Sygnatura:
6550
Hasła tematyczne:
Środki unijnePomoc publiczna
Skarżony organ:
Dyrektor Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
Data:
2009-06-10
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi
Treść wyniku:
Uchylono decyzję I i II instancji
Sędziowie:
Anna Stępień /przewodniczący sprawozdawca/Jolanta RosińskaSławomir Wojciechowski

Sentencja

Dnia 19 sierpnia 2009 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział II w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Anna Stępień (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Jolanta Rosińska Sędzia WSA Sławomir Wojciechowski Protokolant Asystent sędziego Beata Czyżewska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 sierpnia 2009 r. przy udziale – sprawy ze skargi S. K. na decyzję Dyrektora […] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Ł. z dnia […] nr […] w przedmiocie odmowy przyznania pomocy finansowej z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Kierownika Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w K. z dnia […] nr […]; 2. zasądza od Dyrektora […] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Ł. na rzecz skarżącego S. K. kwotę 200 (dwieście) złotych, tytułem zwrotu kosztów postępowania. LS

Uzasadnienie wyroku

Decyzją z dnia […] r. nr […] Kierownik Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w K. na podstawie § 2 pkt 1-4 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 kwietnia 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW)", objętej Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz. U. nr 68, poz. 448 ze zm.) w zw. z art. 20 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (Dz. U. nr 64, poz. 427), art. 104 k.p.a. odmówił S. K. przyznania pomocy finansowej z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) na rok 2007, z uwagi na niespełnienie warunku posiadania przez rolnika działek rolnych o łącznej powierzchni nie mniejszej niż 1ha.W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, iż powierzchnia działek zgłoszona we wniosku z dnia 15 maja 2007 r. o przyznanie płatności wynosiła 0,00 ha. Wniesiona w dniu 4 grudnia 2007 r. korekta wniosku nie mogła zostać uwzględniona, gdyż złożono ją po upływie ustawowego terminu.W odwołaniu od w/w rozstrzygnięcia S. K. wniósł o jego uchylenie.Decyzją z dnia […] r. nr […] Dyrektor […] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Ł. na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a., art. 10 ustawy z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. z 2008 r. nr 98, poz. 634), § 2, § 3, § 5 ust. 2 i 4 wskazanego wyżej rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 kwietnia 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków …, art. 21 ust. 3, art. 30 ust. 2, art. 31, art. 32 ustawy z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Obszarów Wiejskich (Dz. U. nr 64, poz. 427), art. 7, art. 8 ust. 3, art. 16 ust. 4 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1975/2006 z dnia 7 grudnia 2006 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 w zakresie wprowadzenia procedur kontroli, jak również wzajemnej zgodności w odniesieniu do działań wsparcia rozwoju obszarów wiejskich (Dz. Urz. UE z dnia 23 grudnia 2006 r. nr L 368/74), art. 12, art. 15 rozporządzenia Komisji (WE) nr 796/2004 z dnia 21 kwietnia 2004 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wdrażania wzajemnej zgodności, modulacji oraz zintegrowanego systemu administracji i kontroli przewidzianych w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1782/2003 ustanawiającym wspólne zasady dla systemów pomocy bezpośredniej w zakresie wspólnej polityki rolnej oraz określonych systemów wsparcia dla rolników oraz wdrażania zasady współzależności