Sygnatura:
6110 Podatek od towarów i usług
Hasła tematyczne:
Koszty sądoweUmorzenie postępowania
Skarżony organ:
Dyrektor Izby Skarbowej
Data:
2010-07-30
Sąd:
Naczelny Sąd Administracyjny
Treść wyniku:
Oddalono zażalenie
Sędziowie:
Hieronim Sęk /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia WSA (del.): Hieronim Sęk po rozpoznaniu w dniu 31 sierpnia 2010 r. na posiedzeniu niejawnym w Wydziale I Izby Finansowej zażalenia Dyrektora Izby Skarbowej w Z. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 5 lipca 2010 r., sygn. akt I SAB/Go 14/10 w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie ze skargi S.B. na bezczynność Dyrektora Izby Skarbowej w Z. w przedmiocie wznowienia postępowania w sprawie podatku od towarów i usług za czerwiec 2005 r. postanawia: oddalić zażalenie

Uzasadnienie wyroku

1. Postanowieniem z dnia 5 lipca 2010 r., sygn. akt I SAB/Go 14/10 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim (dalej: WSA) w pkt 1 sentencji orzeczenia umorzył postępowanie w sprawie ze skargi S.B. (dalej: Skarżąca) na bezczynność Dyrektora Izby Skarbowej w Z. (dalej: Dyrektor IS) w przedmiocie wznowienia postępowania w sprawie podatku od towarów i usług za czerwiec 2005 r. oraz w pkt 2 tej sentencji zasądził od Dyrektora IS na rzecz Skarżącej kwotę 100 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.2. W ramach przedstawienia przebiegu sprawy WSA wskazał, że Skarżąca złożyła wniosek z dnia 26 lutego 2010 r. o wznowienie postępowania w wyniku którego wydane zostało postanowienie z dnia 9 marca 2010 r. o wznowieniu postępowania. Następnie zaś pismem z dnia 26 kwietnia 2010 r. Dyrektor IS wyznaczył nowy termin załatwienia sprawy do dnia 15 czerwca 2010 r.Z kolei w dniu 31 maja 2010 r. Skarżąca wniosła skargę na bezczynność Dyrektora IS domagając się między innymi zobowiązania organu podatkowego do rozstrzygnięcia sprawy w terminie 14 dni od daty doręczenia akt oraz zasądzenia kosztów postępowania.Ponadto, Sąd stwierdził, że w dniu […] czerwca 2010 r. Dyrektor IS na podstawie art. 245 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej wydał decyzję kończącą postępowanie wznowione, a w odpowiedzi na skargę wniósł o oddalenie skargi, względnie o umorzenie postępowania na podstawie art. 161 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.; dalej: P.p.s.a.),3. W kwestii orzeczenia o zwrocie kosztów sądowych WSA stwierdził, że umorzenie postępowania jako bezprzedmiotowego, na podstawie art. 161 § 1 pkt 3 P.p.s.a. wynikało z uznania, iż wydanie ww. decyzji kończącej postępowanie wznowione jest równoznaczne z uwzględnieniem skargi, o którym mowa w art. 54 § 3 P.p.s.a. W razie zaś umorzenia postępowania z tej przyczyny, zgodnie z art. 201 § 1 P.p.s.a., Skarżącej przysługuje od organu zwrot kosztów postępowania, w tym przypadku w wysokości uiszczonego od skargi wpisu (100 zł).4. W zażaleniu z dnia 14 lipca 2010 r. Dyrektor IS zaskarżył pkt 2 sentencji ww. postanowienia zarzucając naruszenie art. 194 § 1 pkt 9 P.p.s.a. poprzez niewłaściwe jego zastosowanie polegające na błędnym przyjęciu, że w sprawie ma zastosowanie art. 54 § 3 P.p.s.a., skutkujące obciążeniem Dyrektora IS kosztami postępowania sądowoadministracyjnego. Wniósł o uchylenie postanowienia w zaskarżonej części i orzeczenie o nieobciążaniu Dyrektora IS kosztami postępowania.W uzasadnieniu zażalenia Dyrektor IS stwierdził, że nie podziela stanowiska WSA jakoby wydanie decyzji w dniu […] czerwca 2010 r., tj. po wniesieniu skargi na bezczynność, było równoznaczne z uwzględnieniem skargi w całości i przyznaniem się organu do pozostawania w bezczynności. Podkreślił, że możliwość uwzględnienia skargi nie była w ogóle rozważana, a