Sygnatura:
638 Sprawy egzekucji administracyjnej;  egzekucja obowiązków o charakterze niepieniężnym6198 Inspekcja pracy
Hasła tematyczne:
Egzekucyjne postępowanie
Skarżony organ:
Inspektor Pracy
Data:
2010-02-26
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy
Treść wyniku:
Oddalono skargę
Sędziowie:
Małgorzata Włodarska /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Wojciech Jarzembski Sędziowie: Sędzia WSA Anna Klotz Sędzia WSA Małgorzata Włodarska (spr.) Protokolant Przemysław Rauchut po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 14 kwietnia 2010 r. sprawy ze skargi firmy A. na postanowienie Okręgowego Inspektora Pracy w […] z dnia […] grudnia 2009 r. nr […] w przedmiocie zarzutów do postępowania egzekucyjnego oddala skargę

Uzasadnienie wyroku

W dniu […] Inspektor Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w B., działając na podstawie art. 119 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r., Nr 229, poz. 1954 ze zm.), zwanej dalej w skrócie u.p.e.a., wszczął postępowanie egzekucyjne wobec […] Sp. z o.o. w T., wydając tytuł wykonawczy Nr […] i postanowienie o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia Nr rej.: […]. Działanie to wiązało się z niewykonaniem przez skarżącą nakazu Inspektora Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w B. z dnia […] Nr rej.: […], w którym organ ten, po uprzednim przeprowadzeniu kontroli w skarżącej spółce, działając na podstawie art. 9 pkt 2a w zw. z art. 21 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 oraz art. 21a ust. 1 pkt 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 1981 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r., Nr 124, poz. 1362 ze zm.), nakazał wypłacić jej pracownikom świadczenia przysługujące ze stosunku pracy. Wskazanych w nakazie obowiązków o charakterze niepieniężnym skarżąca nie wykonała pomimo doręczonego jej upomnienia z dnia […] Nr rej.: […].W dniu 9 listopada 2009 r. do Okręgowego Inspektoratu Pracy w Bydgoszczy wpłynęło pismo od spółki […] zawierające zarzuty w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej, oznaczone jako zażalenie. W piśmie tym skarżąca zarzuciła organowi egzekucyjnemu naruszenie art. 33 pkt 5 w zw. z art. 119 § 1 u.p.e.a. poprzez nałożenie grzywny w celu przymuszenia do wykonania obowiązku wykonania czynności, której niewykonanie w całości spowodowane jest jej niewykonalnością z uwagi na stan niewypłacalności skarżącej, wnosząc jednocześnie o uchylenie w całości postanowienia z dnia […] o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia i umorzenie postępowania egzekucyjnego z uwagi na niewykonalność obowiązku o charakterze niepieniężnym, na zasadzie art. 59 § 1 pkt 5 u.p.e.a. W uzasadnieniu pisma skarżąca wskazała, że niewykonanie w całości nałożonych na nią obowiązków spowodowane zostało jej złą sytuacją finansową, która jest związana, między innymi, z istnieniem wielomilionowych zobowiązań zarówno wobec kontrahentów, jak i wobec ZUS, Urzędu Skarbowego, banku i FGŚP, a także z koniecznością ponoszenia kosztów toczących się z udziałem spółki postępowań sądowych i egzekucyjnych. Jednocześnie podkreślono, że pomimo braku płynności finansowej spółka podejmowała i podejmuje nadal działania zmierzające do uregulowania zobowiązań objętych nakazem z dnia […], jednakże nie jest w stanie wykonać tego nakazu w całości z powodu braku środków finansowych. Skarżąca zauważyła, że w związku z powyższym nałożony na nią obowiązek o charakterze niepieniężnym jest niewykonalny, a zastosowany przez organ środek w postaci grzywny w celu przymuszenia pogłębia jedynie bardzo trudną sytuację finansową przedsiębiorstwa.Postanowieniem z dnia […] Nr rej.: […], Inspektor Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w B., działając na podstawie art. 34 § 4 u.p.e.a., oddalił przytoczone powyżej zarzuty skarżącej w przedmiocie postępowania egzekucyjnego. W uzasadnieniu organ stanął na stanowisku, że problemy finansowe zobowiązanego nie powodują niewykonalności obowiązku o charakterze niepieniężnym w rozumieniu art. 33 pkt 5 u.p.e.a., a niewykonanie przez skarżącą obowiązku objętego egzekucją administracyjną stwarza stan bezprawny.Na powyższe postanowienie spółka, działając na podstawie art. 34 § 5 w zw. z art. 17 § 1 oraz art. 122 § 3 u.p.e.a., wniosła zażalenie do Okręgowego Inspektora Pracy w B., ponownie zarzucając organowi I instancji naruszenie art. 33 pkt 5 w zw. z art. 119 § 1 u.p.e.a., a także art. 59 § 1 pkt 5 tejże ustawy, poprzez nałożenie grzywny w celu przymuszenia do wykonania obowiązku wykonania czynności, której niewykonanie w całości spowodowane jest jej niewykonalnością z uwagi na stan niewypłacalności skarżącej, wnosząc o uchylenie w całości zaskarżonego postanowienia i umorzenie postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 59 § 1 pkt 5 u.p.e.a. W uzasadnieniu skarżąca ponownie wskazała, że niewykonanie nakazu wynika z faktycznej niemożności jego wykonania z uwagi na brak środków finansowych przeznaczonych na ten cel. Spółka ponownie podkreśliła, że przymuszany grzywną obowiązek o charakterze niepieniężnym jest niewykonalny w rozumieniu art. 33 pkt 5 u.p.e.a., wobec czego stosowanie tego środka egzekucyjnego przez organ jest nieuzasadnione i bezcelowe.Postanowieniem z dnia […] Nr rej.: […], Okręgowy Inspektor Pracy w B., działając na podstawie art. 19 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. z 2007, Nr 89, poz. 589 ze zm.) oraz art. 34 § 5 u.p.e.a., po rozpatrzeniu zażalenia skarżącej utrzymał zaskarżone postanowienie w mocy. W uzasadnieniu organ odwoławczy podzielił stanowisko zajęte przez organ I instancji w przedmiocie niewykonalności obowiązku o charakterze niepieniężnym.Na postanowienie organu odwoławczego zainteresowana spółka wniosła za pośrednictwem Okręgowego Inspektora Pracy w B. skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, kolejny raz wskazując na naruszenie przez organ przy wydawaniu postanowienia art. 33 pkt 5 w zw. z art. 119 § 1 oraz art. 59 § 1 pkt 5 w zw. z art. 7 § 3 u.p.e.a. i wnosząc o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości oraz umorzenie postępowania egzekucyjnego. W uzasadnieniu skargi skarżąca powtórzyła prezentowane we wcześniejszych pismach stanowisko, iż wobec braku środków finansowych nałożony na nią obowiązek stał się niewykonalny i przez to bezprzedmiotowy, wobec czego stosowanie środka egzekucyjnego stało się niedopuszczalne i postępowanie egzekucyjne powinno podlegać umorzeniu zgodnie z właściwymi przepisami u.p.e.a.W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podkreślając, że argument niewykonalności obowiązku o charakterze niepieniężnym jest w przedmiotowej sprawie chybiony. W celu potwierdzenia swojego stanowiska organ powołał się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 lutego 1985 r. (I SA 1090/84) oraz wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 3 grudnia 2008 r. (II SA/Wr 250/2008), odnoszące się do problemu niewykonalności decyzji. Organ wskazał także, odpowiadając na zarzut bezprzedmiotowości postępowania, że postępowanie egzekucyjne stałoby się bezprzedmiotowe dopiero w przypadku likwidacji spółki oraz, że zgodnie z obowiązującymi przepisami należy stosować środek egzekucyjny aż do chwili wykonania egzekwowanego obowiązku w całości. Nadmienił również, że już w 2007 r. skarżąca bezskutecznie powoływała się na swoją złą sytuację ekonomiczną w postępowaniu toczącym się przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Bydgoszczy.Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:Okoliczności związane z wydaniem nakazu przez Inspektora Pracy Okręgowej Inspekcji Pracy w B., w którym nakazano […] Sp. z o.o. w T. wypłacić pracownikom przysługujące im świadczenia ze stosunku pracy, a także fakt niewykonania przez skarżącą obowiązków wynikających z tego nakazu w całości do chwili obecnej, mają w ocenie Sądu charakter bezsporny w przedmiotowej sprawie i nie budzą żadnych wątpliwości. Zauważyć należy, że strona skarżąca konsekwentnie przyznaje, że nałożone na nią obowiązki wykonała jedynie częściowo, a jako przyczynę takiego stanu rzeczy wskazuje swoją złą sytuację ekonomiczną i związany z tym brak środków finansowych. Trudna sytuacja ekonomiczna przedsiębiorstwa […] również nie może tu podlegać dyskusji i można ją uznać za fakt powszechnie znany.Podobnie legalność działania organów Państwowej Inspekcji Pracy w związku zwydaniem nakazu i zastosowaniem środka egzekucyjnego nie budzi w niniejszej sprawie żadnych wątpliwości. Zgodnie z art. 9 pkt 2a nieobowiązującej już ustawy z dnia 6 marca 1981 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r., Nr 124, poz. 1362 ze zm.) w razie stwierdzenia naruszenia przepisów prawa pracy właściwe organy Państwowej Inspekcji Pracy uprawnione są do nakazania pracodawcy wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę, a także innego świadczenia przysługującego pracownikowi. W tym celu, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 1 wskazanej powyżej ustawy, inspektor pracy wydaje odpowiednie nakazy kierowane do pracodawcy. Natomiast w razie niewykonania przez pracodawcę obowiązków określonych w tych nakazach, podlegają one egzekucji administracyjnej, stosownie do art. 2 § 1 pkt 11 u.p.e.a., a właściwy organ Państwowej Inspekcji Pracy traktowany jest jako organ egzekucyjny. Ponieważ obowiązki te mają charakter niepieniężny, jednym ze środków egzekucyjnych, który może tu znaleźć zastosowanie, jest grzywna w celu przymuszenia, stosownie do art. 119 § 1 u.p.e.a. Poza tym podkreślić należy, że zgodnie z art. 6 § 1 u.p.e.a. w razie uchylania się zobowiązanego od wykonania obowiązku wierzyciel powinien podjąć czynności zmierzające do zastosowania środków egzekucyjnych, co określa się jako zasadę prawnego obowiązku prowadzenia egzekucji administracyjnej. Biorąc pod uwagę wskazane powyżej przepisy prowadzenie egzekucji administracyjnej wobec zobowiązanej spółki przez organy Państwowej Inspekcji Pracy należy uznać za działanie jak najbardziej prawidłowe i uzasadnione.W opinii Sądu podstawowy problem w niniejszej sprawie sprowadza się do odpowiedzi na pytanie, czy tak jak przekonuje w skardze strona skarżąca można uznać, że trudna sytuacja ekonomiczna spółki i brak środków finansowych przesądzają o niewykonalności egzekwowanych obowiązków w rozumieniu art. 33 pkt 5 u.p.e.a., co w razie odpowiedzi pozytywnej dałoby podstawę do uwzględnienia podnoszonego zarzutu opartego na tym przepisie i spowodowałoby konieczność umorzenia toczącego się postępowania egzekucyjnego zgodnie z wnioskiem skarżącej, stosownie do art. 59 § 1 pkt 5 u.p.e.a. Na pytanie to, zdaniem Sądu, należy jednak odpowiedzieć zdecydowanie negatywnie i w związku z tym skarga jako bezzasadna musi podlegać oddaleniu.Sąd podziela więc stanowisko zajęte wcześniej przez rozpatrujące ten sam zarzut organy Państwowej Inspekcji Pracy, iż problemy finansowe zobowiązanej nie powodują niewykonalności obowiązku w rozumieniu art. 33 pkt 5 u.p.e.a. Pogląd taki znajduje swoje odzwierciedlenie w utrwalonym orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego. Przede wszystkim został on wyraźnie wyartykułowany w wyroku z dnia 20 grudnia 1984 r. (I SA 804/84, ONSA 1984/2/123), w którym stwierdza się, że: "Względy ekonomiczne i finansowe, utrudniające wykonanie zaskarżonej decyzji, nie mogą być uznane za przesłankę niewykonalności decyzji." Powołany wyrok odnosi się co prawda do zagadnienia niewykonalności decyzji w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 5 Kodeksu postępowania administracyjnego (k.p.a.), jednakże uwagi w nim zawarte można odnieść bezpośrednio do rozważanej tu kwestii niewykonalności egzekwowanego obowiązku. Podobnie w wyroku z dnia 4 stycznia 1999 r. ( IV SA 1239/97, LEX nr 48176) wskazano, że: "Decyzja jest niewykonalna w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 5 k.p.a. tylko wówczas, gdy zachodzi przeszkoda w jej wykonaniu wynikająca z określonych przepisów prawa lub jest ona faktycznie (obiektywnie) niemożliwa do wykonania, np. przy istniejącym stanie wiedzy technicznej. Nie uzasadnia natomiast twierdzenia o niewykonalności decyzji jej wysoki koszt lub nieopłacalność ekonomiczna." Zagadnienie niewykonalności decyzji (obowiązku) rozważał także Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 13 listopada 2008 r. (II OSK 1365/07, LEX nr 532603) stwierdzając, że: " O niewykonalności obowiązku nałożonego decyzją ostateczną można mówić, gdy niewykonalność jest następstwem przeszkód o charakterze nieusuwalnym. Trwała niewykonalność obowiązku zachodzi wówczas, gdy czynności składające się na treść tych obowiązków zawartych w decyzji są niewykonalne z przyczyn technicznych lub prawnych tkwiących w ich naturze. Natomiast trudności techniczne lub ekonomiczne, choćby bardzo poważne, w wyegzekwowaniu wykonania obowiązku nałożonego decyzją, jak również negatywne stanowiska jej adresatów lub innych osób i zainteresowanych utrzymaniem dotychczasowego stanu rzeczy, nie stanowią o niewykonalności obowiązku."Odnosząc się w świetle cytowanych powyżej wyroków do podnoszonego przez skarżącą w niniejszej sprawie zarzutu niewykonalności nałożonego na nią obowiązku, stwierdzić należy, że jest to zarzut całkowicie chybiony. Wykonanie przez zobowiązaną egzekwowanego obowiązku polegającego na wypłaceniu pracownikom świadczeń przysługujących ze stosunku pracy nie napotyka bowiem żadnych nieusuwalnych przeszkód natury prawnej bądź technicznej. Co więcej podkreślić należy, że jego wykonanie jest prawnie uzasadnione i wymagane, a zaniechanie zobowiązanej powoduje stan bezprawny. Nie ulega wątpliwości, że ciążący na skarżącej obowiązek jest faktycznie (obiektywnie) wykonalny i jedynie w skutek trudności natury ekonomicznej, które nie mogą być brane pod uwagę przy rozstrzyganiu kwestii wykonalności, nie został dotychczas przez nią w całości wykonany. Nadmienić w tym miejscu również wypada, że prezentowane przez spółkę w skardze twierdzenia o całkowitej i trwałej niemożności wykonania nałożonych na nią obowiązków rozmijają się w oczywisty sposób ze składanymi przez nią skądinąd w innych pismach procesowych zapewnieniami, że pomimo poważnych problemów finansowych podejmowała i nadal podejmuje wysiłki zmierzające do wykonania nakazu, realizując spłatę świadczeń pieniężnych również poprzez kompensaty z towarem oferowanym pracownikom. Zauważyć również trzeba, że z reguły problemy finansowe mają charakter przejściowy i mogą być przezwyciężone przez skarżącą wskutek podjęcia przez nią właściwych działań. Fakt ten również pozostaje w sprzeczności z twierdzeniami o trwałej i całkowitej niewykonalności nałożonych na spółkę obowiązków.W świetle powyższych rozważań Sąd uznał działania organów Państwowej Inspekcji Pracy i wydane w sprawie postanowienia za zgodne z prawem, uznając jednocześnie skargę za bezzasadną i oddalając ją w związku z tym na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 r., Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Toczące się postępowanie egzekucyjne jest uzasadnione i powinno być kontynuowane w celu usunięcia stanu bezprawnego, a zastosowany przez organ środek egzekucyjny w postaci grzywny w celu przymuszenia, służący egzekwowaniu obowiązków o charakterze niepieniężnym, jest w niniejszej sprawie prawnie dopuszczalny i może być stosowany w dalszym ciągu aż do momentu wykonania przez zobowiązaną nałożonego obowiązku w całości.