Sygnatura:
6343 Świadczenia pieniężne z tytuły pracy przymusowej
Hasła tematyczne:
Kombatanci
Skarżony organ:
Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych
Data:
2010-07-05
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi
Treść wyniku:
Oddalono skargę
Sędziowie:
Czesława Nowak-Kolczyńska /przewodniczący/Grzegorz Szkudlarek /sprawozdawca/Sławomir Wojciechowski
Sentencja
Dnia 18 listopada 2010 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział II w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA: Czesława Nowak – Kolczyńska Sędziowie Sędzia NSA: Grzegorz Szkudlarek (spr.) Sędzia WSA: Sławomir Wojciechowski Protokolant Asystent sędziego Katarzyna Orzechowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 listopada 2010 roku przy udziale — sprawy ze skargi T. K. na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia […] Nr […] w przedmiocie odmowy przyznania uprawnień do świadczenia pieniężnego 1. oddala skargę; 2. przyznaje i nakazuje wypłacić z funduszu Skarbu Państwa – Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi adwokatowi Z. M. prowadzącemu Kancelarię Adwokacką w Ł. przy ul. […] kwotę 292,80 (dwieście dziewięćdziesiąt dwa i 80/100) złotych obejmującą podatek od towarów i usług tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu skarżącej.
Uzasadnienie wyroku
Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych decyzją z dnia […] roku, Nr […], po rozpoznaniu wniosku T. K. o ponowne rozpatrzenie sprawy utrzymał w mocy własną wcześniejszą decyzję z dnia […] roku, Nr […] o odmowie przyznania uprawnień do świadczenia pieniężnego.Jak wynika z dokumentów załączonych do akt administracyjnych, Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych decyzją z dnia […] roku odmówił przyznania uprawnienia do świadczenia pieniężnego.Po ponownym rozpoznaniu sprawy, biorąc pod uwagę całokształt zebranego materiału dowodowego, Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych decyzją z dnia […] roku utrzymał w mocy rozstrzygnięcie I instancji. W uzasadnieniu organ napisał, iż stosownie do treści art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 31 maja 1996 roku o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz. U. Nr 87, poz. 395 ze zm.), świadczenie pieniężne przysługuje osobom, które w okresie podlegania represjom określonym w ustawie były obywatelami polskimi i są nimi obecnie oraz posiadają stałe miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Z przepisów w/w ustawy wynika, iż uprawnienia do świadczenia pieniężnego mają charakter nie dziedziczny oraz osobisty. Posiadanie tytułu spadkowego nie uprawnia do wstąpienia w uprawnienia zmarłego uprawnionego za życia do świadczeń określonych przez ustawę, co znajduje swoje potwierdzenie w orzecznictwie.Z treści skargi i dokumentów do niej załączonych wynika, że T. K. urodziła się w roku 1934. W czasie wojny mieszkała wraz z rodzicami i rodzeństwem we wsi Z. W wieku lat 10 straciła ojca, który został rozstrzelany w dniu 18 maja 1944 roku. W tym czasie matka została zabrana do obozu pracy. Jako 12 letnie dziecko, od 10 maja 1945 roku do 20 stycznia 1950 roku pracowała w gospodarstwie ogrodniczym należącym do Państwa G. w miejscowości D. Zajmowała się wówczas zbiorem owoców i pieleniem ogrodu.W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.Stosownie do postanowień art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), Sądy administracyjne sprawują w zakresie swojej właściwości kontrolę działalności administracji publicznej. Oznacza to, iż Sąd bada zgodność z prawem (legalność) zaskarżonego aktu pod kątem jego zgodności z prawem materialnym określającym prawa i obowiązki stron oraz prawem procesowym regulującym postępowanie przed organami administracji publicznej.Sąd uwzględniając skargę na decyzję uchyla decyzję w całości albo w części, jeżeli stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, bądź inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 lit. "a" – "c" Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).Stosownie do uregulowania art. 151 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, w razie nieuwzględnienia skargi, sąd skargę oddala.Oceniając legalność zaskarżonych decyzji Sąd zważył, że organ administracji przeprowadził postępowanie dowodowe, ustalił stan faktyczny i wydał rozstrzygnięcia odpowiadające zebranym dowodom oraz przepisom prawa.W rozpoznawanej sprawie przedmiotem kontroli Sądu była decyzja o odmowie przyznania uprawienia do świadczenia pieniężnego w trybie ustawy z dnia 31 maja 1996 roku o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz. U. Nr 87, poz. 395 ze zm.). Jak wskazał organ powodem odmowy była okoliczność, iż w przedstawionym przez skarżącą stanie faktycznym nie stwierdzono żadnych podstaw uprawniających do przyznania takowego świadczenia.Merytorycznie oceniając wydane w sprawie rozstrzygnięcia Sąd zgodził się ze stanowiskiem organu administracji. Skarżąca w toku postępowania administracyjnego, jak i w treści skargi powołała się na dwie okoliczności. Po pierwsze, za przyznaniem uprawnienia do świadczenia pieniężnego miała przemawiać okoliczność, iż ojciec skarżącej został rozstrzelany przez Niemców w 1944 roku, a matka przebywała obozie pracy. Po drugie, skarżąca w latach 1945 – 1950 mając 11 lat musiała podjąć pracę w gospodarstwie ogrodniczym Państwa G. w miejscowości D., gdzie zbierała owoce i pieliła ogród.Odnosząc się do pierwszej ze wskazanych podstaw przyznania uprawnienia do świadczenia wyjaśnić należy, iż uprawienie to ma charakter osobisty w tym znaczeniu, że przysługuje wyłącznie osobie, która podlegała represjom. Zgodnie z tezą postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 listopada 2006 roku, II OSK 1291/05 (Lex Nr 318303), świadczenie pieniężne, przysługujące na podstawie art. 1 ustawy z dnia 31 maja 1996 roku, należy do praw i obowiązków ściśle związanych z osobą. Prawo do ubiegania się o przyznanie uprawnienia nie podlega dziedziczeniu i nie przechodzi na spadkobierców.Jako drugą podstawę przyznania świadczenia strona wskazała pracę świadczoną w latach 1945 – 1950 w gospodarstwie ogrodniczym. Ustosunkowując się do tej kwestii wyjaśnić należy, iż zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 w/w ustawy, świadczenie pieniężne przysługuje osobom, które w okresie podlegania represjom określonym w ustawie były obywatelami polskimi i są nimi obecnie. Pojęcie represji definiuje przepis art. 2 cytowanej ustawy wskazując, że represją jest:1) osadzenie w obozach pracy przymusowej w okresie wojny w latach 1939-1945 z przyczyn politycznych, narodowościowych, rasowych i religijnych,2) deportacja (wywiezienie) do pracy przymusowej na okres co najmniej 6 miesięcy z terytorium państwa polskiego, w jego granicach sprzed dnia 1 września 1939 roku, na terytorium:a) III Rzeszy i terenów przez nią okupowanych w okresie wojny w latach 1939-1945,b) Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich i terenów przez niego okupowanych w okresie od dnia 17 września 1939 roku do dnia 5 lutego 1946 roku oraz po tym okresie do końca 1948 roku z terytorium państwa polskiego w jego obecnych granicach.Z zastrzeżeniem, że dla prawidłowej wykładni punktu 2 należy uwzględnić treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 grudnia 2009 roku (sygn. akt: K 49/07, publ: Dz. U. Nr 220, poz. 1734 z dnia 23 grudnia 2009 roku).Z treści cytowanego przepisu wynika, że świadczenie pieniężne przysługuje za określone represje, których dana osoba doznała w trakcie II wojny światowej. Faktem notoryjnym jest to, iż II wojna światowa rozpoczęła się w dniu 1 września 1939 roku, a zakończyła się 8 maja 1945 roku (z zastrzeżeniem, iż na określonych terenach działania wojenne zakończyły się we wcześniejszej dacie). Wyzwolenie Ł. spod okupacji hitlerowskiej nastąpiło 19 stycznia 1945 roku. Po drugie, represje uprawniające do przyznania świadczenie powiązane są w treści ustawy z osadzeniem w obozach pracy i deportacją do pracy na rzecz III Rzeszy i ZSRR. Tymczasem skarżąca powołała się na fakt świadczenia pracy w latach 1945 – 1950 i to w gospodarstwie ogrodniczym zlokalizowanym na terenie kraju polskiego i stanowiącym własność Polaków (wskazuje na to nazwisko właścicieli – G.).Reasumując: Sąd podzielił pogląd organu administracji o braku podstaw do przyznania skarżącej uprawnienia do świadczenia pieniężnego na mocy ustawy z dnia 31 maja 1996 roku. Skarżąca w toku postępowania administracyjnego, jak i w treści skargi nie wskazała na żadną z podstaw uprawniających ją do uzyskania rzeczonego świadczenia.Ustosunkowując się do podniesionej w treści wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy trudnej sytuacji życiowej i materialnej skarżącej należy wyjaśnić, że przepisy ustawy z dnia 31 maja 1996 roku nie uzależniają przyznania świadczenia pieniężnego od sytuacji materialnej, czy zdrowotnej strony. W tej sytuacji argumenty te pozostają bez wpływu na rozstrzygnięcie.W konkluzji wskazać należy, iż Sąd dostrzegł naruszenie przez organ treści art. 107 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego. Przepis ten wymaga by uzasadnienie faktyczne decyzji w szczególności zawierało wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne – wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa. Uzasadnienie decyzji II, jak i I instancji nie spełnia tych wymogów. Tym niemniej skład orzekający, wobec wskazanego powyżej braku podstaw do przyznania skarżącej uprawnienia do świadczenia pieniężnego uznał, że naruszenie to nie ma wpływu na rozstrzygnięcie i jako takie nie może stanowić podstawy do wyeliminowania z obrotu prawnego kontestowanych w skardze decyzji.Konkludując rozważania, Sąd uznał działanie organów administracji w sprawie za zgodne z regulacją prawa materialnego. Skład orzekający nie dopatrzył się naruszenia przepisów procedury w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy. Wobec czego, na podstawie art. 151 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł o oddaleniu skargi. O zwrocie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej Sąd orzekł na mocy regulacji art. 250 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w zw. z treścią § 18 ust. 1 pkt 1 lit. "c" i § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).K.O.