wydanie decyzji nastąpiło na podstawie art. 245 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej jako skutek realizacji treści zawiadomienia z dnia 26 kwietnia 2010 r., w którym organ zobowiązywał się do załatwienia sprawy w terminie do dnia 15 czerwca 2010 r. Zdaniem Dyrektora IS, wniesiona skarga, odmiennie niż założył to WSA, nie determinowała zatem wydania wskazanej decyzji i wydanie jej nie oznaczało, że organ wniesioną skargę uwzględnił w drodze autokontroli.Reasumując, żalący się uznał, że WSA błędnie zastosował przepis art. 201 § 1 P.p.s.a., gdyż w świetle stanu faktycznego sprawy nie miała miejsca sytuacja określona w art. 54 § 3 P.p.s.a., a w konsekwencji Dyrektor IS został niesłusznie zobowiązany do zapłaty kosztów postępowania.Dodatkowo, żalący się wskazał, że w innej sprawie ze skargi na bezczynność Dyrektora IS w przedmiocie wznowienia postępowania, WSA w postanowieniu z dnia 6 lipca 2010 r., sygn. akt I SAB/Go 3/10 nie zasądził zwrotu kosztów postępowania na rzecz strony skarżącej.Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.I. Za oczywiście chybiony należało uznać zarzut dotyczący naruszenia art. 194 § 1 pkt 9 P.p.s.a. poprzez niewłaściwe jego zastosowanie. Zgodnie z tym przepisem zażalenie do Naczelnego Sądu Administracyjnego przysługuje na postanowienia wojewódzkiego sądu administracyjnego, których przedmiotem jest zwrot kosztów postępowania, jeżeli strona nie wnosi skargi kasacyjnej. Podkreślenia wymaga, że WSA wydając postanowienie w zaskarżonej części, tj. części dotyczącej kosztów nie tylko nie stosował tego przepisu, ale także nie mógł tego uczynić. Adresatem powoływanego przepisu jest strona, dla której ustawodawca ustanowił możliwość kwestionowania, w drodze wniesienia zwykłego środka zaskarżenia jakim jest zażalenie, postanowienia WSA dotyczącego zwrotu kosztów postępowania, w sytuacji, gdy strona nie wnosi skargi kasacyjnej.II. Nie zasługiwał na uwzględnienie także – postawiony w uzasadnieniu zażalenia – zarzut dotyczący błędnego zastosowania przepisu art. 201 § 1 P.p.s.a. z powołaniem się na okoliczność, iż w świetle stanu faktycznego sprawy nie miała miejsca sytuacja określona w art. 54 § 3 P.p.s.a.Formułując powyższą ocenę należało wziąć pod uwagę następujące okoliczności i przepisy prawa.Dyrektor IS wnosząc zażalenie na podstawie art. 194 § 1 pkt 9 P.p.s.a., zakwestionował jedynie część zaskarżonego postanowienia z dnia 5 lipca 2010 r. (pkt 2 sentencji dotyczący kosztów). Wobec takiego stanu rzeczy podnieść trzeba, że stosownie do art. 168 § 3 P.p.s.a. jeżeli zaskarżono tylko część orzeczenia, staje się ono prawomocne w części pozostałej z upływem terminu do zaskarżenia, chyba że Naczelny Sąd Administracyjny może z urzędu rozpoznać sprawę także w tej części. Oznacza to, że zasadnicze rozstrzygnięcie WSA dotyczące umorzenia postępowania jako bezprzedmiotowego (pkt 1 sentencji), stało się prawomocne wskutek upływu terminu do jego zaskarżenia w drodze skargi kasacyjnej. Jednocześnie w realiach niniejszej sprawy wykluczyć należy możliwość rozpoznania przez Naczelny Sąd Administracyjny z urzędu sprawy w tejże części, ponieważ stanowiłoby to obejście przepisów prawa dotyczących skargi kasacyjnej, w szczególności art. 173 § 1 P.p.s.a., który stanowi m.in., że od wydanego przez wojewódzki sąd administracyjny postanowienia kończącego postępowanie w sprawie przysługuje skarga kasacyjna. Innymi słowy, poprzez wniesienie zażalenia na rozstrzygnięcie o kosztach postępowania nie jest możliwe kwestionowanie rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji w części dotyczącej umorzenia postępowania sądowego, w tym podstawy prawnej tego umorzenia.Z punktu widzenia Naczelnego