przewidzianej w rozporządzeniu (WE) nr 479/2008 (Dz. Urz. UE nr L 141 z dnia 30 kwietnia 2004 r. str. 18-58), art. 18 ust. 2 i 3 ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (Dz. U. z 2008 r. nr 170, poz. 1051 ze zm.) utrzymał w mocy decyzję organu I instancji.W uzasadnieniu organ odwoławczy podniósł, iż S.K. w dniu 15 maja 2007 r. w Biurze Powiatowym ARiMR we W. złożył wniosek o przyznanie płatności bezpośrednich do gruntów rolnych oraz płatności z tytułu wsparcia działalności rolniczej na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania na rok 2007. Nie zadeklarował jednak do płatności żadnej działki rolnej, pozostawiając niewypełnioną trzecią i czwartą stronę wniosku dotyczącą oświadczenia o powierzchni działek ewidencyjnych i sposobie wykorzystania działek rolnych.Postanowieniem z dnia 25 czerwca 2007 r. Kierownik Biura Powiatowego ARiMR we W. przekazał przedmiotowy wniosek do rozpatrzenia według właściwości Kierownikowi Biura Powiatowego ARiMR w K.W dniu 4 grudnia 2007 r. wnioskodawca, na wezwanie organu I instancji do złożenia wyjaśnień, przedłożył formularz korekty wniosku, w którym zadeklarował do płatności działki rolne. Jednocześnie oświadczył na piśmie, że w dniu 15 maja 2007 r. złożył wypełnioną tylko pierwszą i ostatnią stronę, albowiem z uwagi na ujawnione w trakcie kontroli rozbieżności, co do wielkości gruntów zwrócił się do Burmistrza Miasta i Gminy C. o wszczęcie postępowania rozgraniczeniowego licząc, że zakończy się ono do końca maja i będzie mógł zadeklarować prawidłowe wielkości działek.Z uwagi na przedłużające się postępowanie rozgraniczeniowe w pierwszych dniach czerwca stawił się w siedzibie organu I instancji, by złożyć korektę wniosku. Poinformowano go wówczas, że jego wniosek zostanie przekazany do Kutna i tam na wezwanie organu będzie mógł złożyć korektę.Decyzją z dnia […] r. nr […] Kierownik Biura Powiatowego ARiMR w K. odmówił S.K. przyznania płatności ONW na rok 2007.Po rozpatrzeniu odwołania strony od w/w rozstrzygnięcia decyzją z dnia […] r. nr […] organ II instancji uchylił zaskarżoną decyzję w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia, wskazując na konieczność ustalenia, czy w Biurze Powiatowym ARiMR we W. S. K. w przewidzianym do tego terminie – to jest do dnia 11 czerwca 2007 r. złożył korektę wniosku.W dniu […] r. Kierownik Biura Powiatowego ARiMR w K. ustaliwszy, że skarżący nie złożył formularza zmiany do wniosku w ustawowym terminie decyzją nr […] odmówił przyznania płatności ONW na rok 2007 ze względu na niespełnienie warunku posiadania przez rolnika działek rolnych o łącznej powierzchni nie mniejszej niż 1 ha.W ocenie organu odwoławczego ustalony stan faktyczny sprawy dowodzi, że strona miała świadomość, iż we wniosku nie wskazała żadnej działki rolnej, narażając się tym samym na odmowę przyznania płatności. Wnioskodawca zadeklarował działki rolne do płatności dopiero w korekcie wniosku, złożonej po upływie ustawowego terminu. W tym stanie rzeczy organ I instancji zasadnie odmówił przyznania płatności do gruntów rolnych na rok 2007.W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi S.K. wniósł o uchylenie decyzji organu II instancji, podnosząc że prawdziwość jego wyjaśnień dotyczących próby złożenia przez niego w ustawowym terminie korekty wniosku mogą potwierdzić pracownicy organu I instancji oraz trzej świadkowie, których oświadczenia załączył do skargi.Odpowiadając na skargę Dyrektor […] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Ł. wniósł o jej oddalenie.Na rozprawie w dniu 19 sierpnia 2009 r. stawił się S.K., który poparł skargę i wniósł o zasądzenie kosztów postępowania. Oświadczył, że w pierwotnym wniosku, złożonym w dniu 15 maja 2007 r. we W. nie wskazał ilości i powierzchni