Sygnatura:
6197 Służba Celna
Hasła tematyczne:
Służba celna
Skarżony organ:
Szef Służby Celnej
Data:
2010-07-21
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Treść wyniku:
Oddalono skargę
Sędziowie:
Eugeniusz Wasilewski /przewodniczący sprawozdawca/Ewa MarcinkowskaSławomir Antoniuk

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Eugeniusz Wasilewski (spr.), Sędziowie WSA Sławomir Antoniuk, Ewa Marcinkowska, Protokolant Specjalista Marek Kozłowski, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 listopada 2010 r. sprawy ze skargi D. G. na decyzję Szefa Służby Celnej z dnia […] marca 2010 r. nr […] w przedmiocie zwolnienia ze służby oddala skargę

Uzasadnienie wyroku

W dniu […] listopada 2009 r. Dyrektor Izby Celnej w P. wszczął postępowanie o zwolnienie ze służby funkcjonariusza celnego D. G. w związku z upływem 12-miesięcznego okresu zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych, a następnie decyzją z dnia […] grudnia 2009 r. nr […], na podstawie art. 104 § 1 k.p.a., art. 105 pkt 10, art. 188 ust. 2, 4 i 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. Nr 168, poz. 1323), zwolnił wymienionego ze Służby Celnej z dniem doręczenia decyzji.W uzasadnieniu decyzji wskazał, że na skutek wszczęcia przeciwko D. G. postępowania karnego o popełnienie przestępstwa z art. 228 § 1 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 65 § 1 kk na mocy decyzji Dyrektora Izby Celnej w P. z dnia […] czerwca 2008 r. został on zawieszony w pełnieniu obowiązków służbowych na okres 3 miesięcy, począwszy od dnia […] lipca 2008 r. Okres zawieszenia został przedłużony decyzją Dyrektora Izby Celnej w P. z dnia […] października 2008 r. do czasu zakończenia prowadzonego postępowania karnego. Ponieważ dwunastomiesięczny okres zawieszenia D. G. w pełnieniu obowiązków służbowych funkcjonariusza celnego upłynął z dniem […] lipca 2009 r., a przyczyna zawieszenia trwa, gdyż śledztwo w stosunku do wymienionego prowadzone jest nadal, w sprawie wystąpiły przesłanki z art. 105 pkt 10 ustawy o Służbie Celnej do podjęcia decyzji o zwolnieniu wymienionego funkcjonariusza ze Służby Celnej. Dyrektor Izby Celnej w P. wskazał na negatywne konsekwencje długotrwałego zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych dla Służby Celnej. Prawidłowa i terminowa realizacja nałożonych na Służbę Celną zadań wymaga pełnej obsady kadrowej posiadanych przez izbę celną etatów. Zawieszenie w pełnieniu obowiązków służbowych funkcjonariusza celnego powoduje blokadę etatu uniemożliwiającą jego obsadzenie przez inną osobę oraz dodatkowe obciążenie pracą innych funkcjonariuszy. Dodatkowo Dyrektor Izby Celnej zwrócił uwagę na aspekt finansowy związany ze sprawą zawieszenia w obowiązkach służbowych funkcjonariuszy celnych, w postaci obowiązku wypłacania w okresie długotrwałego zawieszenia 50% uposażenia funkcjonariusza celnego.Od powyższej decyzji D. G. złożył odwołanie do Szefa Służby Celnej, w którym wniósł o uchylenie skarżonej decyzji i przywrócenie do pracy w Służbie Celnej lub utrzymanie w mocy decyzji o zawieszeniu do zakończenia postępowania karnego. Funkcjonariusz podał, że w takiej samej sytuacji znajduje się również jego żona. Zwolnienie ze służby spowoduje, że jego rodzina pozostanie bez środków do życia. Twierdził, że jest niewinny, został oskarżony niesłusznie, stawiane mu zarzuty zostały oparte na pomówieniach przestępcy, byłego funkcjonariusza celnego, który pomówił innych współpracowników w zamian za złagodzenie kary. Ponadto zwrócił uwagę na przewlekłe działania organów ścigania w jego sprawie. Ponadto powołał się na pozytywną opinię o jego pracy, otrzymywane nagrody oraz brak kar i nagan. Zwracał też uwagę na istniejące w służbach mundurowych zagrożenie w postaci pomówień i to, że w innych służbach funkcjonariusze pozostają w służbie mimo toczących się postępowań karnych.Szef Służby Celnej decyzją z dnia […] marca 2010 r. nr […], wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego oraz art. 188 ust. 5 ustawy o Służbie Celnej, powyższą decyzję utrzymał w mocy.Organ odwoławczy wskazał, iż okres zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych odwołującego na dzień wydania decyzji w przedmiocie zwolnienia go ze służby, to jest na dzień […] grudnia 2009 r., wyniósł 16 miesięcy i 28 dni i znacznie przekroczył 12 miesięcy, a zatem zaistniała przesłanka wymagana przepisem art. 105 pkt 10 ustawy, stanowiącym podstawę prawną skarżonej decyzji.Przyczyną zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych funkcjonariusza celnego było wszczęcie postępowania karnego z art. 228 § 1 kk w związku z art. 12 kk w związku z art. 65 § 1 kk. Wobec D. G. zastosowany został środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania. Pismem z dnia […] listopada 2009 r. Prokuratura Apelacyjna w L. poinformowała organ I instancji, że śledztwo w sprawie nie zostało zakończone. W takiej sytuacji nie można przewidzieć, kiedy postępowanie karne zostanie zakończone prawomocnie. W przedstawionym powyżej stanie faktycznym bezspornym jest, iż przyczyna zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych funkcjonariusza nie ustała, a zatem druga przesłanka wymagana przez przepis art. 105 pkt 10 ustawy została spełniona.Szef Służby Celnej uznał, że podniesione w odwołaniu okoliczności dotyczące sytuacji rodzinnej nie stanowią przeszkody do wydania decyzji o zwolnieniu ze służby, albowiem przepisy ustawy o Służbie Celnej nie przewidują ochrony prawnej w takich przypadkach. Bez znaczenia w sprawie jest również dotychczasowa opinia odnośnie wykonywania przez funkcjonariusza obowiązków służbowych. Okoliczność ta nie stanowi przesłanki wymaganej przywołanym powyżej przepisem art. 105 pkt 10 i dlatego odmowa przeprowadzenia dowodów w tym zakresie była uzasadniona.Wskazał, iż organ pierwszej instancji rozważył zarówno interes społeczny, jak i słuszny interes strony, jednakże mając na uwadze konieczność zapewnienia realizacji zadań w podległej jednostce, podjął decyzję o zwolnieniu odwołującego ze służby. Jednocześnie zwrócił uwagę, że funkcjonariusze Służby Celnej, ze względu na potrzebę zapewnienia bezstronności i rzetelności wykonywania obowiązków służbowych, a także transparentności zawodowej i majątkowej, są poddani w ustawie o Służbie Celnej licznym ograniczeniom, również w zakresie korzystania z praw chronionych konstytucyjnie. Funkcjonariusze Służby Celnej od momentu mianowania do służby poddać się muszą regułom pełnienia służby nacechowanej istnieniem specjalnych uprawnień, ale też szczególnych obowiązków. W konsekwencji funkcjonariusz nie może pominąć w swych oczekiwaniach ryzyka związanego z ustawowymi warunkami rozwiązania służby. W związku z powyższym kwestia uznaniowości skarżonej decyzji, w tym interes funkcjonariusza celnego jako strony, winna uwzględniać specyfikę statusu prawnego funkcjonariusza celnego. Skoro ustawodawca, kierując się interesem społecznym, uznał że funkcjonariusz celny powinien zostać zawieszony w pełnieniu obowiązków w związku z wszczęciem przeciwko niemu postępowania karnego w sprawie o przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego, to nie sposób zaakceptować wniosku o przywrócenie do pracy, mimo toczącego się postępowania karnego.W ocenie organu II instancji Dyrektor Izby Celnej w P. wykazał, że zawieszenie w obowiązkach służbowych funkcjonariusza, poprzez "blokadę etatu" związaną z jednoczesnym odsunięciem od wykonywania czynności służbowych, powoduje utrudnienie w organizacji pracy w Izbie Celnej w P. W jednostkach organizacyjnych Izby istniejące niedobory kadrowe w stosunku do planowanej obsady praktycznie uległy dodatkowemu zwiększeniu wskutek zawieszenia w obowiązkach