Sądu Administracyjnego rozpatrującego zażalenie w niniejszej sprawie nie mniej istotna jest treść art. 170 P.p.s.a. Zgodnie z tym przepisem orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy i inne organy państwowe, a w przypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby.Moc wiążąca prawomocnego orzeczenia określona w cytowanym przepisie w odniesieniu do Naczelnego Sądu Administracyjnego oznacza, że musi on przyjmować, iż dana kwestia prawna kształtuje się tak, jak stwierdzono w prawomocnym orzeczeniu. Pomimo tego, że wynikający z mocy wiążącej stan związania ograniczony jest, co do zasady, tylko do rozstrzygnięcia zwartego w sentencji orzeczenia i nie obejmuje jego motywów, w pewnych sytuacjach konieczne jest sięgnięcie do treści uzasadnienia w celu prawidłowego odczytania treści samego rozstrzygnięcia (sentencji), co ma miejsce w niniejszej sprawie.Wobec powyższego, należy zauważyć, że WSA w uzasadnieniu postanowienia wskazał, iż przepis art. 54 § 3 P.p.s.a. odnosi się także do skargi na bezczynność organów w przypadkach, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 1 P.p.s.a. Z dniem doręczenia skargi organowi staje się on samoistną podstawą i jedyną możliwością podjęcia rozstrzygnięcia w sprawie, w której wniesiono skargę, przez ten organ. W konsekwencji uwzględnienie w całości skargi na bezczynność w drodze autokontroli oznacza wydanie żądanego przez stronę aktu, które w istocie skutkuje także przyznaniem się organu do pozostawania w bezczynności. W ten sposób aktywność organu na etapie po wniesieniu skargi a przed rozpoznaniem sprawy przez sąd sprawia, że przestaje istnieć przedmiot zaskarżenia (bezczynność organu), co jest równoznaczne z inną przyczyną bezprzedmiotowości w rozumieniu art. 161 § 1 pkt 3 P.p.s.a. Wydanie zatem przez Dyrektora IS po wniesieniu skargi na bezczynność decyzji z dnia 15 czerwca 2010 r. wywołało skutek odnoszący się do istoty żądania tej skargi czyniąc postępowanie bezprzedmiotowym i jako takie podlegające umorzeniu.Jak już wspomniano, Naczelny Sąd Administracyjny jest związany rozstrzygnięciem WSA zawartym w pkt 1 sentencji, po myśli art. 170 w związku z art. 168 § 3 P.p.s.a. Nie może też w tym zakresie rozpoznać sprawy z urzędu, oceniając motywy prawne takiego umorzenia. To z kolei oznacza, że rozstrzygnięcie o kosztach postępowania (pkt 2 sentencji), wydane na podstawie art. 201 § 1 P.p.s.a., we wskazanych okolicznościach faktycznych i prawnych nie mogło zostać skutecznie zakwestionowane.Przepis art. 201 § 1 P.p.s.a. stanowi wprost, że zwrot kosztów przysługuje skarżącemu od organu także w razie umorzenia postępowania z przyczyny określonej w art. 54 § 3 P.p.s.a. Jeśli zatem w niniejszej sprawie prawomocnie została przesądzona kwestia umorzenia postępowania z powołaniem się na treść art. 54 § 3 P.p.s.a., to zastosowanie przez WSA art. 201 § 1 P.p.s.a. było jedynie konsekwencją takiej właśnie kwalifikacji prawnej przyczyny umorzenia. Stąd nie mogło dojść do naruszenia przepisów powołanych w uzasadnieniu zażalenia.III. Naczelny Sąd Administracyjny jako niezasadną ocenia także argumentację Dyrektora IS, w części odwołującej się do postanowienia WSA z dnia 6 lipca 2010 r., sygn. akt I SAB/Go 3/10.W sprawie tej brak orzeczenia o zasądzeniu zwrotu kosztów postępowania wynikał bowiem z faktu, że strona jako zwolniona na podstawie postanowienia WSA z dnia 27 maja 2010 r. od wpisu od skargi, nie poniosła kosztów tego postępowania. Nie wystąpiły zatem koszty, co do których zwrotu można było orzekać.IV. Uwzględniając całokształt powyższych rozważań, na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 2 P.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji.