Sygnatura:
6537 Egzekucja należności pieniężnych, do których  nie stosuje się przepisów Ordynacji podatkowej (art. 34 ust. 3  ustawy o f
Hasła tematyczne:
Koszty sądowe
Skarżony organ:
Minister Finansów
Data:
2010-06-23
Sąd:
Naczelny Sąd Administracyjny
Treść wyniku:
Oddalono zażalenie
Sędziowie:
Joanna Kabat-Rembelska /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Joanna Kabat-Rembelska po rozpoznaniu w dniu 7 lipca 2010 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia J. O. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 maja 2010 r., sygn. akt V SA/Wa 2052/09 w zakresie odmowy przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym w sprawie ze skargi J. O. na postanowienie Ministra Finansów z dnia […] października 2009 r., nr […] w przedmiocie oddalenia skargi na czynność egzekucyjną postanawia: oddalić zażalenie

Uzasadnienie wyroku

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zaskarżonym postanowieniem z 24 maja 2010 r., sygn. akt V SA/Wa 2052/09, odmówił J. O. przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata.W uzasadnieniu Sąd wskazał, że skarżący w dniu […] lutego 2010 r., – data wpływu do WSA, włożył wniosek (który następnie został uzupełniony na urzędowym formularzu PPF w dniu […] lutego 2010 r.) o przyznanie prawa pomocy w postaci zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia adwokata. Po jego rozpoznaniu referendarz sądowy postanowieniem z dnia […] marca 2010 r. odmówił skarżącemu przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie.Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie rozpoznając sprzeciw od powyższego postanowienia oddalił wniosek J. O. o przyznanie prawa pomocy w postaci zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia adwokata.W uzasadnieniu Sąd stwierdził, że skarżący mimo wezwania o przedstawienie dokumentów obrazujących jego sytuację materialną nie nadesłał umowy kredytu (w wysokości […] tys. zł) oraz aktualnego wyciągu z rachunku bankowego. Sąd nie mógł tym samym ocenić, czy kredyt został zaciągnięty przez skarżącego, a jeżeli tak to czy jest na bieżąco regulowany oraz co stanowiło zabezpieczenie tego kredytu. W związku z powyższym, Sąd nie mógł dokonać rzetelnej oceny możliwości ponoszenia przez skarżącego kosztów sądowych, w szczególności wobec braku możliwości weryfikacji złożonych oświadczeń na podstawie analizy stanu rachunku bankowego i zaciągniętych zobowiązań.Sąd podniósł, że J. O. został wezwany do nadesłania wyciągów z rachunków bankowych za okres trzech miesięcy. Nadesłał trzy wyciągi z rachunków, dwa aktualne, natomiast trzeci odzwierciedlał dane na dzień […] października 2003 r. W związku z powyższym nie można było ustalić, czy skarżący nadal posiada ten rachunek, a jeśli tak to jaki jest obecnie jego stan. Oświadczenie skarżącego, że "umowa kredytu w formie ugody jest negocjowana z bankiem" niczego nie wyjaśnia i nie pozwala na dokonanie ustaleń odnośnie zdolności skarżącego do ponoszenia kosztów sądowych.Sąd I instancji podkreślił, że uzyskanie zażądanych od J. O. dokumentów nie wiązało się z nadmierną uciążliwością i to zarówno finansową jak i czasową.Wojewódzki Sąd Administracyjny podniósł, że J. O. podał, że przebył "kolejny wylew" oraz, że finansuje utrzymanie córki na studiach (poza czesnym, na które córka zaciąga kredyt). Jednakże w dalszym ciągu nie wykazał w jakiej wysokości ponosi te wydatki. Skarżący częściowo podaje kwoty ponoszonych wydatków, jednakże nadesłane dokumenty nie potwierdzają ich wysokości np. deklarował, że koszty zakupu leków wynoszą 200 złotych miesięcznie, natomiast żadna z nadesłanych przez skarżącego faktur nie opiewa na kwotę wyższą niż 180,20 złotych.J. O. wniósł zażalenie na powyższe postanowienie, domagając się jego zmiany i przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym.W uzasadnieniu podtrzymał swoje stanowisko odnośnie swojej trudnej sytuacji finansowej i związanej z tym niemożnością poniesienia jakichkolwiek kosztów sądowych.Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.Należy podkreślić, że instytucja prawa pomocy ma zapewnić możliwość dochodzenia swoich praw przed sądem osobom, które nie są w stanie, zgodnie z generalną zasadą ponoszenia kosztów związanych ze swoim udziałem w sprawie, uiścić kosztów postępowania sądowego samodzielnie i stanowi gwarancję realizacji konstytucyjnej zasady prawa strony do sądu.Zgodnie z art. 246 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 r., Nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej: p.p.s.a.) przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie całkowitym – gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, a w zakresie częściowym – gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Użycie przez ustawodawcę sformułowania "następuje" oznacza, że Sąd udzieli wnioskującemu prawa pomocy w sytuacji, w której udowodni on brak środków na poniesienie jakichkolwiek lub pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.Prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Przepis art. 245 § 2 p.p.s.a. stanowi, że prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego, a – zgodnie z treścią § 3 tego przepisu – prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego.Z punktu widzenia art. 245 § 1 w związku z art. 246 § 1 p.p.s.a., Sąd rozpatrując wniosek o przyznanie prawa pomocy powinien uwzględnić nie tylko bieżące dochody i wydatki skarżącego ale również jego stan majątkowy. W świetle powołanych uregulowań stronę zwalnia się od kosztów sądowych tylko w sytuacji, gdy wykaże ona, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Z analizy akt sprawy nie można wyprowadzić wniosku, aby J. O. nie był w stanie ponieść kosztów wpisu sądowego od skargi w wysokości […] zł bez takowego uszczerbku.Decydujące znaczenie dla oceny sytuacji materialnej skarżącego mają jego oświadczenia odnośnie sytuacji finansowej zawarte w piśmie z dnia […] marca 2010 r., (k. […] akt sądowych). J. O. wskazał tam, że miesięcznie ponosi następujące wydatki: wyżywienie […] złotych, leczenie – […] złotych, opłata za mieszkanie – […] złotych, gaz i energia elektryczna – […] złotych, telefon – […] złotych, Internet – […] złotych, KRUS – […] (kwartalnie). Wizyty u lekarzy specjalistów – […] złotych. Wskazał, iż zarówno on jak i córka nie posiadają oszczędności pieniężnych, lokat, przedmiotów wartościowych. Ponadto córka zaciągnęła kredyty w wysokości […]funtów (2008 rok) i […]funtów (2009 rok). Wyjaśnił, że w wymienionych we wniosku o przyznanie prawa pomocy domach i mieszkaniu nikt nie mieszka, poza skarżącym i jego córką, która przyjeżdża do Polski co najmniej trzy razy w roku. Podał także, że nie składał zeznań podatkowych za lata 2008 i 2009 oraz, że "obecnie umowa kredytu bankowego jest w formie ugody i obecnie jest negocjowana z bankiem". Do pisma załączył wyciągi z rachunku bankowego z saldem końcowym […]złotych, […]USD, […]złotych oraz dokumenty potwierdzające ponoszone wydatki w tym za energię elektryczną, gaz oraz leki.W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego skarżący nie przedstawił wszystkich istotnych elementów składających się na jego sytuację materialną. Należy zauważyć, że skarżący nie wykonał w całości wezwania Sądu z dnia […] marca 2010 r., gdyż nie nadesłał żądanej umowy kredytowej W związku z powyższym Sąd I instancji nie mógł dokonać kompleksowej oceny możliwości ponoszenia przez skarżącego kosztów sądowych.W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego Sąd I instancji trafnie wskazał, że podnoszone przez skarżącego okoliczności dotyczące jego trudnej sytuacji materialnej w oparciu o przedłożone wyciągi z rachunków bankowych (w tym jednej z dnia […] października 2003 r. nieaktualny), nie mogły być uznane za dowody w wystarczającym stopniu obrazujące rzeczywistą sytuację materialną J. O. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego powyższe okoliczności, Sąd I instancji, trafnie ocenił jako uzasadniające oddalenie wniosku o przyznanie prawa pomocy. Należy dodać, że w orzecznictwie sądów administracyjnych podkreśla się, że niewykonanie wezwania do złożenia dodatkowych oświadczeń lub dokumentów uniemożliwia dokonanie rzetelnej analizy sytuacji finansowej strony (por. postanowienie NSA z dnia 1 marca 2006 r. sygn. akt II OZ 235/06 niepubl.).Naczelny Sąd Administracyjny zwraca uwagę, że przy rozpoznawaniu wniosku o przyznanie prawa pomocy w sytuacji, gdy dokładne dane umożliwiające pełną ocenę stanu majątkowego oraz możliwości płatniczych wnioskodawcy nie są znane, gdyż strona uchyla się on od złożenia stosownych dokumentów w tym przedmiocie nie prowadzi się w tym zakresie dochodzenia. W interesie wnioskodawcy leży wykazanie zasadności złożonego wniosku w świetle ustawowych przesłanek przyznania prawa pomocy.Podkreślenia wymaga, że wnoszący zażalenie, skarżący nie wskazał żadnych nowych okoliczności, nieznanych WSA, które mogłyby uzasadniać przyznanie mu prawa pomocy.Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 w związku z art. 197 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji.