Sygnatura:
6300 Weryfikacja zgłoszeń celnych co do wartości celnej towaru, pochodzenia, klasyfikacji taryfowej; wymiar należności celny
6110 Podatek od towarów i usług
Hasła tematyczne:
Przywrócenie terminu
Sygn. powiązane: I SA/Ol 95/09
Skarżony organ:
Dyrektor Izby Celnej
Data:
2009-08-19
Sąd:
Naczelny Sąd Administracyjny
Treść wyniku:
Oddalono zażalenie
Sędziowie:
Marzenna Zielińska /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Marzenna Zielińska po rozpoznaniu w dniu 3 września 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia "B. P." Spółki z o.o. w P. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w O. z dnia 30 czerwca 2009 r., sygn. akt I SA/Ol 95/09 w zakresie przywrócenia terminu do złożenia zażalenia oraz wstrzymania wykonania postanowienia w zakresie orzekającym o kosztach postępowania sądowego w sprawie ze skarg "B. P." Spółki z o.o. w P. na decyzje Dyrektora Izby Celnej w O. z dnia […] czerwca 2007 r., Nr […]; z dnia […] czerwca 2007 r., Nr […]; z dnia […] czerwca 2007 r., Nr […]; z dnia […] czerwca 2007 r., Nr […]; z dnia […] lipca 2007 r., Nr […]; z dnia […] lipca 2007 r., Nr […] w przedmiocie uznania zgłoszenia celnego za nieprawidłowe lub umorzenie postępowania celnego oraz określenia kwoty podatku od towarów i usług postanawia: oddalić zażalenie.
Uzasadnienie: Wojewódzki Sąd Administracyjny w O. zaskarżonym postanowieniem przywrócił Dyrektorowi Izby Celnej w O. termin do wniesienia zażalenia na postanowienie tego Sądu z dnia 28 kwietnia 2009 r., sygn. akt I SA/Ol 95/09, w przedmiocie kosztów postępowania oraz wstrzymał wykonanie orzeczenia w tym zakresie.
Uzasadniając rozstrzygnięcie Sąd stwierdził, że odpis postanowienia WSA w O. z dnia 28 kwietnia 2009 r. został doręczony organowi w dniu 5 maja 2009 r., wraz z pouczeniem, iż na postanowienie to przysługuje skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Sąd uznał, że skierowane do stron pouczenie było niekompletne, bowiem nie pouczono w nim stron o możliwości zaskarżenia zażaleniem rozstrzygnięcia o kosztach postępowania w przypadku niewniesienie skargi kasacyjnej, stosownie do art. 194 § 1 pkt 9 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej: p.p.s.a. Sąd wskazał, że zgodnie z art. 163 § 2 p.p.s.a. strona występująca w sprawie bez adwokata lub radcy prawnego powinna być pouczona o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia od postanowienia wydanego na posiedzeniu niejawnym.
Organ złożył zażalenie na rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania we wskazanym w pouczeniu 30-dniowym terminie do wniesienia skargi kasacyjnej. W tych okolicznościach Sąd uznał, że z uwagi na brak prawidłowego i kompletnego pouczenia, wnioskodawca uchybił terminowi do wniesienia zażalenia bez swojej winy, co uzasadniało przywrócenie terminu do wniesienia zażalenia.
W zażaleniu na powyższe postanowienie "B. P." Spółka z o.o. w P. wniosła o jego uchylenie i zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego zarzucając, że zostało ono wydane z naruszeniem art. 86 § 1 i art. 87 § 2 p.p.s.a. przez przyjęcie, że organ nie ponosi winy za niezłożenie w terminie zażalenia na postanowienie z 28 kwietnia 2009 r. oraz przyjęcie, że organ we wniosku uprawdopodobnił brak winy w uchybieniu terminu. Skarżąca zarzuciła także naruszenie art. 88 p.p.s.a. poprzez jego niezastosowanie i przyjęcie, że wniosek o przywrócenie terminu został przez organ złożony w terminie 7 dni od ustania przyczyny uchybienia terminu.
