VIII SA/Wa 207/10 – Wyrok WSA w Warszawie


Sygnatura:
6139 Inne o symbolu podstawowym 613
Hasła tematyczne:
Zagospodarowanie przestrzenneOchrona środowiska
Skarżony organ:
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Data:
2010-03-24
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Treść wyniku:
Oddalono skargę
Sędziowie:
Leszek Kobylski /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Marek Wroczyński, Sędziowie Sędzia WSA Leszek Kobylski /sprawozdawca/, Sędzia WSA Cezary Kosterna, Protokolant Justyna Kapusta, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 czerwca 2010 r. sprawy ze skargi A. P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w R. z dnia […] lutego 2010 r. nr […] w przedmiocie środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na budowie stacji bazowej telefonii komórkowej oddala skargę.

Uzasadnienie wyroku

Decyzją z dnia […] lutego 2010r. znak […] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w R. utrzymało w mocy decyzję Burmistrza Miasta i Gminy w B. z dnia […] grudnia 2009 r. Znak […] określającej środowiskowe uwarunkowania zgody na realizację przedsięwzięcia p.n. "budowa stacji bazowej telefonii komórkowej B. Z. zlokalizowanej w B. przy ul. R. na działce nr ew. […]."Powyższa decyzja została wydana w następujących okolicznościach sprawy:Na wniosek inwestora P. […] sp. z o.o. z dn. […]06.2008 r. /działającej przez pełnomocnika/, Burmistrz Miasta i Gminy w B. wszczął postępowanie administracyjne w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia p.n. " budowa stacji bazowej telefonii komórkowej B. Z. zlokalizowanej w B. przy ul. R. na działce nr ew.[…]".W złożonym wniosku inwestor wskazał, że zamierzona stacja bazowa składać się będzie z następujących elementów:-/ wieży antenowej stalowej o konstrukcji kratowej, ocynkowanej, o wysokości […]m posadowionej na fundamencie żelbetowym;-/ kontenera technologicznego żelbetowego, posadowionego na fundamencie betonowym, mieszczącego urządzenia nadawczo-odbiorcze typu indoor, umieszczone w ekranowych obudowach;-/ […] sztuk anten sektorowych działających w systemie […] MHz zawieszonych na wieży antenowej na wysokościach od […] do […] m.W toku postępowania prowadzący je organ administracji Burmistrz Miasta i Gminy B. ustalił, że planowane zamierzenie, stosownie do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko /Dz U nr 257 poz. 2573 ze zm./, nie zalicza się do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dla których sporządzenie raportu może być wymagane. Jednocześnie, biorąc pod uwagę fakt, że zamierzona lokalizacja ma dotyczyć granic obszaru Natura 2000 Dolina P., prowadzący postępowanie organ nałożył na inwestora obowiązek sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko i określił jego zakres.W realizacji tego obowiązku inwestor P. […] sp. z o.o. przedłożył stosowny raport o oddziaływaniu na środowisko powyższego przedsięwzięcia.Raport, wymieniając m.in. w swej treści szczegółowo liczbę i typy mających powstać anten wskazał, że anteny projektowanej stacji bazowej emitować będą pola elektromagnetyczne o wartościach przekraczających wartość dopuszczalną […] W/m na wysokości powyżej […] m, a więc w obszarach niedostępnych dla ludzi, zwierząt i nie obejmie swym zasięgiem żadnych obiektów z pomieszczeniami przeznaczonymi dla ludzi lub też miejsc związanych z czasowym przebywaniem ludzi. Wskazano także, że przedsięwzięcie nie będzie powodować zagrożeń wystąpienia poważnych awarii, nie będzie oddziaływać transgranicznie, nie wymaga również ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania.Dokonując oceny przedłożonego raportu i wniosku organ I instancji ustalił, że lokalizacja zamierzonego przedsięwzięcia jest zgodna z ustaleniami planu miejscowego zatwierdzonego uchwałą Rady Miasta i Gminy B. z dnia […] marca 2004 r.Działka nr ew.[…], na której ma być posadowiona stacja, położona jest w terenie oznaczonym symbolem RZ1 tj. w strefie terenów otwartych o charakterze naturalnym. Dla tych terenów podstawowym rodzajem użytkowania są użytki zielone, łąkowo-leśne oraz korytarze ekologiczne rzek i cieków. W terenach tych dopuszcza się budowę nowych obiektów uzbrojenia takich m.in. jak linie energetyczne, linie telekomunikacyjne, gazociągi, sieci wodno-kanalizacyjne i inne. Budowę stacji bazowej telefonii komórkowej należy zaliczyć do inwestycji telekomunikacyjnych, a więc zgodnych z ustaleniami obowiązującego planu miejscowego.Realizując w toku prowadzonego postępowania procedurę oceny oddziaływania na środowisko, Burmistrz Miasta i Gminy B., jako właściwy w sprawie organ administracji, zapewnił udział społeczeństwa w postępowaniu, dokonał uzgodnienia warunków decyzji środowiskowej oraz uzyskał opinie właściwych organów.Obowiązek zapewnienia udziału społeczeństwa w postępowaniu został zrealizowany przez poinformowanie o prowadzonym postępowaniu na stronie internetowej organu oraz na tablicy ogłoszeń urzędu, wyznaczając 21 dniowy okres składania uwag i zastrzeżeń w przedmiocie realizacji przedsięwzięcia. W prowadzonym postępowaniu przeprowadzona została rozprawa administracyjna z udziałem stron postępowania i mieszkańców miejscowości B.. Wniesione uwagi i wnioski zostały szczegółowo wyjaśnione. Mieszkańcy nie wnieśli o dodatkowe wyjaśnienia.Stosownie do wymogów wynikających z art. 48 ust.2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska / Dz U nr 25/2008r. Poz. 150 ze zm., zwana dalej "p.o.ś./, organ zwrócił się do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w W. o dokonanie uzgodnień warunków decyzji środowiskowej w przedmiotowej sprawie. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w W., postanowieniem z dnia […].03.2009 r. pozytywnie uzgodnił warunki realizacji przedmiotowego zamierzenia i określił warunki, które organ umieścił w treści wydanej przez siebie decyzji.W prowadzonym postępowaniu organ zwrócił się także o opinię do Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w W., który w odpowiedzi poinformował, że stosownie do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9.11.2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko / Dz U nr 257 poz. 2573 ze zm./, w związku z nowelizacją tegoż rozporządzenia w 2007r. Inwestycja będąca przedmiotem postępowania w sprawie została wyłączona z katalogu przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, a co za tym idzie nie wymaga ona postępowania przed organami Państwowej Inspekcji Sanitarnej.Po uzyskaniu, w rezultacie przeprowadzonej procedury, zestawu informacji pozwalających na prawidłowe ukształtowanie treści decyzji środowiskowej, Burmistrz Miasta i Gminy B. w dniu […] grudnia 2009 r. wydał wspomnianą wyżej decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację wnioskowanego przez P. […] sp. z o.o. przedsięwzięcia.Należy wskazać, że w treści wydanej w sprawie decyzji środowiskowej, oprócz warunków określonych wspomnianym wyżej postanowieniem Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w W., organ nałożył na wnioskodawcę obowiązek wykonania analizy porealizacyjnej w zakresie określonym w art. 56 ust.5 i 6 ustawy p.o.ś.Z wydaną decyzją nie zgodził się A. P. / zwany dalej skarżącym /, który reprezentowany przez pełnomocnika wniósł odwołanie od wydanego rozstrzygnięcia I instancji, zarzucając naruszenie procedury administracyjnej oraz art. 51 ust.7 i art. 52 ustawy p.o.ś.Samorządowe Kolegium Odwoławcze w R., po rozpoznaniu odwołania, wspomnianą wyżej ostateczną decyzją z dnia […] lutego 2010 r. utrzymało w mocy decyzję organu I instancji. W uzasadnieniu podjętego rozstrzygnięcia, Kolegium podniosło, że sprawa wydania środowiskowych uwarunkowań dla powyższego przedsięwzięcia była już przedmiotem rozpoznania przez Kolegium, które uchyliło poprzednią decyzję I instancji wydaną przez Burmistrza Miasta i Gminy B. z dnia […].05.2009 r.Rozpoznając po raz kolejny sprawę, Kolegium stwierdziło, że braki i uchybienia, które były powodem uchylenia poprzedniej decyzji tj. niekompletność wniosku inwestora, ustalenie stron postępowania i wyjaśnienie zgodności przedsięwzięcia z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, zostały prawidłowo uzupełnione i wyjaśnione.Jednocześnie, poza wskazaniem powyższych okoliczności, Kolegium podniosło, że przedsięwzięcie posiada opracowany raport oddziaływania na środowisko, który to raport spełnia wymagania art. 52 ustawy p.o.