Sygnatura:
6200 Choroby zawodowe
Hasła tematyczne:
Inne
Skarżony organ:
Inspektor Sanitarny
Data:
2010-06-17
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie
Treść wyniku:
oddalono skargę
Sędziowie:
Bożenna BlitekElżbieta Kremer /sprawozdawca/Tadeusz Wołek /przewodniczący/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Tadeusz Wołek Sędziowie WSA Bożenna Blitek WSA Elżbieta Kremer ( spr. ) Protokolant Urszula Ogrodzińska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 listopada 2010 r. sprawy ze skargi T. K. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia 1 kwietnia 2010 r. , nr : […] w przedmiocie choroby zawodowej s k a r g ę o d d a l a .

Uzasadnienie wyroku

Zaskarżoną przez T. K. decyzją z dnia 01 kwietnia 2010r. znak […] Wojewódzki Inspektor Sanitarny utrzymał w mocy na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000r., Nr 98, poz. 1071 ze zm.) w zw. z art. 5 pkt 4a i art. 12 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 14 marca 1985r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2006r., Nr 122, poz. 851) i § 8 ust. 1 i § 11 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. z 2009r., Nr 105, poz. 869) decyzję Powiatowego Inspektora Sanitarnego z dnia […] 2009r. znak […] o braku podstaw do stwierdzenia u T. K. przewlekłej choroby narządu głosu spowodowanej nadmiernym wysiłkiem głosowym trwającym co najmniej 15 lat wymienionej w poz. 15 wykazu chorób zawodowych, będącego załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z 30.06.2009r.Decyzja zapadła na tle następującego stanu faktycznego:T. K. zatrudniona była na stanowisku nauczyciela w Zespole Szkół Technicznych i Ogólnokształcących im. […] w A w okresie od 1967 do 1969r., w Szkole Podstawowej nr […] im. […] w B w okresie od 1969 do 1970 i w Liceum Ogólnokształcącym im. […] w B w okresie od 1970 do 2006r. Na stanowisku pracy skarżącej występowało narażenie zawodowe na nadmierny wysiłek głosowy.W roku 2006 T. K. została skierowana na badanie w celu rozpoznania choroby zawodowej. Pierwsze orzeczenie w sprawie wydał w dniu […] 2007r. Ośrodek Medycyny Pracy znak […] uznając, że brak jest podstaw do rozpoznania u skarżącej przewlekłej choroby narządu głosu spowodowanej nadmiernym wysiłkiem głosowym trwającym co najmniej 15 lat. Uzasadniono orzeczenie stwierdzeniem u skarżącej jedynie prostego stanu zapalnego błony śluzowej krtani. W badaniu laryngologicznymi stroboskopowym nie stwierdzono zmian w obrębie narządu głosu charakterystycznych dla choroby zawodowej jak guzki głosowe twarde, wtórne zmiany przerostowe fałdów głosowych, niedowład mięsni przywodzącychi napinające fałdy głosowe z niedomykalnością fonacyjną głośni i trwałą dysfonią. Orzeczenie tej treści wydał również w dniu […] 2007r. Nr […] Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego. W konsekwencji Powiatowy Inspektor Sanitarny wydał w dniu […] 2007r. decyzję Nr […] znak […] nie stwierdzającą u T. K. choroby zawodowej: "przewlekłej choroby narządu głosu spowodowanej nadmiernym wysiłkiem głosowym". Decyzja wydana została na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002r. w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach (Dz. U. Nr 132, poz. 1115). W związku z utratą mocyw dniu 02.07.2009r tego rozporządzenia, w dniu 14.10.2009r. zostało ponownie wszczęte z urzędu postępowanie administracyjne w sprawie choroby zawodowej T. K. W dniu 10.11.2009r. Powiatowy Inspektor Sanitarny wydał decyzję pierwszej instancji Nr […] znak […] na podstawie art. 5 pkt 4a ustawy z dnia 14 marca 1985r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2006r., Nr 122, poz. 851)o niestwierdzeniu u T. K. choroby zawodowej "przewlekłej choroby narządu głosu spowodowanej nadmiernym wysiłkiem głosowym" wymienionej w poz. 15 wykazu chorób zawodowych określonych w rozporządzeniu Rady Ministrówz dnia 30 czerwca 2009r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. z 2009r. Nr 105, poz. 869). Organ zauważył, że warunkiem koniecznym do stwierdzenia choroby zawodowej jest orzeczenie lekarskie o rozpoznaniu schorzenia znajdującego się w wykazie chorób zawodowych w/w rozporządzenia. W tej mierze organ powołał się na cytowane wyżej orzeczenia lekarskie, w których dowiedziono braku podstaw do stwierdzenia u