W uzasadnieniu zażalenia Spółka nie kwestionowała, iż organ nie został pouczony o przysługującym mu zażaleniu na postanowienie w przedmiocie kosztów postępowania. Stwierdziła jednak, że nie można postawić znaku równości między brakiem pouczenia a brakiem winy w niedochowaniu terminu. Spółka podniosła, że o braku winy można mówić w sytuacji, gdy strona z usprawiedliwionych powodów nie jest świadoma faktu, że może dokonać określonej czynności bądź też nie wie, w jakim terminie czynność ta powinna zostać dokonana. Brak wiedzy może wynikać z braku pouczenia lub jego wadliwości. Skarżąca podkreśliła, że podstawą do przywrócenia terminu jest usprawiedliwiony brak wiedzy, a nie sam brak pouczenia. Brak pouczenia może być jedynie przesłanką stwierdzenia braku winy, ale nie okolicznością tożsamą.
Zdaniem Spółki, organ w dacie otrzymania postanowienia w przedmiocie kosztów postępowania wiedział, iż podlega ono zaskarżeniu w drodze zażalenia, które należy złożyć w terminie 7 dni od daty doręczenia postanowienia. Organ, występując w licznych postępowaniach przed sądem administracyjnym powinien zdawać sobie sprawę z zasad, jakie obowiązują w takim postępowaniu, zwłaszcza, że w tych sprawach był reprezentowany przez radcę prawnego – P. M. Nawet gdyby reprezentacji takiej nie posiadał, informację o zasadach składania zażaleń na postanowienia w przedmiocie kosztów postępowania mógł powziąć uczestnicząc w sprawach z udziałem Spółki, która już niejednokrotnie wnosiła środki zaskarżenia co do kosztów postępowania.
Spółka stwierdziła ponadto, że wniosek o przywrócenie terminu został złożony z naruszeniem 7 dniowego terminu przewidzianego w art. 87 § 1 p.p.s.a. i nie wskazuje okoliczności uprawdopodabniających brak winy w uchybieniu terminu.
Spółka podniosła również, że niewłaściwe było rozpoznanie przez WSA wniosku o przywrócenie terminu mylnie skierowanego do Naczelnego Sądu Administracyjnego zamiast do Sądu I instancji. Zdaniem skarżącej, Sąd powinien przekazać pismo do NSA, który przekazałby wniosek według właściwości. Dopiero data wpływu wniosku do WSA po przekazaniu go przez NSA mogłaby być uznana za datę wniesienia pisma. Okres ten byłby dłuższy niż 7 dni, co czyniłoby wniosek spóźnionym.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie posiada usprawiedliwionych podstaw.
Zgodnie z art. 163 § 2 p.p.s.a. postanowienia wydane na posiedzeniu niejawnym sąd doręcza z urzędu stronom. Gdy stronie przysługuje środek zaskarżenia, postanowienie należy doręczyć z uzasadnieniem. Doręczając postanowienie należy pouczyć stronę występującą w sprawie bez adwokata lub radcy prawnego o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia.
Zaskarżonym w sprawie postanowieniem z 30 czerwca 2009 r. Sąd I instancji przywrócił organowi termin do wniesienia zażalenia na postanowienie z 28 kwietnia 2009 r., którym Sąd ten rozstrzygnął o dwóch przedmiotach: umorzeniu postępowania sądowoadministracyjnego w sprawie ze skarg na decyzje Dyrektora Izby Celnej w O. oraz zasądzeniu od organu na rzecz Spółki zwrotu kosztów postępowania sądowego. Odpis postanowienia został doręczony Dyrektorowi Izby Celnej w O. z pouczeniem, że na postanowienie to przysługuje skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego, w terminie 30 dni od daty doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem, za pośrednictwem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w O.
W związku z tym, że w omawianym orzeczeniu zawarto dwa rozstrzygnięcia, które mogą być przedmiotem osobnego zaskarżenia, zgodnie z art. 163 p.p.s.a. obowiązkiem Sądu było pouczyć stronę uprawnioną do zaskarżenia postanowienia o przysługujących jej środkach zaskarżenia. To od decyzji strony zależy bowiem, czy zaskarży orzeczenie w całości, czy jedynie w części dotyczącej kosztów postępowania.
