Sygnatura:
6115 Podatki od nieruchomości
Hasła tematyczne:
Podatek od nieruchomości
Skarżony organ:
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Data:
2010-08-30
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie
Treść wyniku:
Uchylono zaskarżone postanowienie
Sędziowie:
Anna Sokołowska /przewodniczący/Marzena Kowalewska /sprawozdawca/Nadzieja Karczmarczyk-Gawęcka

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Anna Sokołowska, Sędziowie Sędzia WSA Nadzieja Karczmarczyk-Gawęcka, Sędzia WSA Marzena Kowalewska (spr.), Protokolant Lidia Maląg, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 17 listopada 2010 r. sprawy ze skargi Z. B. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia […] nr […] w przedmiocie pozostawienia odwołania bez rozpatrzenia 1. uchyla zaskarżone postanowienie, 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz skarżącej Z.B. kwotę […] złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego

Uzasadnienie wyroku

Zaskarżonym postanowieniem z dnia […] znak: […] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. na podstawie art. 228 § 1 i 2, art. 222 w związku art. 169 § 1, art. 168 § 1 oraz art. 235 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr, 8, poz. 60 ze zm.), dalej w skrócie O.p., w odpowiedzi na odwołanie z dnia 14 marca 2010 r. wniesione przez W.K. od decyzji Wójta Gminy R. z dnia […] r. znak: odmawiającej uchylenia decyzji ostatecznej, ustalającej Z. B. zobowiązanie podatkowe w podatku od nieruchomości za 2007 r., pozostawiło je bez rozpoznania.W jego uzasadnieniu wskazano, że odwołanie Z. B. podpisane "z upoważnienia" przez W. K. zawierało braki formalne, do usunięcia których, w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania, organ odwoławczy wezwał Z. B. pismem z dnia […] . W wezwaniu tym stosownie do zapisów art. 222 O.p. zobowiązano podatniczkę do wskazania numeru zaskarżonej decyzji, przedmiotu rozstrzygnięcia oraz sprecyzowania zarzutów przeciwko decyzji, a ponadto do przedłożenia odpisu pełnomocnictwa udzielonego W.K.. Organ pouczył stronę, że nieusunięcie wskazanych braków formalnych, odpowiednio do art. 169 § 4 O.p., skutkować będzie pozostawieniem odwołania bez rozpatrzenia.Wezwanie skutecznie doręczono podatniczce w dniu 6 kwietnia 2010 r.W odpowiedzi na nie, w dniach 12 i 14 kwietnia 2010 r. wpłynęły do organu odwoławczego dwa pisma, podpisane przez W. K. z dopiskiem "z up.", w których doprecyzowano treść odwołania, jak również dołączono kserokopię wypisu aktu notarialnego z dnia 4 grudnia 2008 r., z treści którego wynikało, że Z. B. udzieliła W. K. pełnomocnictwa, m.in. do reprezentowania jej przed organami podatkowymi. Na kserokopii aktu notarialnego, na każdej z kart, odręcznie naniesiono adnotację "potwierdzam za zgodność z oryginałem", którą to adnotację opatrzono parafą.Dalej, z uzasadnienia zaskarżonego postanowienia wynika, że organ odwoławczy powołując się na przepis art. 137 § 3 O.p. przyjął, że skoro W. K.nie jest adwokatem, radcą prawnym, ani też doradcą podatkowym, które to osoby mogą same uwierzytelnić odpis udzielonego im pełnomocnictwa, to strona przesyłając kserokopię pełnomocnictwa bez wymaganego urzędowego poświadczenia (lub notarialnego), nie uzupełniła braku formalnego określonego w wezwaniu z dnia […] r.Na postanowienie o pozostawieniu odwołania bez rozpatrzenia strona złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, wnosząc o jego uchylenie i zarzucając naruszenie przepisów:- art. 121 § 1 i § 2 O.p., tj. zasady zaufania podatnika do działania organów podatkowych, zasady udzielania informacji i wyjaśnień o przepisach prawa podatkowego, poprzez nieprecyzyjne wezwanie strony do uzupełnienia braków formalnych w postaci nadesłania odpisu pełnomocnictwa udzielonego. W. K.,- art. 123 w związku z art. 121 § 1 i 2 O.p. poprzez uniemożliwienie realizacji zasady czynnego udziału strony w postępowaniu podatkowym,- art. 169 § 1 O.p. poprzez niezamieszczenie w wezwaniu do uzupełnienia braków formalnych jednoznacznego wskazania w jaki sposób, powinien być usunięty brak formalny w postaci dokumentu pełnomocnictwa.W uzasadnieniu skargi strona wyjaśniła, że zaskarżone rozstrzygnięcie jest niesłuszne i niesprawiedliwe, gdyż strona dołożyła wszelkich starań do uzupełnienia braku formalnego odwołania i zgodnie z treścią wezwania nadesłała odpis pełnomocnictwa. Wskazała, że dla strony nieorientującej się w "zawiłościach podatkowej procedury" określenie "odpis pisma" oznacza jego kserokopię. Wobec powyższego, jeżeli intencją organu podatkowego było nadesłanie przez podatniczkę oryginału dokumentu pełnomocnictwa albo odpisu tego dokumentu, poświadczonego przez notariusza, to organ powinien to żądanie jasno i precyzyjnie określić w wezwaniu. Powołując się na zasadę pogłębiania zaufania do organów podatkowych, obowiązek organów udzielania stronie niezbędnych informacji oraz wyjaśnień o przepisach prawa podatkowego, skarżąca uznała, że w opisanej przez nią sytuacji niedopuszczalnym było przerzucanie na nią ciężaru błędów i uchybień organów w procesie stosowania przepisów prawa procesowego, skutkujących pozostawieniem jej odwołania bez rozpatrzenia.W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. wniosło o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie uznał, co następuje:Zgodnie art. 3 § 2 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej w skrócie p.p.s.a., kontrola działalności administracji przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie m.in. w sprawach skarg na postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty. Jednocześnie przypomnienia wymaga, że zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269) kontrola sądowa działalności administracji sprawowana jest w oparciu o kryterium zgodności z prawem.W myśl przepisu art. 145 § 1 pkt 1c p.p.s.a. sąd uwzględnia skargę i uchyla decyzję lub postanowienie w całości lub w części, jeżeli stwierdzi naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy.Ocena zarzutów skargi doprowadziła do wniosku, iż skarga jest zasadna.W pierwszej kolejności wskazać należy, że odwołanie od decyzji, jako jedno z podań w rozumieniu art. 168 O.p., aby spowodowało zamierzony skutek prawny, powinno odpowiadać warunkom formalnym określonym w tym przepisie oraz wymienionym w art. 222 tej ustawy, tj. powinno zawierać co najmniej wskazanie osoby, od której pochodzi, jej adres i żądanie oraz zarzuty przeciwko decyzji, a ponadto określać istotę i zakres żądania będącego przedmiotem odwołania oraz wskazywać dowody uzasadniające żądanie.W sytuacji gdy wniesione odwołanie nie zawiera wskazanych elementów, organ podatkowy zgodnie z art. 169 § 1 O.p., wzywa wnoszącego do usunięcia braków formalnych w terminie 7 dni, z pouczeniem, że niewypełnienie tego warunku spowoduje, że organ odwoławczy wyda na podstawie art. 228 § 1 pkt 3 O.p. postanowienie o pozostawieniu odwołania bez rozpatrzenia.W orzecznictwie został wyrażony pogląd, że jednym z braków formalnych odwołania jest brak pełnomocnictwa (por. wyrok NSA z 1 października 2001 r., sygn. akt II SA 2177/00, LEX 157803), którego niezłożenie traktuje się jako niespełnienie wymagań formalnych dla pisma procesowego (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 lutego 2003 r., III CZP 74/03, OSNC 2005, nr 1, poz. 6). Ocenie organu podlega nie tylko to czy pełnomocnictwo zostało dołączone do odwołania, lecz również jego treść, gdyż z niego musi wynikać umocowanie do działania w imieniu strony. Zgodnie bowiem z art. 136 O.p. strona może działać przez pełnomocnika, chyba, że charakter czynności wymaga jej osobistego działania. Oznacza to, że każdy podmiot, który jest stroną postępowania, może udzielić pełnomocnictwa do działania w jego imieniu.Pełnomocnictwo to powinno być udzielone na piśmie lub zgłoszone do protokołu (art. 137 § 2 O.p.). Z przepisu art. 137 § 3 O.p. jednoznacznie wynika natomiast obowiązek pełnomocnika dołączenia do akt oryginału lub urzędowo poświadczonego odpisu pełnomocnictwa. W sprawach mniejszej wagi organ podatkowy może nie żądać pełnomocnictwa, jeśli pełnomocnikiem jest członek najbliższej rodziny lub domownik strony, a nie ma wątpliwości co do istnienia i zakresu upoważnienia do występowania w imieniu strony (art. 137 § 3a O.p.).Ponieważ, jak już wskazano wcześniej brak pełnomocnictwa stanowi brak formalny odwołania, stosownie do art. 169 O.p. organ prowadzący sprawę ma obowiązek wezwania strony do jego nadesłania, w ustawowym terminie i ze stosownym pouczeniem o skutkach niewykonania wymaganej czynności (pozostawienia odwołania bez rozpoznania na podstawie art. 228 § 1 i 2 w związku art. 235 i art. 169 § 1 O.p.). Istotnym jest przede wszystkim to, by treść tego wezwania nie nastręczała trudności w jego zrozumieniu, była precyzyjna i w razie potrzeby zawierała także wyjaśnienia i informacje, które zwłaszcza dla osób nie mających wykształcenia prawniczego i w postępowaniu nie korzystających z usług fachowego pełnomocnika, pozwolą na prawidłowe wykonanie wezwania.Przechodząc na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że z akt administracyjnych wynika, iż organ podatkowy w dniu […] r. wezwał podatniczkę do złożenia w terminie 7 dni pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia – "odpisu pełnomocnictwa udzielonego W. K.". Wezwanie to doręczono stronie, która w odpowiedzi na nie, nadesłała kserokopię odpisu aktu notarialnego z dnia 4 grudnia 2008 r. zawierającego oświadczenie o ustanowieniu przez podatniczkę w osobie W. K. pełnomocnika, m.in. do reprezentowania jej przed organami podatkowymi i odbioru korespondencji. Kserokopia pełnomocnictwa zawierała na każdej stronie parafowaną adnotację "potwierdzam za zgodność z oryginałem". W tych okolicznościach organ uznał, że nie zostało wykonane wezwanie w trybie art. 169 § 1 O.p. i wydał postanowienie o pozostawieniu odwołania bez rozpatrzenia.W ocenie Sądu skierowane do strony wezwanie było wadliwe, a zaskarżone postanowienie zostało wydane z naruszeniem zasad ogólnych postępowania podatkowego, tj. art. 121 § 1 i 2 w związku z art. 169 § 1 i § 4, art. 228 O.p.Przede wszystkim wskazać należy, iż w wezwaniu stronę nie pouczono o treści art. 137 § 3 O.p., a tym samym nie wyjaśniono co należy rozumieć pod pojęciem "odpis" pełnomocnictwa. Nie wskazano zatem dokładnie, że uzupełnienie tego braku może polegać bądź to na nadesłaniu oryginału pełnomocnictwa, bądź jego kopii potwierdzonej za zgodność z oryginałem przez adwokata, radcę prawnego, doradcę podatkowego lub przez notariusza.W wezwaniu nie zawarto także alternatywnego sposobu usunięcia braków tj. strony nie wezwano – w przypadku braku pełnomocnictwa dla W. K. – do podpisania odwołania przez stronę bądź osobiście, bądź poprzez nadesłanie podpisanego odwołania.To spowodowało, że wezwanie organu stało się nieczytelne dla strony postępowania i jak wynika ze stanu faktycznego, skutkowało wykonaniem go w sposób wadliwy.W ocenie Sądu, w rozpoznawanej sprawie, strona nie powinna ponosić negatywnych dla niej skutków procesowych nieprecyzyjnie sformułowanego przez organ wezwania, gdyż jedną z podstawowych zasad postępowania podatkowego wyrażoną w art. 121 § 1 i 2 O.p. jest wyjaśnienie stronie zawiłości proceduralnych, konsekwencji podjętych czynności czy wskazanie trybu właściwego dla załatwienia wniosku podatnika. Wyrażona w tym przepisie zasada prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych oraz udzielania niezbędnych informacji i wyjaśnień o przepisach prawa podatkowego oznacza, że na organie ciąży obowiązek prowadzenia postępowania staranne i merytorycznie poprawnego, w którym traktuje się równo interesy stron postępowania. Naruszenie zaś tej zasady, w opisanym stanie faktycznym, stanowiło w ocenie Sądu, wystarczającą podstawę do uchylenia zaskarżonego aktu administracyjnego.Organ odwoławczy przedwcześnie bowiem pozostawił bez rozpatrzenia odwołanie skarżącej, niedostrzegając powyższych uchybień i zbyt formalistycznie traktując wykonanie przez stronę wadliwego wezwania.Przy ponownym rozpoznaniu sprawy, organ odwoławczy wyjaśni zatem ostatecznie sprawę pełnomocnictwa, dopełniając obowiązku ponownego wezwania do uzupełnienia braków odwołania, zgodnie z zasadami wynikającymi z treści art. 137 § 3 O.p. w związku z art. 121 § 1 i 2 O.p. i wskazaniami Sądu co do treści wezwania.Stwierdzając wskazane powyżej uchybienia procesowe popełnione przez organ odwoławczy mające wpływ na treść rozstrzygnięcia, Sąd uznał zatem, że organ odwoławczy wydał zaskarżone postanowienie z naruszeniem przepisów postępowania, w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy i na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. orzekł o jego uchyleniu. O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 200 p.p.s.a.