Sygnatura:
650 Sprawy świadczeń społecznych w drodze wyjątku
Hasła tematyczne:
Ubezpieczenie społeczne
Skarżony organ:
Prezes Rady Ministrów
Data:
2010-02-03
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Treść wyniku:
Oddalono skargę
Sędziowie:
Anna Mierzejewska /sprawozdawca/Ewa Grochowska-Jung /przewodniczący/Sławomir Antoniuk
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ewa Grochowska – Jung, Sędziowie Sławomir Antoniuk, Anna Mierzejewska (spr.), Protokolant Aleksandra Weiher, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 czerwca 2010 r. sprawy ze skargi A. K. na decyzję Prezesa Rady Ministrów z dnia […] grudnia 2009 r. nr […] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia specjalnego oddala skargę
Uzasadnienie wyroku
Prezes Rady Ministrów decyzją z dnia […] listopada 2009 r. nr […], wydaną na podstawie art. 82 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.), odmówił A. K. przyznania prawa do emerytury specjalnej.W uzasadnieniu decyzji organ podał, że zgodnie z art. 82 powołanej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Prezes Rady Ministrów w szczególnie uzasadnionych przypadkach może przyznać emeryturę lub rentę na warunkach i w wysokości innej niż określone w ustawie. Przyznanie lub odmowa przyznania emerytury lub renty na podstawie tego upoważnienia ma charakter uznaniowy. Przy rozpatrywaniu wniosków o przyznanie świadczenia socjalnego, sytuacja bytowa brana jest pod uwagę, jednak nie stanowi jedynego kryterium przyznania tych świadczeń. Świadczenie specjalne może być przyznane osobie znajdującej się w trudnej sytuacji bytowej, o ile w sprawie zajdą też inne okoliczności, wskazujące na jej szczególny charakter. Mogą to być m. in. wybitne osiągnięcia w jakiejś dziedzinie kultury lub sportu lub szczególne zdarzenia losowe.Organ odmawiając przyznania tego świadczenia wskazał, że okoliczności wynikające z uzasadnienia wniosku i nadesłane dokumenty nie dają podstaw do przyznania renty specjalnej.Pismem z dnia […] listopada 2009 r. A. K. złożył wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, jednak Prezes Rady Ministrów decyzją z dnia […] grudnia 2009 r. nr […] utrzymał w mocy swoją wcześniejszą decyzję z dnia […] listopada 2009 r.W uzasadnieniu tej decyzji organ wskazał, że każdy składany wniosek o przyznanie renty specjalnej jest wnikliwie rozpatrywany i oceniany pod kątem występowania okoliczności mogących uzasadnić potraktowanie sprawy w sposób szczególny. W uzasadnieniu swojego wniosku o przyznanie świadczenia specjalnego A. K. podał, że urodził się w 1954 r. i wskazał, że ZUS bezprawnie odebrał mu prawo do renty z tytułu niepełnosprawności. Wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w K. z dnia […] grudnia 1989 r. otrzymał rentę inwalidzką według trzeciej grupy inwalidów z ogólnego stanu zdrowia od dnia […] czerwca 1989 r. Sąd nie określił, że świadczenie to przysługuje na stałe. Do wyznaczenia terminu kontrolnego badania lekarskiego zobowiązany był lekarz – wojewódzki inspektor orzecznictwa inwalidzkiego. Prawo do renty inwalidzkiej początkowo według III grupy inwalidów, a od 1 września 1997 r. renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy było, po kolejnych badaniach lekarskich, sukcesywnie przedłużane. W dniu […] marca 2007 r. lekarz orzecznik wydał orzeczenie stwierdzające, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy. Od orzeczenia wnioskodawca złożył sprzeciw do komisji lekarskiej, która orzeczeniem z dnia […] kwietnia 2007 r. orzekła o braku jego niezdolności do pracy. Dalej Sąd Okręgowy w N. wyrokiem z dnia […] grudnia 2007 r. oddalił odwołanie wnioskodawcy, a Sąd Apelacyjny w […] wyrokiem z dnia […] września 2008 r. oddalił złożoną apelację. W dniu […] lipca 2008 r. komisja lekarska ponownie orzekła brak niezdolności wnioskodawcy do pracy.Z nadesłanej opinii psychologicznej z dnia […] kwietnia 2009 r. wynika, że A. K. cechuje bardzo wysoki poziom niepokoju, wzmożona emocjonalność, niezrównoważenie, depresyjna niepewność siebie, uczucie zmęczenia. Zgodnie z informacjami nadesłanymi z Ośrodka Pomocy Społecznej w S., wnioskodawca jest osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym, mieszka w domu z siostrą, posiada własne świadczenie emerytalne.Biorąc powyższe pod uwagę organ uznał, że niewątpliwie trudna sytuacja bytowa nie stanowi podstawy do przyznania świadczenia z ubezpieczenia społecznego w szczególnym trybie.Wskazana decyzja stała się przedmiotem skargi wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w której A. K. wniósł o uchylenie decyzji uznając, że decyzja narusza przepisy prawa materialnego przez błędną ich wykładnię a ponadto zarzuca sprzeczność istotnych ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego. Podkreślił głównie zarzuty odnoszące się do rozstrzygnięć wydanych przez ZUS, a dotyczących otrzymywanej przez skarżącego renty z tytułu niepełnosprawności.Prezes Rady Ministrów w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie i podtrzymał argumenty zawarte w decyzjach.Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:Zgodnie z brzmieniem art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sąd administracyjny sprawuje wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę pod względem zgodności z prawem zaskarżonej decyzji administracyjnej i to w dacie jej wydania. Innymi słowy, sąd administracyjny nie orzeka co do istoty sprawy w zakresie danego przypadku, lecz jedynie kontroluje rozstrzygniecie zapadłe w sprawie z punktu widzenia jego zgodności z prawem materialnym i obowiązującymi przepisami dotyczącymi postępowania.Skarga analizowana pod tym kątem nie zasługuje na uwzględnienie.Podstawę materialną tej decyzji stanowi przepis art. 82 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem, Prezes Rady Ministrów w szczególnie uzasadnionych przypadkach może przyznać emeryturę lub rentę na warunkach i w wysokości innej niż określone w ustawie. A zatem decyzja wydana przez organ na podstawie tego artykułu ma charakter uznaniowy. Uznanie stwarza organowi administracji publicznej możliwość działania na własną odpowiedzialność, jakkolwiek na podstawie upoważnienia udzielonego przez ustawodawcę. Uznaniowy charakter decyzji nie wyklucza wprawdzie samo przez się jej sądowej kontroli, ale oznacza, iż kontrola ta sprowadza się zasadniczo do badania, czy wydanie decyzji zostało poprzedzone prawidłowo przeprowadzonym postępowaniem, z zachowaniem przepisów procedury administracyjnej, zarówno przepisów szczególnych, jak i zasad ogólnych określonych w rozdziale drugim Kodeksu postępowania administracyjnego. W szczególności sąd kontroluje, czy w toku tego postępowania podjęto wszelkie niezbędne kroki do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, czy zebrano wszystkie dowody w celu ustalenia istnienia bądź nieistnienia ustawowych przesłanek decyzji uznaniowej oraz czy podjęta na ich podstawie decyzja nie wykracza poza granice uznania administracyjnego, czyli czy nie nosi ona cech dowolności. Badaniu podlega zatem to, czy przy wydaniu zaskarżonej decyzji spełniona została zawarta w art. 7 Kpa powinność uwzględnienia słusznego interesu społecznego i słusznego interesu strony oraz czy respektowana była konstytucyjna zasada równości wobec prawa. Sam wybór rozstrzygnięcia, dokonywany na podstawie kryteriów słuszności i celowości, pozostaje już jednak poza kontrolą sądowoadministracyjną. Sąd administracyjny nie jest władny wkraczać w to uznanie, gdyż wtedy musiałby dokonać oceny zaskarżonej decyzji z punktu widzenia słuszności i celowości, wykraczając poza granice określone w art. 1 § 1 i § 2 ustawy – Prawo o ustroju sądów administracyjnych, zgodnie z którym sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracyjnej pod względem zgodności z prawem.Wojewódzki Sąd Administracyjny, dokonując oceny zaskarżonej decyzji w omówionym wyżej zakresie, nie stwierdził, aby naruszała ona prawo w stopniu uzasadniającym jej wzruszenie. Decyzja uznaniowa może być przez sąd uchylona w wypadku stwierdzenia, iż została wydana z takim naruszeniem przepisów prawa o postępowaniu lub prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy. O tego rodzaju naruszeniach można mówić, gdy organ pozostawił poza swoimi rozważaniami argumenty podnoszone przez stronę, pominął istotny dla rozstrzygnięcia materiał dowodowy lub dokonał jego oceny wbrew zasadom logiki lub doświadczenia życiowego.W ocenie Sądu w postępowaniu administracyjnym prawidłowo zebrano materiał dowodowy sprawy, zasięgając informacji odnośnie warunków socjalno-bytowych skarżącego z Ośrodka Pomocy Społecznej w S.Zgodnie z art. 82 powołanej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, otrzymanie renty specjalnej możliwe jest w sytuacji zajścia szczególnie uzasadnionego przypadku. Ustawodawca nie wprowadził w tym przepisie żadnych innych kryteriów do przyznania tego świadczenia. A zatem muszą istnieć szczególne okoliczności, które zgodnie z art. 161 ust. 5 powołanej ustawy wnioskodawca winien stosownie uzasadnić.Przepis nie określa jakie mają być to szczególne okoliczności. Tak więc za każdym razem winny być one badane i oceniane w sposób indywidualny. Mogą to być na przykład wybitne niebudzące wątpliwości osiągnięcia w dziedzinie literatury, sztuki czy sportu. Mogą to być również nadzwyczajne, szczególne zdarzenia losowe. Brana jest również pod uwagę sytuacja bytowa, jednakże nie może być ona jedyną przesłanką. Instytucja renty specjalnej zastąpiłaby wówczas pomoc w ramach pomocy społecznej.Zgodzić się należy ze stanowiskiem organu, wyrażonym w zaskarżonej decyzji, że skarżący nie wykazał i nie udokumentował podobnych faktów.Mając powyższe na uwadze, na zasadzie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz.1270 ze zm.), Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, orzekł jak w sentencji.