służbowych funkcjonariuszy. Planowana obsada kadrowa w Izbie Celnej w P. na dzień […] grudnia 2008 r. wynosiła […] etaty, faktyczne zaś wykorzystanie etatów wynosiło […] etatów. Zwrócił uwagę, że do liczby faktycznie wykorzystywanych etatów, to jest do […] etatów, zostały zaliczone etaty osób zawieszonych, których w izbie na koniec 2008 r. było […], w tej liczbie mieścił się również etat odwołującego. Taka sytuacja spowodowała konieczność zlecania dodatkowych zadań, przypisanych do etatów funkcjonariuszy zawieszonych, innym osobom pełniącym służbę. Powyższa sytuacja oraz trudny do przewidzenia czas zakończenia postępowania karnego prowadzonego przeciwko D. G. wpłynęła na podjęcie decyzji o jego zwolnieniu ze służby.Jednocześnie zwrócił uwagę, że zwolnienie ze służby nie wyklucza w przyszłości powrotu funkcjonariusza celnego do Służby Celnej. Zgodnie z art. 109 ustawy o Służbie Celnej funkcjonariusz celny ma zagwarantowane prawo powrotu do służby na poprzednich warunkach w przypadku prawomocnego:1. umorzenia postępowania karnego lub postępowania karnego skarbowego ze względu na okoliczności wymienione w art. 17 § 1 pkt 1, 2 i 6 Kodeksu postępowania karnego,2. uniewinnienia,3. uchylenia prawomocnego wyroku skazującego.W skardze na powyższe decyzję D. G. zarzucił jej naruszenie:1. art. 7, art. 77 § 1 oraz 80 k.p.a. w zw. z art. 188 ust. 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej, poprzez nieuwzględnienie zasady prawdy obiektywnej, nakazującej organom administracji publicznej podejmowania wszelkich kroków celem dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, a nie opieraniu się na "prawdzie fikcyjnej", bez udowodnienia poszczególnych okoliczności, jak miało to miejsce w sprawie;2. art. 7 k.p.a. w zw. z art. 188 ust. 5 ustawy o Służbie Celnej z dnia 27 sierpnia 2009 r., poprzez wydanie decyzji, która nie uwzględnia w sposób właściwy słusznego interesu skarżącego, przedkładając interes społeczny, nie uwzględniając tym samym obiektywnie oceny sytuacji;3. art. 8 k.p.a. w zw. z art. 188 ust. 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej, poprzez wydanie decyzji, która nie pogłębia zaufania obywateli do organów Państwa, z racji zwolnienia funkcjonariusza Służby Celnej przed zakończeniem śledztwa jego dotyczącego, co łamie zasady państwa prawa oraz ogólne zasady postępowania administracyjnego;4. art. 103 ust. 3 ustawy o Służbie Celnej, poprzez nieuwzględnienie "szczególnie uzasadnionego przypadku", który umożliwia przedłużenie okresu zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych aż do zakończenia postępowania karnego, a taki szczególnie uzasadniony przepadek występował.Zarzucając powyższe, skarżący wniósł o uchylenie wydanych w sprawie decyzji.W piśmie procesowym (bez daty), które wpłynęło do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie w dniu 27 października 2010 r. pełnomocnik skarżącego, wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji organu I instancji i zasądzenie kosztów postępowania, zarzucił jej:1. naruszenie art. 7, 77, 78 i art. 80 k.p.a., poprzez oparcie rozstrzygnięcia wyłącznie w oparciu o częściowy materiał dowodowy i pominięcie przy rozstrzyganiu sprawy wniosków dowodowych strony, które miały wpływ na rozstrzygnięcie sprawy,2. naruszenie art. 231 ustawy z dnia 27 sierpnia 2010 r. o Służbie Celnej, poprzez brak ustaleń stanu faktycznego sprawy przez pryzmat zastosowania właściwych przepisów prawa,3. naruszenie art. 107 § 3 k.p.a., poprzez niewystarczające wyjaśnienie podstawy prawnej zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji organu I instancji, przejawiające się w niewskazaniu przepisów przejściowych stosowanych do ustalonego stanu faktycznego.W odpowiedzi na skargę Szef Służby Celnej wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko przedstawione w zaskarżonej decyzji.Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, któremu skarga została przekazana przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie zgodnie z właściwością, zważył co następuje:Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.Podstawę materialnoprawną decyzji Dyrektora Izby Celnej w P. z dnia […] grudnia 2009 r. o zwolnieniu D. G. – […] w Urzędzie Celnym w P. ze Służby Celnej, stanowił art. 105 pkt 10 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. Nr 168, poz. 1323). Zgodnie z tym przepisem funkcjonariusza celnego można zwolnić ze służby w przypadku upływu 12 miesięcy okresu zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych, jeżeli nie ustąpiły przyczyny będące podstawą zawieszenia.W niniejszej sprawie przesłanki te zostały spełnione. Okres zawieszenia funkcjonariusza w pełnieniu obowiązków służbowych rozpoczął się w dniu […] lipca 2008 r., Kidy to doręczona została mu decyzja Dyrektora Izby Celnej w P. z dnia […] czerwca 2008 r. od dnia jej doręczenia, co nastąpiło dnia […] lipca 2008 r., zaś kolejną decyzją tego organu z dnia […] października 2008 r. okres zawieszenia został przedłużony do czasu zakończenia prowadzonego przeciwko niemu postępowania karnego. W dacie wszczęcia postępowania w przedmiocie zwolnienia skarżącego ze służby, łączny okres zawieszenia wyniósł bez mała 17 miesięcy (16 miesięcy i 28 dni). W dalszym ciągu trwały też przyczyny zawieszenia. Przed podjęciem decyzji o zwolnieniu organ ustalił, że śledztwo przeciwko D. G. nie zostało zakończone i przedstawione mu zarzuty pozostają aktualne.Zaistnienie powyższych przesłanek pozwalało organowi na zwolnienie funkcjonariusza celnego ze służby na podstawie przepisu art. 105 pkt 10 ustawy o Służbie Celnej. Niezasadny jest zatem zarzut podjęcia decyzji wyłącznie w oparciu o częściowy materiał dowodowy, czy też braku ustaleń stanu faktycznego sprawy poprzez "pryzmat zastosowania właściwych przepisów prawa".Postępowanie w sprawie zwolnienia zostało wszczęte postanowieniem z dnia […] listopada 2009 r., w czasie obowiązywania już ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (ustawa weszła w życie), a zatem zarzut naruszenia jej przepisu art. 231, jest niezasadny. Przepis ten dotyczy bowiem spraw zaistniałych przed dniem wejścia w życie ustawy.Słusznie organ wskazuje, że żadna z przesłanek z art. 105 pkt 10 ustawy o Służbie Celnej nie odnosi się do kwestii winy skarżącego i zasadności postawionych mu zarzutów, a zatem zarzuty dotyczące prowadzonego postępowania karnego, w niniejszej sprawie nie mogą odnieść skutku.Wbrew zarzutom skargi, Dyrektor Izby Celnej zgodnie z art. 7 i 77 § 1 k.p.a. podjął wszelkie niezbędne kroki do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy, w sposób wyczerpujący zebrał i rozpatrzył istotny dla rozstrzygnięcia sprawy materiał dowodowy. Odmawiając przeprowadzenia wnioskowanych dowodów, uzasadnił odmowę ich nieprzydatnością dla sprawy.Podejmując decyzję o zwolnieniu skarżącego ze służby w warunkach uznania administracyjnego, organ w należyty sposób wyważył interes społeczny i słuszny interes strony. Wykazał na trudności w wykonaniu zadań nałożonych na administrację celną, w tym na Izbę Celną w P. wynikające z braków kadrowych, spowodowanych m.in. przez długotrwałe zawieszenie w pełnieniu obowiązków służbowych funkcjonariuszy celnych. Sytuacja ta bardzo utrudnia prawidłowe działanie służby i wymusza dodatkowe obciążenie pracą innych funkcjonariuszy.Uzasadnienia zaskarżonych decyzji, w których organy obu instancji obszernie przedstawiły problemy kadrowo-organizcyjne związane z niewykonywaniem przez funkcjonariusza celnego obowiązków służbowych, nie daje podstaw do stwierdzenia dowolności działania organu.Uznając zarzuty skargi za nieuzasadnione, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), orzekł jak w wyroku.