Sygnatura:
6110 Podatek od towarów i usług
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Skarżony organ:
Dyrektor Izby Skarbowej
Data:
2010-10-11
Sąd:
Naczelny Sąd Administracyjny
Treść wyniku:
Oddalono zażalenie
Sędziowie:
Małgorzata Niezgódka – Medek /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA: Małgorzata Niezgódka-Medek po rozpoznaniu w dniu 20 grudnia 2010 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia PPUH A. Sp. z o.o. z/s w W. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 8 września 2010 r. sygn. akt I SA/Ke 438/10 w zakresie oddalającym wniosek o ustanowienie doradcy podatkowego w sprawie ze skargi PPUH A.Sp. z o.o. z/s w W. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia 17 maja 2010 r. nr … w przedmiocie podatku od towarów i usług za styczeń 2005 r. postanawia: oddalić zażalenie.

Uzasadnienie wyroku

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 8 września 2010 r., sygn. akt I SA/Ke 438/10 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach na podstawie art. 244 § 1, art. 245 § 1 i 2 oraz art. 246 § 2 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej "p.p.s.a." zwolnił PPUH A. sp. z o.o. z/s w W. od uiszczenia wpisu od skargi, oddalił wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w pozostałym zakresie oraz oddalił wniosek o ustanowienie doradcy podatkowego.Z przedstawionego przez Sąd pierwszej instancji stanu sprawy wynikało, że w złożonym wniosku o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym spółka stwierdziła, iż od kilku lat notuje straty. W roku ubiegłym wyniosły one 1,2 mln zł. Ponadto z rachunku bankowego skarżącej prowadzona jest egzekucja zaległego podatku od towarów i usług. Spółka nie posiada obecnie żadnych płynnych środków finansowych.W odpowiedzi na wezwanie do uzupełnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy, skarżąca przedstawiła oświadczenie, że pozostaje w zwłoce w stosunku do doradców podatkowych reprezentujących ją przed organami pierwszej i drugiej instancji, gdyż wynagrodzenie nie mogło być uregulowane z powodu nagłego pogorszenia sytuacji finansowej. Skarżąca przesłała także kserokopie dokumentów, tj.: sprawozdanie finansowe za 2009 r., zeznanie podatkowe za 2009 r., deklaracje VAT za trzy ostatnie miesiące, wyciągi z posiadanych rachunków bankowych obrazujące operacje dokonywane w ich ramach w ciągu trzech ostatnich miesięcy, zawiadomienie o zajęciu prawa majątkowego stanowiącego wierzytelność z rachunku bankowego oraz tytuł wykonawczy.Wskazując na motywy swojego orzeczenia Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach stwierdził, że skarżąca nie spełnia przesłanek do przyznania jej prawa pomocy w zakresie całkowitym, określonych w art. 246 § 2 pkt 1 ustawy p.p.s.a. W ocenie Sądu, nie wykazała ona bowiem, że nie ma żadnych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania. Sąd pierwszej instancji podniósł, że z jednej strony z zeznania podatkowego i bilansu skarżącej za 2009 r. wynika strata, a wyciągi bankowe za okres od 1 maja 2010 r. do 31 lipca 2010 r. dotyczące operacji na rachunku bankowym skarżącej wskazują brak środków finansowych na tych rachunkach; drobne wpłaty na te rachunki są automatycznie przekazywane organowi egzekucyjnemu Naczelnikowi Pierwszego Urzędu Skarbowego w K.. Z drugiej strony jednak ww. strata została pokryta z kapitału zapasowego skarżącej, kapitał zakładowy utrzymuje się na poziomie 50 000 zł, a spółka ma 50% udziałów w ZPUH S. Spółka Cywilna oraz posiada (według bilansu) należności krótkoterminowe w kwocie 120 847,04 zł. Sąd stwierdził tym samym, że pomimo słabej kondycji finansowej skarżącej z akt sprawy wynika, iż spółka kontynuuje działalność gospodarczą, nie wymaga podejmowania kroków naprawczych, czy też zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Jest w stanie ponosić koszty działalności (m.in. poprzez wynajem lokali do jej prowadzenia). Ponadto z protokołu Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Spółki oraz sprawozdania z działalności za 2009 r. wynika, że istnieją realne możliwości osiągnięcia w przyszłości zysków przez skarżącą i pokrycia nimi wygenerowanej straty. Sąd podkreślił, że sytuacja spółki jest trudna, ale są to trudności przejściowe i nie wskazują, iż spółka nie ma żadnych środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania. Podkreślić trzeba, iż ani zerowy (bądź ujemny) na dzień złożenia wniosku o przyznanie prawa pomocy stan rachunków bankowych, ani sam fakt obciążenia rachunków bankowych strony nie są wystarczające dla uznania, iż strona spełnia przesłanki do przyznania jej prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. Sam zerowy stan konta bankowego nie obrazuje bowiem w pełni rzeczywistej sytuacji finansowej firmy. Z faktu tego można natomiast też wnioskować, że nie są na nim gromadzone wszystkie środki pieniężne skarżącej. Zdaniem Sądu powyższe, jak oceniono, przejściowe jedynie trudności finansowe wskazują na brak dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania. Nie uzasadniają jednak wniosku o udzielenie prawa pomocy w pełnym zakresie. Przedsiębiorstwo, które nie wykazało, że utraciło płynność finansową i nadal funkcjonuje w obrocie gospodarczym, nawet pomimo trudności finansowych powinno partycypować w kosztach postępowania sądowego. Skarżąca nie wykazała też, że poniesienie przez nią kosztów pomocy profesjonalnego pełnomocnika w jakikolwiek sposób zakłóci jej bieżącą działalność.Na powyższe orzeczenie strona złożyła zażalenie, w którym wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia w pkt 3, tj. odmawiającym ustanowienia doradcy podatkowego i w tym zakresie przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Jako naruszony, skarżąca wskazała art. 245 § 2 p.p.s.a.W uzasadnieniu strona stwierdziła, że Sąd pierwszej instancji nie wziął pod uwagę, iż suma kapitałów własnych nie jest miernikiem wielkości płynnych aktywów. Ponadto podkreśliła, że nie ma środków w kasie ani na rachunkach bankowych, a inne miejsca gdzie wpływy te mogłyby być kierowane nie istnieją. Strona wskazała, że fakt, iż nie podejmuje czynności naprawczych wynika z braku przesłanek do ich wszczęcia, które zwykle leżą po stronie jej wierzycieli. Skarżąca stwierdziła ponadto, że Sąd w swym orzeczeniu okazał się niekonsekwentny, gdyż z jednej strony uznał, iż kondycja finansowa spółki uzasadnia zwolnienie jej od uiszczenia wpisu od skargi w kwocie ponad 800 zł, przy jednoczesnym uznaniu, że strona nie wykazała braku możliwości poniesienia kosztów profesjonalnego pełnomocnika.Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:W art. 245 p.p.s.a. przewidziano możliwość przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy osobie prawnej w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie pełnomocnika. Prawo to przyznaje się, jeżeli wnioskodawca wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (art. 246 § 2 pkt 1 p.p.s.a.).Z treści powyższego przepisu wynika, że to wnioskodawca ma obowiązek wykazać, iż spełnia przesłanki przyznania prawa pomocy, poprzez złożenie stosownych oświadczeń na urzędowym formularzu. Natomiast ocenę okoliczności przytoczonych w nim przez wnioskodawcę ustawodawca pozostawił uznaniu sądu. Ocena ta jest swobodna, jednak nigdy nie dowolna. Sąd rozpatrując wniosek o przyznanie prawa pomocy musi wyczerpująco odnieść się do przytoczonych w nim okoliczności oraz wyjaśnić z jakich powodów wniosek skarżącego zasługuje bądź nie zasługuje na uwzględnienie.W rozpoznawanej sprawie Naczelny Sąd Administracyjny nie dopatrzył się w ocenie, którą przedstawił Sad pierwszej instancji, elementów przemawiających za uchyleniem zaskarżonego postanowienia. Ocena sytuacji materialnej wnioskodawcy była rzetelna i kompleksowa, co daje podstawę do stwierdzenia, że wydane orzeczenie poprzedziła dogłębna analiza dokumentów przedstawionych przez stronę.Nie ma racji strona skarżąca stwierdzając, że Sąd pierwszej instancji w sposób niekonsekwentny uznał, iż stać ją na poniesienie kosztów związanych z zatrudnieniem pełnomocnika, przy jednoczesnym zwolnieniu jej od obowiązku uiszczenia wpisu w kwocie 808 zł. Stanowiło to bowiem wynik zastosowania art. 246 § 2 pkt 2, a nie tak jak żądała strona art. 246 § 2 pkt 1 p.p.s.a., a tym samym uznania, że skarżąca wypełniła przesłanki przyznania prawa pomocy jedynie w zakresie częściowym. Sąd pierwszej instancji kwestię tę zresztą należycie uzasadnił, stwierdzając, że sytuacja spółki wyklucza możliwość by nie ponosiła żadnych kosztów związanych ze swym udziałem w toczącym się postępowaniu.Odnosząc się do pozostałych okoliczności podniesionych w zażaleniu, nawet przy założeniu, że jest tak jak wywodzi skarżąca, to stanowią one jedynie część czynników, które brał pod uwagę Sąd pierwszej instancji i w oparciu o które wydał zaskarżone orzeczenie.Tym samym, w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, stronie nie udało się podważyć prawidłowych ustaleń Sądu pierwszej instancji, który prawidłowo uznał, że sytuacja finansowa strony warunkuje jedynie zastosowanie w rozpoznawanej sprawie art. 246 § 2 pkt 2 p.p.s.a.Zważywszy, że zaskarżone postanowienie nie narusza prawa Naczelny Sąd Administracyjny działając na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 1 i 2 p.p.s.a. orzekł, jak w sentencji.