skarżącej choroby zawodowej z poz. 15 wykazu. Badania foniatryczne wykonane przez NZOZ "A" Sp. z o.o. w K. z dnia 22.04.2008r. i z dnia 03.03.2009r., przedłożone przez skarżącą, znane jednostkom orzeczniczym, nie miały wpływu na rozstrzygnięcie.T. K. odwołała się od decyzji Powiatowego Inspektora Sanitarnego podnosząc, że badania foniatryczne z roku 2008 i 2009r uzasadniają twierdzenie o istnieniu w jej przypadku choroby zawodowej narządu głosu. Do dokumentacji załączyła wyniki badan z A Sp. z o.o.Po rozpoznaniu odwołania Wojewódzki Inspektor Sanitarny wydał opisaną na wstępie decyzję, w uzasadnieniu której wskazano, że T. K. była narażona na nadmierny wysiłek głosowy od 1967 r. do 2006 r., jednak sam fakt pracy w narażeniu na czynniki szkodliwe (nadmierny wysiłek głosowy) nie daje podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej przy braku rozpoznania istnienia skutków szkodliwego oddziaływania tych czynników na organizm człowieka. Ujawnienie objawów klinicznych choroby zależy jak zauważył organ w dużym stopniu od indywidualnej wrażliwości narażonych. Odmawiając stwierdzenia u skarżącej choroby zawodowej organ wziął pod uwagę fakt, że orzekały w sprawie jednostki I i II stopnia właściwe do rozpoznawania chorób zawodowych tj. Ośrodek Medycyny Pracy (OMP) i Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego (IMPiZŚ). W ocenie organu jednostki te wydały spójne i jednoznaczne orzeczenia lekarskie, w których nie rozpoznały u skarżącej choroby zawodowej. W tym miejscu organ powołał się na orzeczenie OMP z […] 2008r. znak […], z […] 2008r. nr […] i uzupełniające te orzeczenia pismo z dnia 25.02.2010r. znak […] oraz orzeczenia IMPiZŚ z […] 2007r. Nr […]i z […] 2009r. znak […]. Stwierdzono w tych orzeczeniach, że u skarżącej w badaniach videostroboskopowych nie ujawniono obecności zmian w obrębie strun głosowych charakterystycznych dla choroby zawodowej. Ujawniony prosty stan zapalny nie jest wymieniony jako schorzenie zawodowe dla pracowników narażonych na nadmierny wysiłek głosowy. OMP w piśmie dnia 25.02.2010r. uznał, że brak jest podstaw do zmiany orzeczenia z 04.11.2008r. , co stwierdzono po dokładnej ponownej analizie dokumentacji lekarskiej w warunkach obowiązywania nowego rozporządzenia z 2009 r. w sprawie chorób zawodowych. Zmiany w nowym wykazie chorób zawodowych dotyczące patologii w obrębie narządu głosu nie mają wpływu na treść orzeczenia z 04.11.2008r. Odnosząc się do przesłanych przez skarżącą wyników badań stroboskopowych z dnia 22.04.2008r. OMP wyjaśnił, że nie mają one wpływu na treść wydanego orzeczenia lekarskiego i były znane przed wydaniem orzeczenia. Wyniki natomiast z 03.03.2009r. nie mają znaczenia orzeczniczego, ponieważ wykonane zostały trzy lata po zakończeniu pracy zawodowej i po wydaniu orzeczenia OMP Nr […]. Z kolei w piśmie z dnia 08.03.2010r. OMP ustosunkował się do badań skarżącej z dnia 17.02.2010r., również przedstawionych przez skarżącą na dowód istnienia schorzenia o cechach choroby zawodowej, iż podobnie, nie mają znaczenia orzeczniczego, ponieważ zostały wykonane cztery lata po zakończeniu pracy w narażeniu na nadmierny wysiłek głosowy. Zgodnie z przepisami na treść orzeczenia mogłyby mieć wpływ badania z okresu zatrudnienia lub wykonane do dwóch lat od zakończenia pracy w narażeniu zawodowym.Podsumowując, organ stwierdził, że skoro nie stwierdzono u skarżącej zmian w obrębie strun głosowych wymienionych w poz. 15 wykazu chorób zawodowych tj. guzków głosowych twardych, wtórnych zmian przerostowych, fałdów głosowych ani niedowładu mięsni wewnętrznych krtani z wrzecionowatą niedomykalnością fonacyjną głośni i trwałą dysfonią a jedynie zmiany o charakterze przewlekłego nieżytu prostego w obrębie błon śluzowych gardła krtani oraz dysfonii hiperfunkcjonalnej, nie mające cech schorzenia narządu głosu spowodowanego nadmiernym wysiłkiem głosowym nie figurujące w poprzednim i aktualnym wykazie chorób zawodowych – brak podstaw do stwierdzenia ostatecznie u skarżącej istnienia choroby zawodowej z poz. 15 wykazu chorób rozporządzenia z 2009r.W skardze na w/w decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnegow Krakowie T. K. wniosła o jej uchylenie, zarzucając organowi dowolność i uznaniowość we wnioskach decyzji a zwłaszcza błąd