Sygnatura:
6072 Scalenie oraz podział nieruchomości
Hasła tematyczne:
Administracyjne postępowanie
Skarżony organ:
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Data:
2010-01-25
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Treść wyniku:
Stwierdzono nieważność zaskarżonej decyzji
Sędziowie:
Emilia Lewandowska /przewodniczący sprawozdawca/
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Przemysław Żmich Sędziowie WSA Elżbieta Lenart WSA Emilia Lewandowska (spr.) Protokolant Ewa Szymańska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 sierpnia 2010 r. sprawy ze skargi […] Zarządu […] w W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z dnia […] listopada 2009 r. nr […] w przedmiocie umorzenia postępowania odwoławczego 1. stwierdza nieważność zaskarżonej decyzji; 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu; 3. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. na rzecz […] Zarządu […] w W. kwotę 200 (dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Uzasadnienie wyroku
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O., decyzją z dnia […] listopada 2009 r., nr […], po rozpoznaniu odwołania […] Zarządu […] w W. od decyzji Wójta Gminy K. z dnia […] sierpnia 2009 r., nr […] zatwierdzającej podział nieruchomości ozn. nr ewid. […] położonej w obrębie geodezyjnym K., gmina K., stanowiącej współwłasność A. i M.Z., umorzyło postępowanie odwoławcze.W uzasadnieniu decyzji Samorządowe Kolegium Odwoławczego w O. wskazało, że Wójt Gminy K. po rozpatrzeniu wniosku A. i M.Z., decyzją z dnia […] sierpnia 2009 r. zatwierdził podział opisanej wyżej nieruchomości stanowiącej współwłasność wnioskodawców, na dwie działki, tj. działkę nr […] i działkę nr […].Odwołanie od powyższej decyzji złożył […] Zarząd […] w W. podnosząc, że organ pierwszej instancji prowadząc postępowanie nie ustanowił Zarządu […] jako strony postępowania i nie dopełnił obowiązków w zakresie uzgodnienia projektu podziału nieruchomości z Zarządem […] w zakresie obsługi komunikacyjnej oraz przesłania mu decyzji z dnia […] sierpnia 2009 r.Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O. rozpoznając sprawę wskazało, że w postępowaniu wstępnym organ odwoławczy ma obowiązek zbadać, czy odwołanie złożył podmiot mający przymiot strony w rozumieniu kpa. W związku z powyższym należy przesądzić, czy odwołujący się ma status strony w postępowaniu zakończonym wydaniem decyzji z dnia […] sierpnia 2009 r., a co za tym idzie czy jest on legitymowany do kwestionowania tego rozstrzygnięcia. Stosownie bowiem do treści art. 127 § 1 kpa legitymację do wniesienia odwołania ma strona, a więc podmiot, który spełnia przesłanki wypływające z art. 28 kpa.Organ odwoławczy przytoczył treść art. 28 kpa oraz stosowne orzecznictwo sądowoadministracyjne i podkreślił, że o tym czy konkretnemu podmiotowi przysługuje uprawnienie strony, decydują przepisy prawa materialnego. Mieć interes prawny w postępowaniu administracyjnym to tyle, co wskazać przepis prawa powszechnie obowiązującego, na podstawie którego można skutecznie żądać czynności organu.Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O. wskazało, że zgodnie z art. 97 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r., Nr 261, poz. 2603 ze zm.) podziału nieruchomości dokonuje się na wniosek i koszt osoby, która ma w tym interes prawny, a zatem i ten przepis prawa materialnego odnosi się do kategorii interesu prawnego. W orzecznictwie sądowym ukształtował się pogląd, że w postępowaniu o zatwierdzenie podziału nieruchomości stronami są wyłącznie właściciele lub użytkownicy wieczyści nieruchomości podlegającej podziałowi. Konsekwentnie odmawia się zaś statusu strony w tym postępowaniu podmiotom, które swoje prawa do nieruchomości wywodzą zarówno z ograniczonych praw rzeczowych, jak i praw obligacyjnych.W świetle powyższego organ odwoławczy uznał, że wydana przez organ pierwszej instancji decyzja podziałowa nie ustala żadnych uprawnień bądź obowiązków na rzecz […] Zarządu […] w W., a zatem zachodzi przesłanka do umorzenia postępowania odwoławczego z przyczyny o charakterze podmiotowym. Odwołujący się nie może być bowiem uznany za stronę w rozumieniu art. 28 kpa.Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie złożył […] Zarząd […] w W., zarzucając zaskarżonej decyzji:- naruszenie art. 127 § 1 kpa w związku z art. 28 kpa i art. 35 ust. 3, art. 29 ust. 1 oraz art. 20 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U z 2007 r., Nr 19, poz. 115 ze zm.) poprzez uznanie, że […] Zarządowi […] w W. nie przysługuje status strony, podczas gdy właściwa analiza w/w przepisów prowadzi do wniosku, iż podmiot ten jako jednostka powołana do sprawowania czynności zarządcy drogi ma interes prawny w postępowaniu o podział nieruchomości na podstawie art. 97 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, a tym samym jest stroną tego postępowania, gdyż w oparciu o art. 33 ust. 3 i art. 29 ust. 1 ustawy o drogach publicznych przysługuje mu prawo do wydawania zezwoleń na wykonanie zjazdu z drogi publicznej przy rozważeniu przesłanek zasad bezpieczeństwa użytkowników ruchu drogowego, które to naruszenie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy,- naruszenie art. 93 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami, poprzez jego nierozważenie w trakcie kontroli instancyjnej i uznanie, że w sprawie dopuszczalny jest podział nieruchomości mimo niezbadania przez organ przesłanki dopuszczalności podziału, a mianowicie zapewnienia dostępu do drogi publicznej, które to naruszenie miało istotny wpływ na wynik sprawy,- naruszenie art. 138 § 1 pkt 2 i pkt 3 kpa w związku z art. 156 § 1 pkt 2 i pkt 5 kpa poprzez nierozważenie przez organ odwoławczy przesłanek nieważności decyzji organu pierwszej instancji, w związku z błędną wykładnią art. 97 ust. 1 i art. 93 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami, które to naruszenie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.W uzasadnieniu skargi przytoczono szereg argumentów na poparcie podniesionych zarzutów i wniesiono o uchylenie zaskarżonej decyzji.W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O. wniosło o jej oddalenie, podtrzymując argumenty zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości, przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Sąd w zakresie swojej właściwości ocenia zaskarżoną decyzję z punktu widzenia jej zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania administracyjnego według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania tej decyzji. Ponadto sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).W ocenie Sądu skarga, choć nie z powodów podniesionych przez stronę skarżącą, jest uzasadniona, bowiem zaskarżona decyzja rażąco narusza przepisy procedury administracyjnej, co daje podstawę do stwierdzenia jej nieważności.Wskazać należy, że odwołanie jest instytucją procesową umożliwiającą uprawnionym podmiotom zaskarżenie decyzji administracyjnej. Stosownie do treści art. 129 § 2 kpa odwołanie wnosi się w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a gdy decyzja została ogłoszona ustnie – od dnia jej ogłoszenia stronie. Organ odwoławczy przed rozpoznaniem odwołania pod względem merytorycznym, zobowiązany jest w postępowaniu wstępnym zbadać, czy odwołanie jest dopuszczalne oraz czy wniesione zostało w terminie przewidzianym w art. 129 § 2 kpa. Zgodnie zaś z art. 134 kpa organ odwoławczy stwierdza w drodze postanowienia niedopuszczalność odwołania oraz uchybienie terminu do wniesienia odwołania. Postanowienie w tej sprawie jest ostateczne.Zauważyć również trzeba, że czternastodniowy termin, o którym mowa w art. 129 § 2 kpa dotyczy stron uczestniczących w postępowaniu i liczy się od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji stronie. W terminie tym odwołanie może wnieść także podmiot, który nie brał udziału w postępowaniu przed organem pierwszej instancji i któremu organ nie doręczył i nie ogłosił decyzji, a o jej wydaniu podmiot ten dowiedział się z innych źródeł. Jeżeli zaś strony postępowania nie wniosą odwołania od decyzji pierwszej instancji w terminie określonym w art. 129 § 2 kpa, decyzja staje się ostateczna, niezależnie od tego czy organ doręczył (ogłosił) ją wszystkim stronom. Decyzje ostateczne mogą być natomiast wzruszone tylko w trybach nadzwyczajnych, uregulowanych w rozdziałach 12 i 13 Działu II kpa. W orzecznictwie sądowoadministracyjnym podkreśla się ponadto, że rozpatrzenie odwołania złożonego z uchybieniem terminu, który nie został przywrócony, stanowi rażące naruszenie prawa w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2 kpa. W takiej sytuacji organ dokonuje bowiem weryfikacji w postępowaniu odwoławczym decyzji ostatecznej, która na podstawie art. 16 § 1 kpa korzysta z ochrony trwałości.Ze zgromadzonego w rozpoznawanej sprawie materiału dowodowego wynika, że Wójt Gminy K. w postępowaniu prowadzonym z wniosku A.Z. i M.Z. o zatwierdzenie podziału wskazanej wyżej nieruchomości, za strony postępowania uznał wyłącznie wnioskodawców, tj. A.Z. i M.Z.. W konsekwencji wydana w sprawie decyzja organu pierwszej instancji z dnia […] sierpnia 2009 r. doręczona została jedynie wskazanym osobom. Przymiotu strony nie przyznano natomiast […] Zarządowi […] w W., który nie brał udziału w postępowaniu prowadzonym przez organ pierwszej instancji i któremu nie została doręczona przedmiotowa decyzja z dnia […] sierpnia 2009 r. Jak wynika ponadto z akt sprawy decyzja Wójta Gminy K. doręczona została A.Z. i M.Z. w dniu 18 sierpnia 2009 r. W związku zaś z tym, że podmioty, które organ uznał za strony postępowania, nie zaskarżyły przedmiotowej decyzji, stała się ona ostateczna od dnia 1 września 2009 r.W dniu 9 października 2009 r. do Urzędu Gminy w K. wpłynęło natomiast odwołanie od powyższej decyzji złożone przez […] Zarząd […] w W. pismem z dnia 7 października 2009 r. Przedmiotowe odwołanie wniesione więc zostało po upływie terminu do wniesienia odwołania dla stron biorących udział w postępowaniu – gdy decyzja Wójta Gminy K. z dnia […] sierpnia 2009 r. stała się już ostateczna. Oczywiste zatem jest, że odwołanie to nie mogło zostać przez organ odwoławczy rozpatrzone.Zdaniem Sądu obowiązkiem organu odwoławczego w takiej sytuacji było stwierdzenie niedopuszczalności odwołania w trybie art. 134 kpa, nie zaś – jak uczyniło to Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O.– umorzenie postępowania odwoławczego z uwagi na nieposiadanie przez odwołującego się przymiotu strony w rozumieniu art. 28 kpa. Postępowanie odwoławcze podlegałoby ewentualnemu umorzeniu jedynie wówczas, gdyby […] Zarząd […] w W. złożył odwołanie od decyzji z dnia […] sierpnia 2009 r. przed upływem terminu do jej zaskarżenia przez strony biorące udział w postępowaniu, tj. przed dniem 1 września 2009 r., a organ odwoławczy stwierdziłby w toku postępowania odwoławczego, że odwołującemu nie przysługuje przymiot strony. Innymi słowy organ odwoławczy uprawniony byłby do zbadania legitymacji procesowej […] Zarządu […] w W., jedynie w przypadku, gdyby odwołanie wniesione zostało w terminie przewidzianym dla stron postępowania, co – jak wyżej wskazano – w rozpoznawanej sprawie nie miało miejsca.W świetle powyższego stwierdzić należy, że zaskarżona decyzja wydana została z rażącym naruszeniem art. 16 kpa, art. 129 § 2 kpa i art. 134 kpa, co skutkuje stwierdzeniem jej nieważności, w oparciu o art. 156 § 1 pkt 2 kpa. Mając zaś na uwadze, że zaskarżona decyzja podlega wyeliminowaniu z obrotu prawnego z powyższej przyczyny, Sąd nie badał merytorycznie tej decyzji, pod względem jej zgodności z prawemW tej sytuacji Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 145 § 1 pkt 2 i art. 152 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł jak w sentencji. O kosztach orzeczono na mocy art. 200 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.