Sygnatura:
6163 Gospodarowanie nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Skarżony organ:
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Data:
2009-03-13
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie
Treść wyniku:
Oddalono wniosek o ustanowienie adwokata
Sędziowie:
Piotr Godlewski /przewodniczący sprawozdawca/
Sentencja
Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie Piotr Godlewski po rozpoznaniu w dniu 20 listopada 2009 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku R. S. o ustanowienie adwokata w sprawie z jego skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia […] grudnia 2008 r. Nr […] w przedmiocie odmowy wznowienia postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej postanawia odmówić zmiany pkt 2 postanowienia referendarza sądowego WSA w Rzeszowie z dnia 17 kwietnia 2009 r. sygn. akt II SA/Rz 217/09 odmawiającego ustanowienia dla skarżącego adwokata.
Uzasadnienie: Postanowieniem referendarza sądowego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 17 kwietnia 2009 r. sygn. akt II SA/Rz 217/09 – po rozpoznaniu wniosku R. S. o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym – orzeczono o zwolnieniu go od kosztów sądowych, odmawiając mu jednocześnie ustanowienia adwokata.
W jego uzasadnieniu powołano się na wyjątkowy charakter prawa pomocy, który szczególnie w zakresie całkowitym (zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienia zastępcy prawnego) ma zastosowanie wobec osób charakteryzujących się ubóstwem (np. bezrobotni bez prawa do zasiłku, osoby pozbawione całkowicie środków do życia). Mimo doświadczanych trudności finansowych, co znalazło odzwierciedlenie w zwolnieniu skarżącego od kosztów sądowych, nie stwierdzono w stosunku do niego spełnienia tego kryterium.
Mimo iż on sam nie wykazał żadnego źródła dochodów, stosunkowo niewielkie ale stałe dochody posiada jego matka (liczą się dochody wszystkich osób prowadzących wspólne gospodarstwo domowe). Mają oni w pełni zabezpieczone potrzeby mieszkaniowe, na ich utrzymaniu nie pozostają inne osoby. Są też posiadaczami gospodarstwa rolnego o dosyć znacznym areale, które jeżeli nawet nie przynosi wymiernych korzyści finansowych, to uzyskiwane z niego pożytki w naturze
z pewnością wpływają chociażby na ograniczenie wydatków na zakup żywności.
Z uwagi na powierzchnię gruntów rolnych należy także uwzględnić bardzo prawdopodobną okoliczność pobierania przez skarżącego dopłat do produkcji rolnej.
W przypadku gdyby nawet skarżący nie prowadził sam gospodarstwa, ma możliwość wydzierżawienia gruntów i uzyskania z tego tytułu dodatkowych korzyści (dla potrzeb prawa pomocy nie można pominąć niewykorzystanych możliwości uzyskania dochodu – obciąża to osobę wnioskującą).
Wyrokiem z dnia 21 października 2009 r. wniesiona przez R. S. skarga na decyzję SKO z dnia […] grudnia 2008 r. Nr […] została oddalona.
Po doręczeniu skarżącemu sporządzonego na jego wniosek uzasadnienia wyroku, kolejnym wnioskiem z dnia 13 listopada 2009 r. (wpływ do Sądu 16 listopada) zwrócił się on o ustanowienie adwokata. Wg uzasadnienia tego wniosku skarżący jest osobą bezrobotną (bez prawa do zasiłku z tego tytułu ) i nie stać go na ustanowienie adwokata z wyboru do sporządzenia skargi kasacyjnej. Pozostaje na utrzymaniu matki, pobierającej rentę w wysokości 620 zł., z której "trudno się wyżywić i utrzymać". Posiadany przez nich majątek obejmuje dom o pow. 72 m- wraz z zabudowaniami gospodarczymi oraz nieruchomość rolną o pow. 9,14 ha.
Mając powyższe na uwadze stwierdzono, co następuje:
Powołane wyżej postanowienie referendarza sądowego z dnia 17 kwietnia
2009 r. na mocy art. 259 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) – określanej dalej jako P.p.s.a., ma skutek prawomocnego orzeczenia sądu. Ponieważ postanowienie to należy do kategorii orzeczeń niekończących postępowania
w sprawie, rozpoznanie obecnie złożonego wniosku następuje w trybie art. 165 tej ustawy, zgodnie z którym postanowienia niekończące postępowania w sprawie mogą być uchylane i zmieniane wskutek zmiany okoliczności sprawy, chociażby były zaskarżone, a nawet prawomocne (do zastosowania tego przepisu uprawnia regulacja art. 258 § 3 P.p.s.a. nakazująca odpowiednie stosowanie do zarządzeń
i postanowień referendarza sądowego przepisów dotyczących zarządzeń przewodniczącego oraz postanowień sądu).
W tym kontekście należy więc rozpatrzyć, czy od wydania postanowienia
z dnia 17 kwietnia 2009 r. nastąpiła zmiana okoliczności (faktycznych lub prawnych) uzasadniająca dokonanie zmiany zawartego w nim rozstrzygnięcia co do odmowy przyznania skarżącemu adwokata. Wobec niezmienionych okoliczności prawnych, analizie poddawane są informacje zawarte we wniosku PPF. Ich porównanie
z poprzednio złożonymi nie daje jednak żadnych podstaw do takiego stwierdzenia. Obecnie złożony wniosek opiera się na takim samym uzasadnieniu jak poprzedni (bezrobocie skarżącego, pozostawanie na utrzymaniu matki), żadnej zmianie nie uległ również stan rodzinny wnioskodawcy, posiadane przez niego i matkę składniki majątkowe i dochody (jedyna, nieistotna różnica sprowadza się do tego, że pierwszy ze złożonych wniosków jako źródło dochodów wskazywał emeryturę matki w kwocie
640 zł., wg drugiego jest to renta w wysokości 620 zł.).
W tej sytuacji aktualne pozostają argumenty powołane w uzasadnieniu postanowienia z dnia 17 kwietnia 2009 r. a świadczące o tym, że mimo sygnalizowanych trudności z bieżącym utrzymaniem nadal nie spełnia on przesłanki do przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym i nie jest pozbawiony możliwości pozyskania środków finansowych z przeznaczeniem na ustanowienie pełnomocnika
z wyboru. Świadczy o tym posiadanie zabezpieczonych potrzeb mieszkaniowych, stałego źródła dochodów przez pozostającą z nim we wspólnym gospodarstwie domowym matkę, a także gruntów rolnych o stosunkowo dużej powierzchni, które niezależnie od faktycznego sposobu zagospodarowania przynoszą bądź umożliwiają osiągnięcie z nich określonych korzyści (pożytki w naturze, dopłaty, dochody
z produkcji rolnej lub z wydzierżawienia gruntów), możliwość zaoszczędzenia środków poprzez zwolnienie w sprawie z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych.
W obecnie złożonym wniosku, tak jak w poprzednim, skarżący w żaden sposób nie wykazał także przyczyn, dla których jako 48-letni, zdolny do pracy mężczyzna nie podejmuje jakiejkolwiek pracy zarobkowej i nie stara się wspomóc
w zaspokajaniu bieżących potrzeb swojej 77-letniej matki, przerzucając na nią cały ciężar związany z ich bieżącym utrzymaniem. Niezależnie od spełniania przez niego ustawowych przesłanek do przyznania /odmowy prawa pomocy (dla jego potrzeb nie można pominąć niewykorzystanych możliwości pozyskania dodatkowego dochodu), takie postępowanie musi zostać negatywnie ocenione również z punktu widzenia zasad współżycia społecznego i nie może być aprobowane.
Kwestie te, zwłaszcza że w znacznej części legły już wcześniej u podstaw odmowy ustanowienia dla skarżącego adwokata, również obecnie stanowią istotną przeszkodę do pozytywnego rozpoznania ponowionego przez niego w tym zakresie wniosku.
Ubocznie należy zwrócić uwagę skarżącego, że przepisy normujące postępowanie sądowoadministracyjne ustanawiają jedynie wymóg sporządzenia skargi kasacyjnej przez osobę uprawnioną (w niniejszej sprawie przez adwokata lub radcę prawnego) bez konieczności występowania jej w postępowaniu, co wpływa na obniżenie ponoszonych w związku z tym kosztów.
Uznając, że wnioskodawca nie spełnia warunków przemawiających za rozszerzeniem zakresu już przyznanego mu prawa pomocy (zmianą postanowienia
z dnia 17 kwietnia 2009 r.), na podstawie powołanych wyżej przepisów oraz art. 246 § 1 i art. 245 § 2 i 3 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi postanowiono jak w sentencji postanowienia.
Uzasadnienie wyroku