Sygnatura:
6112 Podatek dochodowy od osób fizycznych, w tym zryczałtowane formy opodatkowania
Hasła tematyczne:

Skarżony organ:
Dyrektor Izby Skarbowej
Data:
2009-08-07
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi
Treść wyniku:
Przyznano prawo pomocy w części poprzez zwolnienie od kosztów sądowych
Sędziowie:
Bogdan Lubiński /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Dnia 18 listopada 2009 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi Wydział I w składzie następującym: Sędzia NSA Bogdan Lubiński po rozpoznaniu w dniu 18 listopada 2009 roku na posiedzeniu niejawnym wniosku W. K. o przyznanie prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi W. K. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. z dnia […] Nr […] w przedmiocie określenia zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2005 rok przyznać skarżącemu W. K. prawo pomocy w zakresie częściowym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych do wysokości 1. 900 (tysiąca dziewięciuset) złotych.
Uzasadnienie: W dniu […] W.K. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Ł. skargę na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. z dnia […] w przedmiocie określenia zobowiązania w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2005 rok
W odpowiedzi na wezwanie sądu do uiszczenia wpisu od skargi podatnik wystąpił z wnioskiem o przyznanie prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych. W złożonym na formularzu PPF oświadczeniu o stanie rodzinnym, majątku i dochodach skarżący wskazał, że samodzielnie prowadzi gospodarstwo domowe, a źródłem jego utrzymania są dochody ze stosunku pracy w wysokości 1.300 zł miesięcznie. Skarżący nie posiada żadnego majątku poza udziałami w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością o wartości nominalnej około 45.500 zł i z uwagi na zapaść gospodarczą, która znacznie zmniejszyła jego dochody nie jest w stanie uiścić kosztów sądowych w sprawie.
Zarządzeniem z dnia 1 września 2009 roku skarżący został wezwany do uzupełnienia wniosku o dokumenty źródłowe poprzez przedłożenie zaświadczenia z właściwego urzędu skarbowego o wysokości swoich dochodów za dwa ostatnie lata kalendarzowe, bądź też nadesłanie odpisów zeznań podatkowych, a także wyciągów z posiadanych kont i lokat bankowych z okresu ostatnich czterech miesięcy; odpisów deklaracji VAT-7 z ostatnich czterech okresów rozliczeniowych oraz wskazanie tytułu prawnego do nieruchomości stanowiącej jego adres zamieszkania i udokumentowanie wysokości miesięcznych wydatków eksploatacyjnych.
W wykonaniu zarządzenia strona skarżącą nadesłała kopie deklaracji podatkowych PIT-36 L za 2007 rok, z których wynika, iż przychody skarżącego z prowadzonej działalności gospodarczej wynosiły 1.505.112 zł zaś koszty 1.453.716 dając dochód zamykający się kwotą 51.395 zł, przychód z działalności gospodarczej w roku 2008 wyniósł 5.509 zł i po odliczeniu kosztów w wysokości 783 zł przyniósł skarżącemu dochód w wysokości 4.726 zł, w roku 2008 podatnik uzyskał także dochód ze stosunku pracy wynikający z nadesłanego zeznania PIT 37 w wysokości 23.498 zł r.
Z nadesłanych deklaracji VAT-7 wynikało ponadto, że w okresie od kwietnia do lipca 2009 r. skarżący nie uzyskuje dochodów z prowadzonej działalności gospodarczej. Skarżący wskazał także, że zamieszkuje w mieszkaniu stanowiącym własność jego córki, miesięczny czynsz za ten lokal wynosi 272,80 zł udokumentował jedynie fakt opłaty abonamentu radiowotelewizyjnego w wysokości 17 zł miesięcznie.
Postanowieniem z dnia […] Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Ł. odmówił przyznania skarżącemu prawa pomocy we wnioskowanym zakresie.
Od powyższego orzeczenia pełnomocnik skarżącego pismem z dnia 9 października 2009 roku wniósł sprzeciw w uzasadnieniu wskazując, iż skarżący znajduje się w bardzo trudnej sytuacji finansowej. W ocenie pełnomocnika strony skarżącej z oświadczeń i dokumentów dołączonych do wniosku wynika, że od kwietnia skarżący nie uzyskuje żadnych dochodów z działalności gospodarczej, zaś jego dochody osiągane we wcześniejszych latach nie pozwalały na poczynienie większych oszczędności.
Dodatkowo zdaniem pełnomocnika skarżący nie mógł przewidzieć, że przeciwko niemu zostaną wszczęte postępowania, a więc ewentualne wydatki związane z kosztami postępowań nie były przez skarżącego planowane. Przeciwko stronie toczyło się kilka postępowań podatkowych w przedmiocie określenia zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za poszczególne lata i każde z tych postępowań zostało zakończone decyzjami, od których strona wniosła odwołanie, a następnie, po rozpatrzeniu odwołań przez organ odwoławczy, skargę do WSA w Ł.
Ponadto w ocenie pełnomocnika skarżącego istotną kwestią dla oceny wniosku o przyznanie prawa pomocy jest to, że łączna wartość wpisów od skarg znacznie przewyższa wartość posiadanych przez skarżącego udziałów, a udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością nie są łatwo zbywalne, zwłaszcza w okresie przestoju gospodarczego panującego na terenie całego kraju. Skarżącemu niezwykle trudno byłoby zbyć posiadane udziały również z tego względu, że jak już wcześniej wspomniano, nie osiąga już żadnych dochodów związanych z działalnością tejże spółki, a w przypadku ich zbycia rzeczywiście uzyskana cena byłaby niższa od wartości nominalnej i nie wystarczyłaby na uiszczenie nawet jednego wpisu od złożonych przez stronę skarg.
Reasumując pełnomocnik strony skarżącej wskazał, że referendarz sądowy dokonał błędnej oceny sytuacji finansowej skarżącego i możliwości uiszczenia przez niego kosztów sądowych, albowiem ocena ta powinna być dokonywana z uwzględnieniem ilości wniesionych przez stronę skarg na decyzje organu podatkowego, oraz realnej szansy zbycia udziałów za kwotę odpowiadającej ich wartości nominalnej.
W ocenie skarżącego opisane wyżej okoliczności pozwalają przyjąć, że poniesienie przez stronę kosztów sądowych jest wręcz niewyobrażalnym wydatkiem, który skutkować będzie znacznym uszczerbkiem utrzymania koniecznego dla skarżącego i jego rodziny.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art.199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. – dalej "p.p.s.a.") strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Uwolnienie strony od obowiązku ponoszenia kosztów postępowania w zakresie całkowitym (zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego) bądź częściowym (zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego) przewidują przepisy powołanej wyżej ustawy p.p.s.a., regulujące zagadnienia związane z przyznaniem prawa pomocy (art.243 – art.263). Ocena zasadności wniosku strony o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych musi być poprzedzona zbadaniem czy strona wykazała, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art.246 par.1 pkt.2).
Na wstępie należy wskazać, iż wpis sądowy w niniejszej sprawie wynosi 3803 zł. Łączna wysokość wpisów sądowych w pozostałych sprawach skarżącego toczących się przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Ł. wynosi 15.260 zł. Ponadto w sprawach tych skarżący również złożył wnioski o przyznanie prawa pomocy poprzez zwolnienie od obowiązku uiszczenia wpisu sądowego.
We wniosku o przyznanie prawa pomocy złożonym w analizowanej sprawie skarżący wskazał, że samodzielnie prowadzi gospodarstwo domowe, utrzymuje się z wynagrodzenia ze stosunku pracy w wysokości około 1.300 zł, bowiem prowadzona działalność gospodarcza nie przynosi w chwili obecnej dochodów. Skarżący zamieszkuje w lokalu należącym do jego córki, jednak nie wykazał aby ponosił koszty związane z jego utrzymaniem poza opłatą abonamentu radiowo-telewizyjnego w wysokości 17 zł miesięcznie, nie posiada żadnego majątku ani oszczędności oprócz udziałów w spółce z ograniczona odpowiedzialnością o wartości nominalnej około 45.500 zł.
Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, Sąd uznał, iż wniosek skarżącego zasługuje jedynie na częściowe uwzględnienie. Wykazana przez skarżącego sytuacja majątkowa dowodzi, iż nie jest on w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie (skarżący prowadzi samodzielne gospodarstwo). Stanowisko takie uzasadnia to, ż skarżący dysponuje kwotą około 1.300,00 zł miesięcznie na bieżące potrzeby, a koszty sądowe jakie powinien zapłacić w tej sprawie oraz w dwóch innych sprawach toczących się przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Ł. wynoszą 15.260,00 zł. Zgromadzenie takiej kwoty nie byłoby możliwe w terminie zakreślonym do uiszczenia wpisu, skoro skarżący nie posiada oszczędności czy innego majątku, którego zbycie umożliwiałoby szybkie zgromadzenie niezbędnych do wpłaty wpisu środków pieniężnych. Posiadane w spółce kapitałowej udziały nie są dostępne dla skarżącego w dowolnej chwili. Zasady zbycia udziałów wniesionych do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością określają przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz.1037 ze zm.)
Zwolnienie jedynie z połowy wpisu uzasadnia w ocenie Sądu to, że skarżący nie ponosi kosztów utrzymania mieszkania (nie wykazał takich wydatków). Uzyskiwaną tytułem wynagrodzenia za pracę kwotę 1.300,00 zł przeznacza wyłącznie na własne potrzeby. Kwota ta umożliwia dokonywanie ratalnych spłat ewentualnej pożyczki zaciągniętej na wpłatę wpisu.
Ponadto warte podkreślenia jest to, iż przedmiotem sprawy jest kwestia zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2006 r., a więc zobowiązania podatkowego z tytułu dochodu z prowadzonej przez skarżącego działalności gospodarczej (A.). Skoro dostępność do sądu wymaga z natury rzeczy posiadania środków finansowych, a posiadanie tych środków staje się istotnym składnikiem działalności gospodarczej, to w procedurze planowania wydatków związanych z działalnością gospodarczą podmiot prowadzący tą działalność, przewidując realizację swoich praw przed sądem, powinien mimo wszystko uwzględnić także konieczność posiadania środków na prowadzenie procesu sądowego.
Mając powyższe na uwadze oraz treść art. 246 § 1 pkt. 2 w związku z art. 245 § 3 ustawy p.p.s.a., Sąd uznał iż W. K. wykazał w sposób obiektywny, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów wpisu od skargi i zwolnił skarżącego od obowiązku poniesienia wpisu sądowego do wysokości 1.900 zł.
TF

Uzasadnienie wyroku