Sygnatura:
6050 Obowiązek meldunkowy
Hasła tematyczne:

Skarżony organ:
Wojewoda
Data:
2009-07-03
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu
Treść wyniku:
Oddalono skargę
Sędziowie:
Danuta Rzyminiak-Owczarczak /sprawozdawca/
Elwira Brychcy
Jolanta Szaniecka /przewodniczący/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Jolanta Szaniecka Sędziowie Sędzia WSA Elwira Brychcy Sędzia WSA Danuta Rzyminiak – Owczarczak(spr.) Protokolant Starszy sekretarz sądowy Monika Pancewicz po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 listopada 2009 r. sprawy ze skargi I. J. i A. J. na decyzję Wojewody z dnia (…) Nr (…) w przedmiocie wymeldowania oddala skargę. /-/ D. Rzyminiak-Owczarczak /-/J. Szaniecka /-/ E. Brychcy
Uzasadnienie: Zaskarżoną decyzją z dnia […] maja 2009 r. Nr […]Wojewoda Wielkopolski, po rozpatrzeniu odwołania I. i A. małż. J. od decyzji Burmistrza Gminy Cz. z dnia […] marca 2009 r. Nr […], orzekającej o odmowie wymeldowania M. i M. małż W. wraz z dzieckiem z pobytu stałego z lokalu położonego w Cz. ul. […] , na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tj. Dz.U. z 2000 r. Nr 98 poz. 1071 ze zm. – dalej w skrócie k.p.a.) i art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 993), utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji.
Uzasadniając rozstrzygnięcie organ odwoławczy podał m.in., że z wnioskiem o wymeldowanie M. i M. małż W. z dzieckiem z pobytu stałego we wskazanym lokalu wystąpili Państwo I. i A. J., a wniosek uzasadnili tym, że w wymienionym lokalu rodzina Państwa W. nie przebywa od 30 lipca 2008 r.
Postępowanie przed organem I instancji zakończono wydaniem decyzji orzekającej o odmowie wymeldowania, bowiem w ocenie Burmistrza nie zostały spełnione wszystkie przesłanki niezbędne do wymeldowania, określone w art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. Wskazano, iż Państwo W. co prawda nie mieszkają w spornym lokalu, w którym są zameldowani na pobyt stały, lecz zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że nie opuścili spornego lokalu dobrowolnie i opuszczenie to nie wynikało z ich własnej woli. Ustalono, że powodem opuszczenia przez nich lokalu były bezprawne działania i zachowania innych osób, w związku z czym nie mogą prowadzić tam życia rodzinnego.
W odwołaniu od decyzji I. i A.J. podnieśli, iż od 24 września 2008 r. są właścicielami w […]części budynku, w którym znajduje się sporny lokal, wskazali, że organ I instancji błędnie ocenił okoliczność opuszczenia lokalu przez małż. W., co skutkowało – w ocenie odwołujących – wadliwym orzeczeniem. Odwołujący się podnieśli, że wskazany udział został im darowany przez S.P., matkę I. J. a zarazem babcię M. W., właścicielka większości udziałów w własności budynku mogła decydować, w który lokal w budynku Państwo W. mają zajmować. Podnieśli, że Państwo W. mają realną możliwość zamieszkania u obojga swoich rodziców, a do opuszczenia przez nich spornego lokalu doszło w związku z odmową zamieszkania w miejscu wskazanym przez babcię M. W .
Organ odwoławczy uznał odwołanie za nieuzasadnione. Powołując się na art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych z dnia 10 kwietnia 1974 r., który stanowi, że przedmiotem decyzji orzekającej o wymeldowaniu może być jedynie osoba, która opuściła miejsce pobytu stałego lub czasowego trwającego ponad trzy miesiące i nie dopełniła obowiązku wymeldowania się, Wojewoda wyjaśnił, powołując się na orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego, iż przesłanka opuszczenia dotychczasowego miejsca pobytu następuje wówczas, gdy jest ona dobrowolna i wynika z własnej woli, a nie z powodu bezprawnych działań lub zachowań innych osób. Dla oceny charakteru opuszczenia lokalu mniejsze znaczenie maja twierdzenia osoby zainteresowanej, istotniejsze są dające się obiektywnie stwierdzić okoliczności. Zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do stwierdzenia, iż w tym przypadku nastąpiło trwałe i dobrowolne opuszczenie lokalu przez Państwa M. i M. W .
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu I. i A. J. wnieśli o uchylenie obu wydanych w sprawie decyzji i orzeczenie o wymeldowaniu M. i M. W. wraz z dzieckiem. W uzasadnieniu skargi przytoczono argumentację zawartą w odwołaniu od decyzji organu I instancji oraz podniesiono, że decyzje są krzywdzące i oparto je o nieprawdziwe ustalenia faktyczne.
W odpowiedzi na skargę Wojewoda wniósł o jej oddalenie.
Uczestnicy postępowania – M. i M. W. wnieśli o oddalenie skargi.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
W pierwszej kolejności zauważyć należy, iż przedmiotem niniejszego postępowania sądowoadministracyjnego jest decyzja wydana w przedmiocie odmowy wymeldowania Państwa M. i M. W. wraz z dzieckiem z lokalu mieszkalnego znajdującego się w budynku położonym w Cz. przy ul. […]. Zarówno postępowanie administracyjne prowadzone przez organy administracji publicznej obu instancji, jak i postępowanie sądowoadministracyjne, wszczęte zostały z inicjatywy skarżących I. i A.J., współwłaścicieli budynku, w którym znajduje się sporny lokal. Okoliczność ta ma podstawowe znacznie dla wyniku niniejszego postępowania sądowoadministracyjnego.
Przystępując do rozpoznania sprawy sąd administracyjny w pierwszym rzędzie zobligowany był zbadać legitymację skargową osób wnoszących skargę na decyzję administracyjną. Zważyć przy tym należy, iż pojęcie "strony" jest kategorią prawa materialnego, stąd stwierdzenie braku legitymacji skargowej przez sąd administracyjny powoduje oddalenie skargi w wyroku (por. wyrok NSA z dnia 27 września 2000 r., sygn. akt II SA 2109/00, OSP 2001/6/86; uzasadnienie uchwały NSA z dnia 11 kwietnia 2005 r., sygn. akt OPS 1/04, ONSA i WSA 2005/4/62).
Zgodnie z art. 50 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. dalej w skrócie "ppsa") uprawnionym do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny, prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich oraz organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności, w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób, jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym. W myśl art. 50 §2 tej ustawy uprawnionym do wniesienia skargi jest również inny podmiot, któremu ustawy przyznają prawo do wniesienia skargi. Tak ukształtowana struktura postępowania sądowoadministracyjnego determinuje krąg podmiotów, którym przepisy procesowe mogą przyznać prawo do jego uruchomienia. Oznacza, że dwie kategorie podmiotów mają prawo do wniesienia skargi do sądu administracyjnego – pierwszą stanowią te, którym to uprawnienie przysługuje dla ochrony ich interesu prawnego – mającego swoje źródło w przepisach prawa materialnego. Druga kategoria to podmioty instytucjonalne, którym zostało przyznane prawo do wniesienia skargi w cudzej sprawie, ze względu na konieczność ochrony również obiektywnego porządku prawnego (por. J.P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 2004).
Badając legitymację skargową osób, które wniosły przedmiotową skargę, należy uwzględnić, iż podstawę materialno-prawną wydania zaskarżonej decyzji stanowił art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 999 z późn. zm.) w myśl którego organ gminy wydaje na wniosek strony lub z urzędu decyzję w sprawie wymeldowania osoby, która opuściła miejsce pobytu stałego lub czasowego trwającego ponad 3 miesiące i nie dopełniła obowiązku wymeldowania się. Zważyć także należy, iż zarówno zameldowanie, jak i wymeldowanie danej osoby z miejsca pobytu ma charakter rejestrowy (ewidencyjny). Uwzględniając powyższą ocenę charakteru czynności zameldowania oraz wymeldowania w orzecznictwie sądów administracyjnych przyjmuje się, iż w sprawie załatwianej decyzją o odmowie zameldowania czy też o wymeldowaniu stroną postępowania w rozumieniu art. 28 k.p.a., a więc podmiotem mającym interes prawny, jest wyłącznie osoba, co do której toczy się postępowanie w przedmiocie zameldowania lub wymeldowania z danego lokalu. Inne osoby, a więc takie, którym przysługują prawa do przedmiotowego lokalu, nie mogą być uznawane za strony w tym postępowaniu ze względu na brak interesu prawnego(por. wyroki NSA z dnia 19 stycznia 2009 r. sygn. akt II OSK 1803/07, Lex nr 515981, z dnia 30 grudnia 2008 r. sygn. akt II OSK 1681/07 Lex nr 516053). W powołanych wyrokach wskazano, iż postępowanie w sprawie odmowy zameldowania, albo wymeldowania jest postępowaniem administracyjnym prowadzonym według reguł prawa administracyjnego jako prawa publicznego i jego jedynym celem jest, aby stan ewidencji ludności pozostawał w zgodności ze stanem faktycznym, co leży w interesie Państwa, a nie osób pozostających poza sferą organizacji organów państwowych (osób trzecich), do których należy zaliczyć właściciela (współwłaściciela) nieruchomości (lokalu, budynku). Właściciel dla ochrony swoich prywatnych interesów prawnych ma bowiem drogę postępowania cywilnego, nie powinien być natomiast traktowany jako podmiot wnioskujący o wszczęcie postępowania administracyjnego (strona), którego przedmiotem jest wymeldowanie, a jedynie jako inicjujący postępowanie właściwego organu, które toczyć się powinno z urzędu, a nie na wniosek. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie wnoszący skargę nie wykazali się interesem prawnym, bowiem sprawa nie dotyczy wymeldowania skarżących z przedmiotowego lokalu, lecz innych osób.
Z tej przyczyny, na mocy art. 151 ppsa skargę należało oddalić, jako wniesioną przez podmioty nie mające interesu prawnego.
Ustalenie, iż wnoszący skargę nie mają w sprawie interesu prawnego powoduje, że Sąd nie miał podstaw do merytorycznego odniesienia się do zarzutów podniesionych w skardze.
/-/ D. Rzyminiak-Owczarczak /-/ J. Szaniecka /-/ E. Brychcy

Uzasadnienie wyroku