Sygnatura:
6118 Egzekucja świadczeń pieniężnych
Hasła tematyczne:
Egzekucyjne postępowanie
Skarżony organ:
Dyrektor Izby Skarbowej
Data:
2007-04-03
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku
Treść wyniku:
Uchylono zaskarżone postanowienie
Sędziowie:
Sławomir Presnarowicz /przewodniczący/
Urszula Barbara Rymarska /sprawozdawca/
Wojciech Stachurski

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Sławomir Presnarowicz, Sędziowie sędzia WSA Urszula Barbara Rymarska (spr.), asesor WSA Wojciech Stachurski, Protokolant Beata Borkowska, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 24 sierpnia 2007 r. sprawy ze skargi L. R. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w B. z dnia […] stycznia 2007 r. nr […] w przedmiocie nierozpatrzenia zarzutów w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego 1. uchyla zaskarżone postanowienie, 2. stwierdza, że zaskarżone postanowienie nie może być wykonane w całości, 3. zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w B. na rzecz skarżącego L. R. kwotę 357 zł (słownie: trzysta pięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Uzasadnienie: Pismem z 4 grudnia 2006 r., uzupełnionym pismem z 18 grudnia 2006 r. pełnomocnik skarżącego L. R. powołując się na art. 33 pkt 2 oraz art. 59 § 1 pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, wniósł zarzuty w sprawie prowadzonego postępowania egzekucyjnego oraz wystąpił o umorzenie postępowania egzekucyjnego.
Naczelnik Urzędu Skarbowego w M. w postanowieniu z […] grudnia 2006 r. nr […] postanowił o nie rozpatrzeniu zarzutów uznając, iż zostały wniesione z uchybieniem 7 dniowego terminu określonego w art. 27 § 1 pkt 9 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Organ egzekucyjny uznał, że z uwagi na charakter postępowania egzekucyjnego, udział zobowiązanego przy dokonywaniu czynności egzekucyjnych jest niezbędny, dlatego przyjął,
iż doręczenie 24 listopada 2006 r. skarżącemu odpisów tytułów wykonawczych wraz z zawiadomieniem o zajęciu wierzytelności z rachunku bankowego, było prawidłowe. Z tego względu uznał, że termin do wniesienia zarzutów upłynął 1 grudnia 2006 r., dlatego wniesienie ich 4 grudnia 2006 r. było spóźnione.
Dyrektor Izby Skarbowej w B. nie znalazł podstaw do zmiany lub uchylenia zaskarżonego postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego w M. i postanowieniem z […] stycznia 2007 r. nr […] utrzymał je w mocy. Organ odwoławczy zgodził się z twierdzeniem, iż charakter czynności podejmowanych w postępowaniu egzekucyjnym w zasadniczy sposób ogranicza zakres zastępowania strony przez pełnomocnika, dlatego doręczenie odpisu tytułu wykonawczego winno nastąpić osobiście zobowiązanemu. W związku z tym uznano za słuszne stanowisko organu egzekucyjnego, że siedmiodniowy termin do wniesienia zarzutów w sprawie prowadzonego postępowania egzekucyjnego należało liczyć od dnia doręczenia skarżącemu odpisów tytułów wykonawczych, tj. od 24 listopada 2006 r. Wyjaśniono, że uchybienie terminu powoduje bezskuteczność czynności zobowiązanego i nie upoważnia organu egzekucyjnego do merytorycznego badania zarzutów, dlatego zgłoszone w tej sprawie zarzuty nie mogły być rozpatrywane.
W skardze skierowanej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
w Bialymstoku podtrzymano podniesiony w zażaleniu zarzut naruszenia art. 30 i art. 42 Kodeksu postępowania administracyjnego w związku z art. 18 ustawy
o postępowaniu egzekucyjnym w administracji poprzez nie doręczenie odpisów tytułów wykonawczych pełnomocnikowi skarżącego. Wyrażono pogląd, że w świetle tych przepisów nie doręczenie pism pełnomocnikowi, nie wywołuje skutków procesowych. Zarzucono nie dokonanie wykładni, w jaki sposób treść art. 18 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji należy rozumieć przy stosowaniu art. 30 i 42 K.p.a., poprzestając na zaprzeczeniu stanowisku zaprezentowanemu
w zażaleniu, które zdaniem skarżącego, było tym bardziej słuszne, że oparte
na orzeczeniu Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 14.07.2004 r., sygn. akt. FSK 296/04 (LEX nr 1649247). Podtrzymano również argument podnoszony w zażaleniu, że pismo z 4 grudnia 2006 r. zostało złożone z ostrożności procesowej, natomiast termin do wniesienia zarzutów winien być liczony od dnia doręczenia pełnomocnikowi kserokopii tytułów wykonawczych tj. od 12.12.2006 r., dlatego zarzuty mogły być wnoszone do 19.12.2006 r., co oznacza, iż uzupełnienie pismem z 18.12.2006 r. złożonych wcześniej zarzutów, nastąpiło z zachowaniem ustawowego terminu.
