść byłej właścicielki, a weryfikacja trafności powyższej oceny w postępowaniu o stwierdzenie nieważności decyzji wykraczałyby poza jego ustawowo określony zakres.Ponadto, Sąd pierwszej instancji, podzielając stanowisko Trybunału Konstytucyjnego wyrażone w uchwale z dnia 20 lutego 1991 r., Nr 5/90 (Dz. U. Nr 20, poz. 88) uznał, że podjęcie przez byłą właścicielkę starań o zwrot przedmiotowej nieruchomości, nie stanowiło przeszkody do jej przejęcia przez Skarb Państwa.Z tych względów, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.) skargę oddalił.Skargi kasacyjne od powyższego wyroku wnieśli do Naczelnego Sądu Administracyjnego T. Sz. i E. H., reprezentowani przez adwokatów.W skardze kasacyjnej T. Sz. zaskarżył wyrok w całości i zarzucił naruszenie przepisów prawa procesowego tj. art. 141 § 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.) przez dowolną ocenę materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie skutkująca ustaleniem, że przedmiotowa nieruchomość była we władaniu Skarbu Państwa przed dniem 5 kwietnia 1958 r. i pozostawała w nim także w dniu 5 kwietnia 1958 , czyli w dniu wejścia w życie ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych oraz uporządkowaniu niektórych spraw związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej i osadnictwa rolnego (Dz. U. nr 17, poz.71), a co za tym idzie – spełnione zostały wymogi art. 9 tej ustawy, będące podstawą prawną decyzji Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia […] kwietnia 1961 r. znak […] oraz orzeczenia Dyrektora Rejonu Lasów Państwowych w Piszu z dnia […] grudnia 1958 r. znak: […].Wskazując na powyższą podstawę, wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania, zasądzenie na rzecz skarżącego zwrotu kosztów sądowych oraz zasądzenie na rzecz adwokata, kosztów pomocy prawnej udzielonej skarżącemu z urzędu, która to pomoc prawna nie została opłacona ani w całości, ani w części.W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podał, że nie podziela stanowiska Sądu pierwszej instancji, że wszelkie zgromadzone w tej sprawie dowody wskazują, iż w dniu 8 grudnia 1958 r. przedmiotowa nieruchomość była we władaniu Skarbu Państwa. W 1958 r. na skutek starań poprzedniczki prawnej skarżącego doszło bowiem do przejęcia przez nią spornej nieruchomości, czego efektem była decyzja Dyrektora Zarządu Lasów Państwowych w Olsztynie z dnia […] stycznia 1958 r. przywracająca jej posiadanie tej nieruchomości. W ocenie kasatora nie można przyjąć, że brak protokołu przejęcia przez nią w/w nieruchomości, oznacza, że nią nie władała. Jego zdaniem o nietrafności tej tezy świadczy, dokonanie przez nią w dniu […] marca 1958 r. wyrębu drzew na przedmiotowej nieruchomości. Przy czym, ów wyręb nie miał charakteru samowolnego, albowiem postępowanie karne przeciwko R. R. dotyczące powyższego zdarzenia zostało umorzone.W konkluzji autor skargi kasacyjnej stwierdził, że Sąd pierwszej instancji dokonał dowolnej, a nie swobodnej oceny materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, czym naruszył art. 141 § 1 P.p.s.a.Natomiast, E. H. w skardze kasacyjnej od w/w wyroku zaskarżając go w całości zarzucił naruszenie prawa procesowego:1. art. 141 § 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.) przez dowolną ocenę materiału dowodowego zebranego w niniejszej sprawie przez uznanie, iż na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego przesłanki przewidziane w art. 9 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych oraz uporządkowaniu niektórych spraw związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej i osadnictwa rolnego (Dz. U. nr 17, poz.71), zostały spełnione przez przyjęcie, iż sporna nieruchomość była we władaniu Skarbu Państwa przed wejściem w życie w/w ustawy lub była we władaniu Skarbu Państwa w dniu przejęcia tj. 8 grudnia 1958 r., w sytuacji, gdy przedmiotowa nieruchomość była w tym okresie we władaniu R. R., co skutkowało naruszeniem2. art. 151 w związku z art. 145 § 1 pkt 1 lit c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.), przez oddalenie skargi i w konsekwencji odmową stwierdzenia nieważności orzeczeń: z dnia 8 grudnia 1958 r. oraz z dnia 24 kwietnia 1961 r.Wskazując na powyższą podstawę, wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.W uzasadnianiu skargi kasacyjnej podał, że rozbieżność stanowisk skarżących oraz organu nie dotyczyła tylko tego, kto władał przedmiotową nieruchomością w dacie orzekania o jej przejęciu, gdyż okoliczności przedmiotowej sprawy wskazują, iż R. R. była jej posiadaczem również przed dniem 8 grudnia 1958 r.Zdaniem autora skargi kasacyjnej swobodna ocena dowodów prowadzi, do wniosku, że działania R. R. w wyniku , których Dyrektor Zarządu Lasów Państwowych w Olsztynie decyzją z dnia 16 stycznia 1958 r. postanowił przywrócić jej oraz jej dzieciom sporną nieruchomość, a także pismo Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia […] marca 1958 r. nr […], wskazuje, że już wówczas występowała ona jako samoistny posiadacz tej nieruchomości. A zatem działania te jako w pełni uzasadnione, potwierdzają inne okoliczności związane z prowadzeniem przez w/w władczych czynności na spornej nieruchomości tj. wyrębu drzew, bieżącego dozoru, pielęgnacji upraw i drzewostanów. W ocenie kasatora, skoro R. R. dokonała wyrębu drzew na spornej nieruchomości i nie została w związku z tym pociągnięta do odpowiedzialności karnej, to przyjąć należy, że pomimo braku protokołu przekazania jej tej nieruchomości, faktycznie doszło do jej przejęcia przez nią. Zasadniczą bowiem, formą przeniesienia posiadania jest jego wydanie. A zatem w okolicznościach niniejszej sprawy działania właścicielki zmierzały tylko do potwierdzenia, iż była ona posiadaczką spornej nieruchomości, a nie do faktycznego wejścia w jej posiadanie.W konkluzji, autor skargi kasacyjnej stwierdził, że decyzja Dyrektora Rejonu Lasów Państwowych w Piszu z dnia […] grudnia 1958 r. znak: […], została wydana z rażącym naruszeniem prawa, bowiem w dniu wejścia w życie ustawy z dnia 12 marca 1958 r. tj. 5 kwietnia 1958 r. posiadaczem spornej nieruchomości nie był Skarb Państwa. W jego ocenie zgromadzone w sprawie dowody pozwalają bowiem, uznać za bezsporne, że przedmiotowa nieruchomość została włączona do państwowego gospodarstwa leśnego podczas prac urządzeniowych w 1947 r. jako mienie po niemieckie. Jednakże, zgromadzony materiał dowodowy pozwala również stwierdzić, że przynajmniej od dnia 16 marca 1957 r. R. R. władała sporna nieruchomością jako posiadacz samoistny, a zatem w tym okresie nie była ona już we władaniu Skarbu Państwa. Załączone potwierdzenia wpłaty wskazują na fakt płacenia przez nią podatku gruntowego z tytułu posiadania nieruchomości leśnej za 1958 r.Pełnomocnik uczestnika postępowania Nadleśnictwa Pisz w odpowiedzi na skargę kasacyjną wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:Stosownie do treści art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) dalej w skrócie "P.p.s.a.", Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania, której przesłanki określone w § 2 art. 183 P.p.s.a. w rozpoznawanej sprawie nie występują. Tym samym sprawa ta mogła być przez Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznana w granicach zakreślonych w skargach kasacyjnych.W pierwszej kolejności wskazać należy, iż niniejsza sprawa prowadzona była w trybie nadzwyczajnym, jakim jest stwierdzenie istnienia bądź braku przesłanek wskazujących na to, że kontrolowana w tym postępowaniu decyzja dotknięta jest wadą określoną w art. 156 § 1 pkt 2 K.p.a. Organ wszczynając postępowanie w sprawie nieważności decyzji ostatecznej uruchamia to postępowanie w nowej sprawie, nie orzeka natomiast co do istoty sprawy rozstrzygniętej w kwestionowanej decyzji. Skoro zatem istotą postępowania administracyjnego o stwierdzenie nieważności decyzji jest ustalenie, czy zachodzi którakolwiek z przesłanek nieważności, nie zaś merytoryczna kontrola podjętego w postępowaniu zwykłym rozstrzygnięcia, również Sąd pierwszej instancji nie może prowadzić postępowania zmierzającego do skontrolowania legalności merytorycznej decyzji ostatecznej, a jedynie winien ocenić, czy organy obu instancji prawidłowo przyjęły, iż w sprawie wystąpiły bądź nie wystąpiły przesłanki wymienione w art. 156 § 1 K.p.a.W tej sprawie jej istota sprowadzała się do oceny, czy wydane w sprawie orzeczenie Dyrektora Rejonu Lasów Państwowych w Piszu z dnia […] grudnia 1958 r., utrzymana w mocy decyzją Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia […] kwietnia 1961 r. w przedmiocie przejęcia na własność Skarbu Państwa nieruchomości leśnej położonej w Nadleśnictwie Pisz, o powierzchni ogólnej 21 ha, stanowiącej byłą własność R. R. zamężnej W., dokonane na podstawie art. 9 ust. 3 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych oraz uporządkowaniu niektórych spraw związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej i osadnictwa rolnego (Dz.U. Nr 17, poz. 71 ze zm.) rażąco naruszały prawo.Przechodząc od rozważań ogólnych na grunt rozpoznawanej sprawy stwierdzić należy, iż jako nietrafny ocenić należy zarzut naruszenia przez Sąd pierwszej instancji art. 141 § 4 P.p.s.a.Przepis ten określa, że uzasadnienie wyroku powinno zawierać zwięzłe przedstawienie stanu sprawy, zarzutów podniesionych w skardze, stanowiska pozostałych stron, podstawę prawną rozstrzygnięcia oraz jej wyjaśnienie. Jeżeli