działek oraz rodzajów upraw z uwagi na toczącą się sprawę o rozgraniczenie, a nadto ze względu na chęć założenia plantacji borówki kamczackiej, która to sprawa miała się rozstrzygnąć po losowaniu ARiMR w ostatnich dniach maja 2007 r. Skarżący podkreślił także, że wniosek z dnia 15 maja 2007 r. składał osobiście we W. i wówczas nikt nie zwrócił mu uwagi na niewskazanie ilości i powierzchni działek. W tym samym dniu złożył w organie we W. drugi wniosek, tzw. rolnośrodowiskowy. Wniosek ten nie został jednak przekazany do K. Dodatkowo S.K. podniósł, że okoliczność, iż w terminie usiłował złożyć wniosek o uzupełnienie danych, co do powierzchni i ilości działek mogą potwierdzić osoby, których oświadczenia dołączył do skargi, a ponadto pracownicy organu A.Ł. i I.O.Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:Zgodnie z treścią art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269 ze zm.) oraz art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej.Wspomniana kontrola sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.Innymi słowy, sąd administracyjny bada wyłącznie, czy zaskarżony akt administracyjny jest zgodny z obowiązującymi w dacie jego podjęcia przepisami prawa materialnego, określającymi prawa i obowiązki stron oraz procedury administracyjnej, która normuje fundamentalne zasady postępowania przed organami administracji publicznej.W rozpoznawanej sprawie przedmiotem rozważań Sądu jest decyzja Dyrektora […] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Ł. z dnia […] r. utrzymująca w mocy rozstrzygnięcie organu I instancji o odmowie przyznania S.K. pomocy finansowej z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania na rok 2007 (tzw. płatności ONW).W przekonaniu organu, strona we wniosku o przyznanie płatności ONW z dnia 15 maja 2007 r. nie wskazała powierzchni i ilości działek, ani też rodzaju upraw. Wniesiona natomiast w dniu 4 grudnia 2007 r. korekta wniosku uzupełniająca powyższe braki nie mogła skutkować przyznaniem płatności, gdyż złożono ją po upływie ustawowego terminu.Zdaniem Sądu, stanowisko organów obu instancji – w kontekście zgromadzonego materiału dowodowego i obowiązujących przepisów prawa – jest wadliwe.W rozumieniu art. 18 ustawy z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (t.j. Dz. U. z 2008 r. nr 170, poz. 1051 ze zm.) płatności obszarowe są przyznawane na wniosek rolnika (ust. 1). Wniosek o przyznanie płatności obszarowych składa się w terminie od dnia 15 marca do dnia 15 maja (ust. 2). Termin, o którym mowa w ust. 2, nie podlega przywróceniu (ust. 3). We wniosku o przyznanie płatności obszarowych rolnik podaje wszystkie grunty rolne będące w jego posiadaniu, niezależnie od tego, czy ubiega się o przyznanie płatności obszarowych do tych gruntów (ust. 4).W przekonaniu Sądu, wniosek rolnika o przyznanie płatności ONW, uwzględniwszy regulacje § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 kwietnia 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW)", objętej Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz. U. nr 68, poz. 448 ze zm.), jest podaniem w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071 ze zm.), którego ewentualne braki formalne winny być usunięte w trybie art. 64 k.p.a.Według wspomnianego przepisu, jeżeli w podaniu nie wskazano adresu wnoszącego i nie ma możności ustalenia tego adresu na podstawie posiadanych danych, podanie pozostawia się bez rozpoznania (art. 64 § 1 k.p.a.).Jeżeli podanie nie czyni zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach prawa, należy wezwać wnoszącego do usunięcia braków w terminie siedmiu dni z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania (art. 64 § 2 k.p.a.).W niniejszej sprawie okolicznością niesporną między stronami postępowania jest fakt, iż S.K. w dniu 15 maja 2007 r., a więc z zachowaniem ustawowego terminu złożył osobiście w siedzibie Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa we W. wniosek o przyznanie płatności do gruntów rolnych oraz pomocy finansowej z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania.Rzeczony wniosek był w istocie niekompletny. Zawierał bowiem wypełnione wyłącznie strony 1 i 4. Strony 3 i 4 nie były wypełnione, a ponadto nie dołączono do niego załączników graficznych. Powyższe oznacza, że ów wniosek dotknięty był brakami formalnymi.W takiej sytuacji, pracownik organu I instancji przyjmując przedmiotowy wniosek powinien – w ocenie Sądu – sprawdzić, czy wniosek jest kompletny, a wiec, czy zawiera wypełnione wszystkie strony oraz, czy załączono do niego wymaganą dokumentację i w przypadku ewentualnych braków pouczyć stronę o konieczności ich uzupełnienia. Co więcej, zasadą jest, że po wpłynięciu wniosku, organ winien w pierwszej kolejności zbadać, czy spełnia on wszelkie wymogi formalne. Jest to bowiem warunek konieczny, aby nadać wnioskowi dalszy bieg i rozpoznać go merytorycznie. Stwierdziwszy zatem jakiekolwiek braki formalne wniosku, organ powinien w trybie art. 64 k.p.a. wezwać wnioskodawcę do ich uzupełnienia w terminie 7 dni i pouczyć o ewentualnych konsekwencjach niezastosowania się do wezwania.Tymczasem w rozpoznawanej sprawie organ I instancji obowiązkom tym uchybił.Skarżący, co już wcześniej zostało stwierdzone, złożył sporny wniosek w dniu 15 maja 2007 r. w siedzibie Kierownika Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa we W. Organ ten postanowieniem z dnia 25 czerwca 2007 r. przekazał sprawę do rozpoznania według właściwości Kierownikowi Biura Powiatowego ARiMR w K.Na marginesie podnieść trzeba, że przekazanie podania do organu właściwego stosownie do treści art. 65 § 1 k.p.a. winno nastąpić "niezwłocznie", czyli bez zbędnej zwłoki. Natomiast organ we W. potrzebował prawie półtora miesiąca, by uznać, że nie jest właściwy do rozpoznania wniosku S.K. i przekazać go Kierownikowi Biura Powiatowego ARiMR w K.Niezależnie od powyższego, pismem z dnia 20 listopada 2007 r. Kierownik Biura Powiatowego ARiMR w K., pomijając regulację art. 64 k.p.a., wezwał skarżącego w trybie art. 50 § 1 k.p.a. do złożenia wyjaśnień osobiście w przedmiocie braków wniosku lub też przesłania korekty, zakreślając siedmiodniowy termin i pouczając go, że niezłożenie wyjaśnień w zakreślonym terminie będzie miało wpływ na wysokość przyznanej płatności.W odpowiedzi, skarżący złożył korektę wniosku i uzupełnił wszelkie braki formalne. Dodatkowo przedłożył pisemne oświadczenie, w którym wyjaśnił przyczyny złożenia niekompletnego wniosku, podając, iż w pierwszych dniach czerwca zgłosił się do organu I instancji we W., celem uzupełnienia braków wniosku, jednakże wówczas odmówiono mu przyjęcia dokumentów, argumentując, że cała dokumentacja zostanie przekazana do Biura Powiatowego w K. i skarżący winien oczekiwać na wezwanie ze strony tego organu.W rezultacie organ I instancji, pomimo terminowego wypełnienia przez skarżącego nałożonych na niego obowiązków i wbrew wcześniejszemu pouczeniu zawartemu w wezwaniu z dnia 20 listopada 2007 r., odmówił S.K. przyznania płatności, podnosząc, że skarżący mógł zgłosić poprawki do wniosku najpóźniej do dnia 9 czerwca 2009 r. Według organu odwoławczego termin na złożenia poprawek upływał natomiast w dniu 11 czerwca 2009 r.Wobec tego rodzi się pytanie, w jakim celu organ wzywał stronę do poprawienia wniosku, skoro – jego zdaniem – termin na dokonanie poprawek już upłynął.W przekonaniu Sądu, takie działanie organu I instancji, aprobowane zresztą bezpodstawnie przez organ odwoławczy, nie licuje z zasadą pogłębiania zaufania obywateli do organów Państwa, o której mowa w art. 8 k.p.a., a nadto świadczy o naruszeniu art. 21 ust. 2 pkt 1-3 ustawy z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (Dz. U. nr 64, poz. 427 ze zm.).Art. 21 w/w ustawy stanowi mianowicie, że z zastrzeżeniem zasad i warunków określonych w przepisach, o których mowa w art. 1 pkt 1, do postępowań w sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnej stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej (ust. 1).W postępowaniu w sprawie dotyczącej przyznania pomocy organ, przed którym toczy się postępowanie:1) stoi na straży praworządności;2) jest obowiązany w sposób wyczerpujący rozpatrzyć cały materiał dowodowy;3) udziela stronom, na ich żądanie, niezbędnych pouczeń co do okoliczności faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania;4) zapewnia stronom, na ich żądanie, czynny udział w każdym stadium postępowania; przepisu art. 81 Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się (ust. 2).Strony oraz inne osoby uczestniczące w postępowaniu, o którym mowa w ust. 2, są obowiązane przedstawiać dowody oraz dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek; ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne (ust. 3).Odwołanie od decyzji w sprawie przyznania pomocy:1) rozpatruje się w terminie dwóch miesięcy od dnia otrzymania odwołania;2) nie wstrzymuje jej wykonania (ust. 4).W przypadku, o którym mowa w art. 155 Kodeksu postępowania administracyjnego, organ wyższego stopnia może zmienić decyzję ostateczną w sprawie przyznania pomocy, na mocy której strona nabyła prawo, również bez zgody strony, jeżeli nie ograniczy to nabytych przez nią praw (ust. 5).Skład orzekający w tej sprawie w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy stwierdził dodatkowo, że organ I instancji, mimo wcześniejszych zaleceń ze strony organu II instancji, wynikających z decyzji z dnia […] r. nie dołożył należytej staranności, aby wyjaśnić podnoszoną przez S.K. kwestię próby uzupełnienia wniosku w końcu maja bądź w pierwszych dniach czerwca 2007 r.Poprzestanie przez organ I instancji na próbie telefonicznego nawiązania kontaktu ze skarżącym, wobec prawnych możliwości, jakie daje w tym zakresie Kodeks postępowania administracyjnego, dowodzi naruszenia art. 21 ust. 2 pkt 1-3 powołanej wcześniej ustawy oraz art. 80 k.p.a.Jeśli organ we W. nie mógł telefonicznie skontaktować się ze skarżącym, to nic nie stało na przeszkodzie, aby wezwać skarżącego do złożenia wyjaśnień i wskazania świadków na okoliczność odmowy przyjęcia w Biurze Powiatowym ARiMR we W. uzupełnionego wniosku, albo też przesłuchać go w charakterze strony.Reasumując, skład orzekający uznał, że stwierdzone uchybienia przepisom prawa materialnego i formalnego miały istotny wpływ na wynik sprawy i musiały skutkować wyeliminowaniem wydanych w sprawie decyzji organów obu instancji z obrotu prawnego.Rozpoznając sprawę ponownie organ I instancji zobowiązany będzie podjąć wszelkie możliwe kroki, celem wyjaśnienia, czy faktycznie pracownicy Biura Powiatowego ARiMR we W. odmówili S.K. w ostatnich dniach maja bądź też w pierwszych dniach czerwca 2007 r. przyjęcia korekty wniosku wraz z załącznikami graficznymi i następnie rozpoznać rzeczony wniosek zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa materialnego i formalnego.Skutkami odmowy przyjęcia przez organ – w terminie wynikającym z przepisów prawa materialnego – niezbędnych do rozpoznania sprawy dokumentów nie można bowiem obciążać skarżącego.Z tych wszystkich powodów Sąd orzekł, jak w sentencji wyroku na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i lit. c, art. 135 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. O kosztach postępowania orzeczono w trybie art. 200 ustawy.B.C.