Odpowiadając na skargę Dyrektor Izby Skarbowej w B. wniósł jej oddalenie i podtrzymał w całości stanowisko zaprezentowane w zaskarżonym postanowieniu. Odnosząc się do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 14.07.2004 r., sygn. akt. FSK 296/04 organ podniósł, że został on wydany w indywidualnej sprawie oraz przywołał wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 07.07.2005 r., sygn. akt III S.A./Wa 1122/05 (LEX nr 190707), w którym sąd zaprezentował odmienny pogląd w kwestii doręczenia odpisu tytułu wykonawczego wyraził. Dodatkowo wyjaśnił, że wbrew stanowisku skarżącego, doręczenie pełnomocnikowi 12 grudnia 2006 r. kserokopii tytułów wykonawczych, nie miało znaczenia przy ocenie terminu do wniesienia zarzutów.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje.
Skargę należało uznać za zasadną. Podstawowym celem i efektem kontroli sądowej jest eliminowanie z obrotu aktów i czynności organów administracji publicznych niezgodnych z prawem i przywrócenie stanu zgodnego z prawem poprzez wydanie orzeczenia odpowiedniej treści.
Istota sporu w sprawie sprowadza się do odpowiedzi na pytanie: czy
w postępowaniu egzekucyjnym strona ma możliwość działania przez pełnomocnika,
w tym w zakresie doręczenia tytułu wykonawczego (zawiadomienia o zajęciu wierzytelności)?, a w konsekwencji do ustalenia początku biegu terminu do wniesienia zarzutów w trybie art. 33 ustawy 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz. U. z 2005 r., Nr 229, poz. 1954 ze zm.).
Naczelnik Urzędu Skarbowego w M. podjął postępowanie egzekucyjne do majątku skarżącego L. R. na podstawie tytułów wykonawczych z […] listopada 2006 r. o numerach […], […] i […] obejmujących zaległości z tytułu podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące 2003 r. Odpisy ww. tytułów wykonawczych wraz
z zawiadomieniem z dnia […] listopada 2006 r. o zajęciu wierzytelności z rachunku bankowego u dłużnika zajętej wierzytelności, doręczono zobowiązanemu
za pośrednictwem poczty 24 listopada 2006 r. Z akt sprawy wynika, że również pełnomocnikowi doręczono kserokopie ww. tytułów wykonawczych oraz odpis zawiadomienia o zajęciu prawa majątkowego stanowiącego wierzytelność z rachunku bankowego, łącznie z wezwaniem do sprecyzowania treści złożonego przez niego pisma z dnia 4 grudnia 2006 r., w dniu 12 grudnia 2006 r. (vide k-22 akt administracyjnych).
Z uwagi na postanowienia art. 18 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym
w administracji, należy uznać, że w sprawie mają odpowiednio zastosowanie przepisy kodeksu postępowania administracyjnego w tym również regulujące działanie strony w postępowaniu przez pełnomocnika, z wyjątkiem czynności,
w których nieodzowne byłoby osobiste uczestnictwo strony (art. 32 Kpa). Przykładem czynności, w której z istoty rzeczy nieodzowne jest osobiste uczestnictwo strony w czynności będzie np. składanie zeznań w toku postępowania, natomiast doręczenie tytułu wykonawczego należy zaliczyć do czynności, które nie wymagają osobistego działania strony. Skład orzekający w sprawie w pełni zgadza się z tezą wypływającą z uzasadnienia przywołanego przez pełnomocnika skarżącego wyroku NSA z dnia 14 lipca 2004 r., sygn. akt FSK 296/04,
że "z przepisów art. 32 i art. 40 § 2 Kpa w związku z art. 18 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, wyprowadzić można wniosek, co do możliwości pełnej reprezentacji zobowiązanego przez pełnomocnika w postępowaniu egzekucyjnym w administracji, w tym również w zakresie doręczenia tytułu wykonawczego".
Z umiejscowienia w aktach administracyjnych pełnomocnictwa z dnia
[…] grudnia 2004 r., w którym skarżący upoważnił doradcę podatkowego M. T. m.in. do występowanie przed organami egzekucyjnymi wszystkich instancji (k-1 akt egzekucyjnych), należy wnioskować, że jego treść była znana organowi egzekucyjnemu będącemu jednocześnie wierzycielem, w dniu […] listopad 2006 r. (data wystawienia tytułów wykonawczych) tj. w dacie przystąpienia z urzędu do egzekucji (art. 26 §4 ww. ustawy). W orzecznictwie przyjmuje się, że pełnomocnik powinien być zawiadamiany o wszystkich czynnościach i wzywany do udziału w nich na równi ze stroną, od chwili doręczenia pełnomocnictwa, co zapewniać ma prawidłowy udział strony w postępowaniu (por. wyrok NSA z 31 marca 2000 r. I SA/Wr 2034/97, Kodeks postępowania administracyjnego z orzecznictwem, ODDK Gdańsk 2003 r., s. 167). W omawianej sprawie Naczelnik Urzędu Skarbowego w M., do którego w dniu […] grudnia 2004 r. wpłynęło wspomniane pełnomocnictwo, był organem w ręku, którego skoncentrowane zostały kompetencje o dwojakim charakterze, występował, zarówno jako wierzyciel jak i organ prowadzący postępowanie egzekucyjne. Z uwagi na postanowienia art. 40 Kpa, zawiadomienie o zajęciu prawa majątkowego stanowiącego wierzytelność z rachunku bankowego datowane na […] listopada 2006 r. wraz odpisami tytułów wykonawczych należało, więc doręczyć pełnomocnikowi, który był umocowany do reprezentowania skarżącego również w postępowaniu egzekucyjnym. W konsekwencji siedmiodniowy termin do wniesienia zarzutów w sprawie prowadzonego postępowania egzekucyjnego należało liczyć od skutecznego doręczenia pełnomocnikowi skarżącego odpisu zawiadomienia o zajęciu wierzytelności wraz z kserokopiami tytułów wykonawczych tj. od 12 grudnia 2006 r. Doręczenie w dniu 24 listopada 2006 r. skarżącemu, z pominięciem pełnomocnika strony, odpisów tytułów wykonawczych z […] listopada 2006 r. o numerach […], […] i […] wraz z odpisem zawiadomienia o zajęciu prawa majątkowego stanowiącego wierzytelność z rachunku bankowego było równoznaczne z pominięciem strony w postępowaniu, stąd data doręczenia dokumentów skarżącemu nie mogła być uwzględniana przy obliczaniu terminu do wniesienia zarzutów w postępowaniu egzekucyjnym. Ignorowanie przez organy w procesie stosowania zasad dotyczących doręczania pism w postępowaniu, świadczy o naruszeniu zasady praworządności, o której mowa w art. 6 Kpa, będącej rozwinięciem postanowień art. 7 Konstytucji RP.
W tym stanie rzeczy Sąd uznał za zasadne podniesione w skardze zarzuty
i uznał, że zaskarżone postanowienie zostało wydane z naruszeniem prawa, poprzez nie uwzględnienie treści art. 40 Kpa w związku z art. 32 Kpa i 18 ustawy
o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz z naruszeniem art.7 Konstytucji RP oraz art. 6 Kpa tj. zasady legalności działania. Powyższe uzasadniało uchylenie zaskarżonego postanowienia na mocy art. 145 § 1 pkt. 1 lit. a) i c) i § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). W oparciu o przepisy art. 152 ustawy Prawo
o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzeczono, że zaskarżony akt nie podlega wykonaniu, a o kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 200
w związku z art. 205 § 4 tejże ustawy.
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organy, powinny uwzględnić fakt działania skarżącego w postępowaniu egzekucyjnym przez pełnomocnika i rozpoznać wniesione przez niego w trybie art. 33 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym
w administracji, zarzuty z 18 grudnia 2006 r. (data pisma uzupełniającego).

Uzasadnienie wyroku