ś czyli przepisów mających zastosowanie w niniejszej sprawie bowiem postępowanie wszczęte zostało przed dniem 15 listopada 2008 r., tj. przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 3 października 2008 r. O udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko / Dz U nr 199 poz.1227 ze zm., dlaej określana jako " u.u.i.ś"/.Kolegium powtarzając argumentację organu I instancji podniosło, że z wniosków raportu wynika, że zamierzona inwestycja zarówno w fazie budowy jak i eksploatacji nie będzie oddziaływać w sposób niekorzystny na zdrowie ludzi ani na inne elementy środowiska naturalnego, co spełnia wymogi ustaleń planu miejscowego w zakresie ochrony środowiska. Podkreśliło, że w zgromadzonym materiale dowodowym znajduje się postanowienie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska pozytywnie uzgadniające warunki środowiskowe dla zamierzonego przedsięwzięcia.Odnosząc się do zarzutów odwołania, Kolegium stwierdziło, że są one niezasadne bowiem raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko został opracowany przez specjalistę ds. ochrony środowiska, był przedmiotem oceny przez organ szczególny jakim jest Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska, zatem nie można mu zarzucić braku wiarygodności. Ponadto raport w swej treści zawiera opis analizowanych wariantów i ocenę wpływu przedsięwzięcia na środowisko, a więc zarzut naruszenia art. 52 ustawy p.o.ś jest niezasadny.Także w ocenie Kolegium nie potwierdziły się zarzuty naruszenia przepisów procedury administracyjnej, gdyż postępowanie przeprowadzono prawidłowo, zawiadomiono wszystkie strony postępowania, a uzasadnienie faktyczne i prawne decyzji jest wystarczające i spełnia wymogi art.107 &1 i 3 kpa.Na powyższą, ostateczną w administracyjnym toku postępowania decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w R., skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wniósł A. P.. Przeciwko zaskarżonej decyzji podniósł następujące zarzuty:-/ naruszenie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego, w szczególności art.7, 8, 9, 11, 77, 80, 84, 107&3 kpa poprzez nierozpatrzenie całego materiału dowodowego sprawy oraz nie odniesienie się do podnoszonych zarzutów co uniemożliwia sądowi dokonanie oceny merytorycznej stanowiska organu,-/ naruszenie art.51 ust.7 ustawy p.o.ś w zw. Z art. 135, 140, 143 kodeksu cywilnego w zw. z art.21 Konstytucji RP poprzez błędne ustalenie, że inwestycja nie wprowadzi ograniczeń w zagospodarowaniu terenów sąsiednich tym bardziej że nie dokonano kumulacji pola elektromagnetycznego w środowisku, co ma ogromne znaczenie dla sprawy i wpływa na obszar jej oddziaływania,-/ naruszenie art.52 ustawy p.o.ś poprzez nie dokonanie ustaleń rzeczywistego wpływu inwestycji na środowisko,-/ naruszenie rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, bowiem w niniejszej sprawie brak jest w decyzji mocy EIRP poszczególnych anten.Podnosząc powyższe skarżący wniósł o uchylenie skarżonej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia oraz zasądzenie kosztów postępowania.W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w R. wniosło o jej oddalenie podtrzymując argumenty zawarte w zaskarżonej decyzji.Podczas rozprawy przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie, Sąd dopuścił do udziału w sprawie w charakterze uczestnika O. S. P. E. "[…]" z siedzibą w R..Prezentując stanowisko stowarzyszenia jego prezes Z. G. na rozprawie poparł skargę, podniósł, że zaskarżona decyzja nie wskazuje podstawy prawnej wynikającej z rozporządzenia w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz nie zawiera żadnego uzasadnienia czy inwestycja może być zaliczona do przedsięwzięć znacząco oddziałujących na środowisko.Wymieniony złożył ponadto dokumenty w postaci stanowiska Stowarzyszenia z dnia […].06.2010r., Rezolucji Komisji ds. problemów bioelektromagnetycznych Polskiego Towarzystwa Badań Radiacyjnych w sprawie oddziaływania na zdrowie systemów telefonii komórkowej, pismo Ś. Państwowego Inspektora Sanitarnego z dn. […] 04.2010r., kserokopię dwóch wyroków WSA oraz wyroku NSA.Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:Stosownie do dyspozycji art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269 z późn. zm.) sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej jedynie pod względem zgodności z prawem, a więc prawidłowości zastosowania przepisów obowiązującego prawa oraz trafności ich wykładni. Uwzględnienie skargi następuje tylko w przypadku stwierdzenia przez Sąd naruszenia przepisów prawa materialnego lub istotnych wad w prowadzonym postępowaniu (art. 145 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm. – zwanej dalej p.p.s.a.).Mając na względzie powyższe unormowanie Sąd uznał, że zaskarżona decyzja nie narusza prawa, a wywiedziona skarga nie zasługuje na uwzględnienie.Podstawową kwestią w przedmiotowej sprawie jest zagadnienie poprawności przeprowadzenia procedury oceny oddziaływania na środowisko zamierzonego przedsięwzięcia zgodnie z wnioskiem P. […] sp. z o.o.Instytucja ocen oddziaływania na środowisko do […] listopada 2008r. / a więc w dacie wszczęcia i prowadzenia postępowania w niniejszej sprawie /, regulowana byłą wspomnianą ustawą z dn. 27 kwietnia 2003r, prawo ochrony środowiska. Ocena oddziaływania na środowisko wg powołanej ustawy rozumiana była jako określona prawem procedura, a postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko przeprowadzane było w odniesieniu do projektu koncepcji polityki przestrzennego zagospodarowania kraju, projektów planów zagospodarowania przestrzennego, projektów polityk, strategii, planów lub programów rozwoju i restrukturyzacji / tzw. strategiczne oceny oddziaływania/ oraz planowanych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko / tzw. oceny indywidualne/.W rozpoznawanej sprawie organy przeprowadziły postępowanie dotyczące procedury oceny indywidualnej w związku ze stwierdzeniem, że zamierzone przedsięwzięcie może potencjalnie znacząco oddziaływać na obszary Natura 2000. W takich sytuacja , stosownie do art. 51 ust.3 pkt 1 i 3 ustawy p.o.ś przeprowadzenie powyższej procedury jest fakultatywne a o ustaleniu takiego obowiązku orzeka organ właściwy do wydania decyzji środowiskowej w drodze postanowienia. W okolicznościach rozpoznawanej sprawy wymogi te zostały spełnione, Burmistrz Miasta i Gminy B. po przeprowadzeniu analizy uwarunkowań dla zamierzonego przedsięwzięcia postanowieniem z dnia […].10.2008r. nałożył obowiązek sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko decydując tym samym o przeprowadzeniu procedury oceny oddziaływania na środowisko.Zgodnie z obowiązującymi w dacie prowadzenia postępowania przepisami ustawy p.o.ś procedura oceny podstawowej obejmowała następujące etapy:1/ złożenie i przyjęcie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko2/ zapewnienie udziału społeczeństwa w postępowaniu3/ dokonanie uzgodnienia warunków decyzji środowiskowej4/ uzyskanie opinii właściwych organówW ocenie Sądu w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę, wskazane wyżej etapy procedury oceny oddziaływania na środowisko zostały przez organy administracji prowadzące postępowanie w sprawie, prawidłowo zrealizowane.W przebiegu postępowania, realizując obowiązek wynikający z wydanego przez organ postanowienia, został sporządzony i złożony raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Żaden przepis ustawy p.o.ś nie zawiera wymogów co do tego, kto w konkretnej sprawie powinien być autorem takiego raportu. Ustawodawca wskazuje jedynie w art.52 ustawy, wymagane elementy raportu.Zgodnie z powołanym art.52 ustawy p.o.