Naczelny Sąd Administracyjny nie podziela stanowiska Spółki, iż organ administracji nie może powoływać się na usprawiedliwiony brak wiedzy co do sposobu wnoszenia środków zaskarżenia od orzeczeń sądu administracyjnego ze względu na częstotliwość występowania w postępowaniu sądowoadministracyjnym.
Istotna jest okoliczność, że organ nie był w niniejszej sprawie reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w rozumieniu art. 175 § 1-3 p.p.s.a. Nie mają znaczenia dla sprawy powoływane przez Spółkę okoliczności związane z innymi postępowaniami, w których uczestniczyły obie strony. Spółka dołączyła do zażalenia kserokopię pełnomocnictwa ogólnego z 18 lipca 2008 r., udzielonego przez Dyrektora Izby Celnej w O. radcy prawnemu P. M. do reprezentowania organu przed sądami powszechnymi, Sądem Najwyższym, wojewódzkimi sądami administracyjnymi, Naczelnym Sądem Administracyjnym oraz organami administracji. Pełnomocnictwo to nie zostało złożone do akt sprawy przez Dyrektora Izby Celnej, w związku z tym brak jest podstaw do przyjęcia, że radca prawny P. M. został ustanowiony pełnomocnikiem organu w niniejszej sprawie. Z akt sprawy wynika natomiast, że organ złożył w tym postępowaniu pełnomocnictwo z 29 czerwca 2006 r. udzielone podkomisarzowi celnemu J. S. do podpisywania odpowiedzi na skargi na decyzje Dyrektora Izby Celnej w O. wnoszone do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w O.
Naczelny Sąd Administracyjny nie podziela poglądu, iż podstawą przywrócenia terminu może być tylko usprawiedliwiony brak wiedzy o przysługujących środkach zaskarżenia a nie brak pouczenia o nich. Art. 86 § 1 p.p.s.a. stanowi o braku winy strony w uchybieniu terminu. Przesłanką stwierdzenia braku winy strony mogą być obie wymienione okoliczności (v. J. P. Tarno w: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Komentarz, Warszawa 2006, s. 302, a także B. Dauter w: B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Komentarz, Zakamycze 2006, wydanie II, s. 209). W rozpoznawanej sprawie o braku winy organu w uchybieniu terminu świadczy okoliczność braku pouczenia strony o możliwości złożenia środka zaskarżenia, a zatem niewywiązania się przez Sąd z obowiązku określonego w art. 163 § 2 zdanie 3 p.p.s.a. W związku z powyższym za bezzasadny należało uznać zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 87 § 2 p.p.s.a., bowiem z uwagi na opisane okoliczności trafnie Sąd przyjął, że organ uprawdopodobnił brak winy w uchybieniu terminu do wniesienia zażalenia.
Za niezasadny należało uznać także zarzut naruszenia przez Sąd I instancji
art. 88 p.p.s.a. poprzez jego niezastosowanie. Przepis ten w zdaniu pierwszym stanowi, że spóźniony lub z mocy ustawy niedopuszczalny wniosek o przywrócenie terminu sąd odrzuci na posiedzeniu niejawnym. Skarżąca Spółka niezasadnie zarzuca w zażaleniu niezastosowanie tego przepisu, ponieważ Sąd I instancji prawidłowo przyjął, że w związku z brakiem pouczenia strony o możliwości złożenia środka zaskarżenia, nie ustała przyczyna uchybienia terminu.
Nie jest również uzasadniony zarzut naruszenia przepisów postępowania poprzez rozpoznanie wniosku bez uprzedniego przekazania akt sprawy Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu, właściwemu do rozpoznania zażalenia, ponieważ zgodnie z art. 87 § 1 p.p.s.a. pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana (…). Właściwym do rozpoznania wniosku o przywrócenie terminu był więc Wojewódzki Sąd Administracyjny w O., ponieważ zażalenie na postanowienie o kosztach zawarte w wydanym przez ten Sąd postanowieniu powinno zostać złożone za jego pośrednictwem (art. 195 § 1 p.p.s.a.). Umieszczenie w nagłówku wniosku o przywrócenie terminu informacji, że strona kieruje go do Naczelnego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem Sądu I instancji nie zmienia ustawowej właściwości sądu do rozpoznania tego wniosku.
Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 w związku z art. 197 p.p.s.a, orzekł jak w sentencji.

Uzasadnienie wyroku