w wyniku uwzględnienia skargi sprawa ma być przez organ administracji ponownie rozpatrzona, uzasadnienie powinno zawierać wskazania co do dalszego postępowania. Niewątpliwie szczególne miejsce w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku zajmuje wskazanie podstawy prawnej rozstrzygnięcia i jej wyjaśnienie. Powinno ono mieć charakter zwięzły ale pozwalający na skontrolowanie przez strony postępowania i ewentualnie Naczelny Sąd Administracyjny, czy Sąd pierwszej instancji nie popełnił błędu w rozumowaniu.Podkreślić należy, iż kontrola zaskarżonych decyzji sprawowana przez sądy pierwszej instancji powinna polegać na dogłębnej i wszechstronnej analizie stanu faktycznego oraz stanu prawnego sprawy wniesionej do sądu. Sąd ten powinien poddać dokładnej ocenie wszystkie aspekty sprawy, w których występują wątpliwości, oraz w których ustalenia organów są odmienne od wniosków i twierdzeń stron postępowania. Następnie treść tych ustaleń powinna zostać zamieszczona w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Z treści uzasadnienia wyroku powinno wynikać, że Sąd przeanalizował zarzuty zawarte w skardze i skonfrontował je z ustaleniami organu i materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego mając na uwadze powyższe wymogi stwierdzić należy, iż w tej sprawie przepis art. 141 § 4 P.p.s.a. nie został naruszony. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku w sposób prawidłowy, wyczerpujący i przekonywujący przedstawił przesłanki oddalenia skargi. Uzasadnienie zaskarżonego wyroku zawiera wszystkie elementy określone w powołanym wyżej przepisie.Wskazać należy, iż uzasadnienie zarzutu skargi kasacyjnej dotyczącego naruszenia przepisu art. 141 § 4 P.p.s.a. w istocie stanowi polemikę z ustaleniami stanu faktycznego i jego oceną dokonaną przez organy administracji i zaaprobowaną przez Sąd pierwszej instancji.W skardze kasacyjnej E. H. zarzucono również naruszenie art. 151 w związku z art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a.Zgodnie z art. 151 P.p.s.a. w razie nieuwzględnienia skargi sąd skargę oddala. Oznacza to, że jeżeli sąd administracyjny po przeprowadzeniu postępowania rozpoznawczego nie będąc związany granicami skargi, wykaże nieistnienie naruszenia prawa w zaskarżonych rozstrzygnięciach albo istnienie naruszenia prawa nie dającego podstaw do uwzględnienia skargi (tj. naruszenie niemające istotnego wpływu na treść rozstrzygnięcia), wówczas stosuje powołany przepis.Natomiast w świetle art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a. sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie uchyla decyzję lub postanowienie, jeżeli stwierdzi inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Zatem warunkiem uwzględnienia skargi na podstawie tego przepisu jest ustalenie, że stwierdzone naruszenie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a więc gdyby nie było stwierdzonego naruszenia przepisów postępowania to rozstrzygnięcie sprawy najprawdopodobniej byłoby inne.W ocenie skarżącego w tej sprawie inne naruszenie przepisów postępowania, o jakim mowa w tym przepisie dotyczy jego niezastosowania, w sytuacji dokonania przez Sąd pierwszej instancji niewłaściwej oceny przesłanek określonych w art. 9 ust. 3 cyt. ustawy z dnia 12 marca 1958 r. (Dz.U. Nr 17, poz. 71 ze zm.) odnoszących się do ustaleń dotyczących władania sporną nieruchomością. Jak wyżej wskazano przedstawione przez Sąd pierwszej instancji przesłanki oddalenia skargi nie pozwalały na zastosowanie w tej sprawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a., gdyż nie ujawniono takich naruszeń, które mogły mieć wpływ na wynik rozpoznawanej sprawy.Analiza uzasadnienia tego zarzutu skargi kasacyjnej w istocie sprowadza się do tego, że kwestią sporną odmiennie ocenioną przez skarżącego w tej sprawie jest fakt władania przedmiotową nieruchomością. Jest to niewątpliwie element stanu faktycznego, co uniemożliwia stwierdzenie nieważności przedmiotowych decyzji z powodu rażącego naruszenia prawa.Nieskuteczne jest bowiem domaganie się stwierdzenia nieważności decyzji z uwagi na rażące naruszenie prawa poprzez kwestionowanie ustaleń faktycznych, które legły u podstaw ich wydania.Z powyższych względów Naczelny Sąd Administracyjny uznał, iż skargi kasacyjne nie zawierają usprawiedliwionych podstaw i podlegają oddaleniu w oparciu o przepis art. 184 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Jednocześnie wyjaśnić należy, iż w wyroku nie orzeczono o przyznaniu pełnomocnikom ustanowionym z urzędu wynagrodzeń za wykonaną pomoc prawną, należnych od Skarbu Państwa, gdyż jest ono przyznawane przez wojewódzki sąd administracyjny w postępowaniu określonym w art. 258–261 P.p.s.a.