ś, raport taki powinien m.in. zawierać opis analizowanych wariantów, w tym wariantu polegającego na niepodejmowaniu przedsięwzięcia oraz wariantu najkorzystniejszego dla środowiska wraz z uzasadnieniem ich wyboru.Raport dołączony do wniosku inwestora o uzgodnienie przedsięwzięcia przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, spełnia wskazane wymogi. W raporcie przedstawione zostały warianty planowanego przedsięwzięcia. Inwestor w wyborze kierował się sformułowanymi przez Światową Organizację Zdrowia zasadami mającymi na celu ograniczenie narażenia ludzi na promieniowanie niejonizujące, takimi jak zasada ostrożnego postępowania, zasada rozważnego unikania ryzyka. Reasumując, w przypadku przedmiotowej inwestycji wybór wariantu inwestycji sprowadzał się do wyboru lokalizacji oraz konfiguracji systemów antenowych każdorazowo spełniających wymogi ochrony ludzi i środowiska przed promieniowaniem niejonizującym.Z powyższego wynika, że wybrany został wariant, który pozwoli na prowadzenie działalności przez inwestora przy zachowaniu wymagań ochrony środowiska.Jeżeli raport nie budzi zastrzeżeń, nie zawiera nieścisłości, nieprawidłowości, nie ma podstaw aby odmówić mu wiarygodności i przyjąć za podstawę ustaleń faktycznych. Raport taki może być sporządzony na zlecenie inwestora, bowiem taką możliwość przewidują przepisy ustawy p.o.ś. Nie oznacza to jednak, iż z tego powodu jest on obarczony wadliwością lub wprost stronniczością.Jedynym czynnikiem fizycznym pochodzącym od urządzeń nadawczych i anten stacji bazowej, który stanowi uciążliwość z punktu widzenia ochrony środowiska jest pole elektromagnetyczne o wartościach przekraczających wartość określoną w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dn.30.10.2003r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymywania tych poziomów. Jak wykazano w treści raportu, pola te występują na wysokościach niedostępnych dla ludzi, zwierząt. Zainstalowane urządzenia nadawcze i anteny nie będą oddziaływać w sposób niekorzystny także na powietrze, krajobraz, dobra materialne oraz dziedzictwo kultury. Istnienie i funkcjonowanie stacji bazowej nie będzie też przyczyną powstawania odpadów oraz innych uciążliwości.W kontekście przedstawionych wyżej ocen za niezasadne należy uznać zarzuty skargi odnoszące się do naruszenia przez zaskarżoną decyzję art. 51 ust. 7 w zw. z art. 135 ustawy p.o.ś i art.140, art.143 kodeksu cywilnego w zw. z art.21 Konstytucji RP.Jako niezasadny należy zakwalifikować zarzut skargi naruszenia przepisów postępowania kpa, poprzez nie rozpatrzenie całego materiału dowodowego oraz nie odniesienie się do podnoszonych zarzutów. Jak wskazano wyżej organy administracji zapewniły udział stron i społeczeństwa w postępowaniu. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w R. w zaskarżonej decyzji rozpatrzyło i odniosło się do podnoszonych zarzutów oraz rozpatrzyło kompleksowo zabrany w sprawie materiał dowodowy.Podniesiony w skardze zarzut braku przeprowadzenia postępowania przed organami inspekcji sanitarnej jest niezasadny bowiem decyzja organu I instancji zawiera zweryfikowane wskazanie, że stosownie do nowelizacji z dn. 21.08.2007r. wymienionego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z dn. 9.11.2004r. w sprawie określenia przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko – planowana inwestycja została wyłączona z katalogu przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, a co za tym idzie nie wymagała ona postępowania przed organami inspekcji sanitarnej.Natomiast w odniesieniu do zarzutów podniesionych przez uczestnika postępowania O. S. P. E. "[…]", należy stwierdzić, że uwzględnienie ich zarzutów, twierdzeń może wchodzić w grę jedynie wówczas, gdy zostanie przez nie udowodnione, że realizacja inwestycji może spowodować pogorszenie stanu środowiska. W rozpoznawanej sprawie podnoszone przez wspomniane stowarzyszenie zarzuty, twierdzenia nie są poparte żadnymi dowodami czy opiniami zawierającymi wnioski przeciwne w stosunku do wniosków zawartych w sporządzonym raporcie. W szczególności za takie dowody nie można uznać przedłożonych przez prezesa stowarzyszenia na rozprawie, stanowiska stowarzyszenia oraz kserokopii rezolucji Polskiego Towarzystwa Badań Radiacyjnych i wyroków WSA oraz NSA.Mając powyższe na względzie Sąd stwierdził, że zaskarżona decyzja nie narusza prawa. Sąd nie stwierdził również innych uchybień, które mogłyby mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia. Powyższe skutkowało oddaleniem skargi.Z tych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art.151 p.p.s.a orzekł jak w sentencji.