w ustaleniach w przedmiocie daty, w której miało jej ujawnić się schorzenie strun głosowych. W jej ocenie powstało w trakcie wykonywania pracy a nie jak przyjął organ po przejściu na emeryturę. Dodała, że orzeczenia lekarskie OMP z […] 2008r. i IMPiZŚ z […] 2009r. nie są tożsame treściowo a ich wyniki są różne, nie pozwalające na przyjęcie jednoznacznej opinii przedstawionej w zaskarżonej decyzji. O ile pierwsze z orzeczeń wskazuje jedynie na drgania fałdów głosowych, amplitudę drgań zmniejszoną, zwarcie fonacyjne, wspomagane fałdami rzekomymi i stan zapalny krtani, o tyle kolejne wskazuje na drgania fałdów niejednakowe, niejednoczasowe, amplitudę drgań skróconą, zwarcie fonacyjne fałdów głosowych pełne oraz okresowo stwierdza się zwarcie fałdów rzekomych. Przedstawione przez nią wyniki badańw A przedstawiają inny zupełnie obraz strun głosowych, wskazujący na niedowład mięsni napinających i zwierających głośnię i trwałą dysfonię, co w ocenie skarżącej odpowiada niedowładowi mięsni wewnętrznych krtani z wrzecionowatą niedomykalnością fonacyjną głośni z poz. 15 pkt 3 wykazu chorób zawodowych.Podała też, że w jej ocenie załączona dokumentacja powinna zostać oceniona przez niezależną jednostkę a nie OMP, który wydał niekorzystne dla niej uprzednio orzeczenie. Zakwestionowała również okoliczność polegającą na tym, że na podstawie zmienionych przepisów wszczęto ponownie postępowanie w przedmiocie stwierdzenia u niej choroby zawodowej ale jednocześnie opierano się na wcześniej wydanych orzeczeniach.W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko w sprawie.Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:Stosownie do przepisu art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawoo postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz.1270) sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie. Powyższa kontrola, zgodnie z art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz.1269) sprawowana jest pod względem zgodności z prawem. Sąd sprawując tę kontrolę rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutamii wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.Skarga nie jest zasadna.Podstawą prawną zaskarżonej decyzji jest art. 5 pkt 4a i art. 12 ust. 2 pkt 1 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz rozporządzenie Rady Ministrówz dnia 30 czerwca 2009r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. z 2009r., Nr 105, poz. 869). Rozporządzenie to weszło w życie w dniu 03.07.2009r. Było poprzedzone rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach (Dz. U. Nr 132, poz. 1115), które w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 czerwca 2008 r. sygn. akt P 23/07 (Dz. U. Nr 116, poz. 740) straciło moc z dniem 3 lipca 2009 r.Z § 11 ust. 2 rozporządzenia z 2009r. wynika, że: " z zastrzeżeniem ust. 2, do postępowań w sprawie zgłaszania podejrzenia, rozpoznania i stwierdzenia chorób zawodowych, wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, stosuje się przepisy tego rozporządzenia, z tym że czynności dokonane w toku wszczętych postępowań pozostają skuteczne". Przepis ten znajduje zastosowanie w niniejszej sprawie, w związku z czym wbrew twierdzeniu skarżącej czynności dokonane przez organy przed dniem 09.07.2009r. pozostają skuteczne a chodzi konkretnie o wydane w sprawie orzeczenia Ośrodka Medycyny Pracy z […] 2007r. znak […] oraz Instytutu Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego z […] 2007r. Nr […]. Orzekające w sprawie organy miały prawo formułować wnioski decyzyjne na podstawie tych orzeczeń.Przechodząc do oceny merytorycznej zaskarżonej decyzji, należy wskazać, że Kodeks pracy w art. 235¹ stanowi, że za chorobę zawodową uważa się chorobę, wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy, albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych "narażeniem zawodowym". O stwierdzeniu choroby zawodowej decyduje tym samym, jak zgodnie przyjęły organy sanitarne obydwu instancji, zachowanie dwóch wymogów: zamieszczenie schorzenia w wykazie chorób zawodowych oraz ustalenie, że zostało ono spowodowane działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących w środowisku pracy lub w związku ze sposobem wykonywania pracy. Rozpoznanie choroby zawodowej u pracownika lub byłego pracownika może nastąpić w okresie jego zatrudnienia w narażeniu zawodowym albo po zakończeniu pracy w takim narażeniu, pod warunkiem wystąpienia udokumentowanych objawów chorobowych w okresie ustalonym w wykazie chorób zawodowych (art. 235² Kodeksu pracy). Innymi słowy choroba zawodowa jest pojęciem prawnym oznaczającym zachorowanie, które pozostaje w związku przyczynowym z pracą. Przyczyną ją wywołującą jest tylko i wyłącznie sama praca, jej rodzaj, charakteri warunki jej wykonywania. Z tego powodu choroby zawodowe są przewidywalne a owe przewidywalne uszkodzenia zdrowia zostały ujęte w tzw. wykazie chorób zawodowych.Z pkt 15 załącznika do rozporządzenia z 2009r. stanowiącego wykaz chorób zawodowych wraz z okresem, w którym wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej pomimo wcześniejszego zakończenia pracy w narażeniu zawodowym wynika, że jednąz chorób zawodowych jest przewlekła choroba narządu głosu spowodowana nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat pod postacią guzków głosowych twardych, wtórnych zmian przerostowych fałdów głosowych i niedowładu mięsni wewnętrznych krtani z wrzecionowatą niedomykalnością fonacyjną głośnii trwałą dysfonią. Wymienione objawy musza wystąpić w okresie dwóch lat od zaprzestania pracy jako warunek uznania danego schorzenia za chorobę zawodową.W ocenie Sądu orzekające w sprawie organy przeprowadziły wnikliwe, zgodne z w/w rozporządzeniem postępowanie mające na celu ustalenie czy w przypadku schorzeń T. K. można mówić o istnieniu u niej choroby zawodowej z poz. 15 rozporządzenia. Przede wszystkim decyzja została oparta na orzeczeniu lekarskim z 29.09.2009r. Instytutu Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego, o którym mowa w § 5 rozporządzenia, sporządzonym przez lekarza zatrudnionego w jednostce orzeczniczej wymienionej z kolei w ust. 2 tego paragrafu. Instytut stanowi jednostkę drugiego stopnia, do której zwróciła się skarżąca z wnioskiem o ponowne badanie realizując swoje uprawnienie jeszcze na gruncie rozporządzenia z 2002r. Pierwsze badanie zostało przeprowadzone w Ośrodku Medycyny Pracy w roku 2007, uzupełnione następnie w roku 2008. Ponadto zaskarżona decyzja zgodnie z § 8 rozporządzenia oparta została na wyczerpującym materiale dowodowym obejmującym wskazane wyżej orzeczenia lekarskie, kartę narażenia zawodowego skarżącej a co istotne zarówno twierdzenia orzeczeń a także wydanych w sprawie decyzji odniosły się w sposób jasny i zasadny do wyników badań głosu przedstawionych przez samą skarżącą a wykonanych w roku 2008, 2009 i 2010r. Mianowicie, z obowiązującego aktualnie rozporządzenia z 2009r. wynika, że cechy schorzenia przewlekłej choroby narządu głosu spowodowanej nadmiernym wysiłkiem głosowym trwającym co najmniej 15 lat muszą ujawnić się w ciągu dwóch lat od ustania zatrudnienia tj. od zakończenia pracy w narażeniu zawodowym. Skoro T. K. zakończyła pracę w roku 2006 to w okresie pracy i ewentualnie do 2008 musiałyby wymienione objawy zostać ujawnione. W tym okresie musiałoby zostać przeprowadzone badanie pod kątem istnienia w/w schorzenia. Orzekające w sprawie organy w sposób słuszny stwierdziły, opierając się na wydanych w sprawie orzeczeniach lekarskich, że badania skarżącej przeprowadzone w roku 2009 i 2010r. nie mogą mieć znaczenia dla sprawy, gdyż przeprowadzono je po okresie, w którym jest możliwe stwierdzenie objawów charakterystycznych dla choroby zawodowej narządu głosu. Co do badania z roku 2008 i jego relacji w stosunku do wyników badań OMP i IMPiZŚ dostatecznie jasno w ocenie Sądu organ odwoławczy wyjaśnił, że nie ma dla sprawy znaczenia i wskazuje na niemające cech klinicznych przewlekłe schorzenie narządu głosu. Należy przy tym zauważyć, że podstawą decyzji w kwestii stwierdzenia choroby zawodowej jest jedynie orzeczenie i badanie lekarskie przeprowadzone na podstawie i zgodnie z rozporządzeniem w sprawie chorób zawodowych. Orzeczenia lekarskie wydawane na użytek postępowania w sprawie chorób zawodowych są opiniami w rozumieniu art. 84 § 1 kpa, czyli stanowią dowód w sprawie podlegający ocenie przez organy zgodnie z regułami dowodowymi zawartymi w art. 80 kpa.Wobec powyższego Sąd oddalił skargę T. K. na podstawie art. 151 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.