Sygnatura:
6117 Ulgi płatnicze (umorzenie, odroczenie, rozłożenie na raty itp.)
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Skarżony organ:
Dyrektor Izby Skarbowej
Data:
2010-01-28
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu
Treść wyniku:
*Przyznano prawo pomocy w części dotyczącej zwolnienia od kosztów sądowych
Sędziowie:
Anetta Chołuj /przewodniczący sprawozdawca/
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Anetta Chołuj po rozpoznaniu w dniu 20 grudnia 2010 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi D. N. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej we W. Ośrodek Zamiejscowy w L. z dnia […] listopada 2009 r. Nr […] w przedmiocie odmowy rozłożenia na raty zaległości w podatku od towarów i usług postanawia przyznać prawo pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych.
Uzasadnienie wyroku
Wraz ze skargą kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia […] kwietnia 2010 r. oddalającego skargę, D. N. złożyła wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych. W jego uzasadnieniu wskazała, że obecna sytuacja finansowa jej rodziny nie pozwala na uiszczenie wpisu od skargi, ponieważ prowadzona działalność gospodarcza na skutek "restrykcyjnych" działań Urzędu Skarbowego oraz postępowania komorniczego, nie przynosi żadnych dochodów. Dalej oznajmiła, iż działania te spowodowały konieczność zamknięcia siedmiu sklepów wskutek wypowiadania umów najmu lokali przez wynajmujących z powodu opóźnień w zapłacie czynszu. Podała, że wraz z mężem ponoszą znaczne koszty leczenia swoich przewlekłych chorób (cukrzyca, nadciśnienie, depresja). Wskazała przy tym, że ich dochody nie wystarczają na ponoszenie wydatków na życie jej rodziny, w tym na edukację jej małoletniej córki. Oświadczyła także, że nie posiada nieruchomości, oszczędności ani kosztowności, jest natomiast właścicielem dwóch samochodów rok produkcji 1999 marki Passat i Mercedes 212D.W oświadczeniu o miesięcznych dochodach osób pozostających z wnioskodawcą we wspólnym gospodarstwie domowym, wskazała roczny dochód z prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej w kwocie 11.518,67 zł brutto oraz stratę wynikającą z działalności gospodarczej jej męża w kwocie (-) 183.628,86 zł.Z przesłanych na wezwanie referendarza sądowego dokumentów wynika, że prowadzona przez skarżącą w roku 2009 działalność gospodarcza przyniosła stratę w kwocie 58.937,71 zł, po osiągnięciu przychodu wynoszącego 221.656,66 zł, natomiast działalność gospodarcza jej męża – w kwocie 377.452,99 zł, przy przychodzie 506.424,40 zł. Oboje uzyskali w tym samym roku dochody z innych źródeł w kwocie odpowiednio – 12.583,08 zł i 2.261,55 zł. W maju, czerwcu i lipcu 2010 r. skarżąca i jej mąż wykazali realizację dostawy towarów oraz świadczenia usług o wartości odpowiednio 4.434 zł, 5.196 zł i 2.409 zł oraz 4.222 zł, 9.562 zł i 2.459 zł. W roku 2009 i 2010 w stosunku do skarżącej i jej męża wszczęte zostały sądowe postępowania egzekucyjne w celu wyegzekwowania łącznie kwoty 123.317,43 zł. Dodatkowo skarżąca oświadczyła, iż miesięczne wydatki jej i jej rodziny wynoszą 4.950 zł tytułem opłaty za telefon (600 zł), wydatków na żywność (2.500 zł), wydatków na leki na nadciśnienie, cukrzycę i depresję (300 zł) oraz kredytu (1.550 zł), który nie jest spłacany z braku środków. Opłaty te, jak i na profesjonalnego pełnomocnika, dokonuje dzięki pomocy rodziny. Przy piśmie procesowym z dnia 29 września 2010 r. skarżąca złożyła dotyczące jej i jej męża zaświadczenia z Urzędu Skarbowego w L., że nie dokonano wpłat tytułem podatku dochodowego od osób fizycznych za 2010 r.Postanowieniem z dnia 18 października 2010 r. referendarz sądowy odmówił skarżącej przyznania prawa pomocy.Od powyższego orzeczenia wniesiony został sprzeciw, uzupełniony na wezwanie Sądu w dniu 30 listopada 2010 r. W jego uzasadnieniu skarżąca nie zgodziła się z oceną dokonaną w zaskarżonym postanowieniu i wskazała, że nie przyznanie jej prawa pomocy pozbawia ją możliwości dochodzenia praw przed sądem. Tym bardziej, że to urząd skarbowy pozbawił ją płynności finansowej, a tym samym możliwości dokonywania opłat, znacznie uszczuplających budżet rodziny. Wskazała, że nie posiada żadnych oszczędności na pokrycie kosztów sądowych a dochody z prowadzonej przez nią działalności gospodarczej wystarczają jedynie na płatności z nią związane, jak też na skromne utrzymanie rodziny. Ponadto konta bankowe skarżącej są zablokowane na podstawie postępowań egzekucyjnych.Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu zważył, co następuje:Zgodnie z art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej: p.p.s.a.), w razie wniesienia sprzeciwu, który nie został odrzucony, zarządzenie lub postanowienie, przeciwko któremu został on wniesiony traci moc, a sprawa będąca przedmiotem sprzeciwu podlega rozpoznaniu przez sąd na posiedzeniu niejawnym.Stosownie do treści art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie częściowym, gdy osoba ta wykaże, iż nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku koniecznego utrzymania dla siebie i rodziny. Należy zauważyć, że regulacja zawarta w art. 246 § 1 pkt 2 stanowi odstępstwo od zasady ustanowionej w art. 199 p.p.s.a., stosownie do której strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Dlatego podkreślić należy, że instytucja prawa pomocy ma służyć przede wszystkim tym, którzy nie mają możliwości zgromadzenia środków na opłacenie kosztów związanych z obroną swoich praw przed sądem lub następuje to kosztem utrzymania własnej rodziny. A zatem przytoczone we wniosku okoliczności, jak i przedstawione przez wnioskodawcę dokumenty powinny uzasadniać wyjątkowe traktowanie, o jakim mowa w powołanej regulacji. Tak więc, to na wnioskodawcy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uprawniającej do skorzystania z tego prawa. Wnioskodawca winien więc wykazać w sposób nie budzący wątpliwości, że zdobycie przez niego środków niezbędnych do uczestniczenia w postępowaniu sądowym, jest obiektywnie niemożliwe.Pamiętać również trzeba, że koszty sądowe stanowią daninę publiczną. Konstytucja RP przewiduje powszechny obowiązek ponoszenia takich danin, stanowiąc w art. 84, że każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. W istocie konstytucyjną zasadą jest również prawo do sądu ustanowione w art. 45 ust. 1, dlatego też w postępowaniu o przyznanie prawa pomocy dochodzi do konieczności dokonania wyważenia pomiędzy zapewnieniem prawa do sądu podmiotowi niemającemu dostatecznych środków, a zasadą powszechności i równości w ponoszeniu ciężarów i świadczeń publicznych (zob. w: B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, "Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz", Zakamycze 2005, s. 585).W świetle przytoczonej regulacji, powyższych uwag oraz wniosku o przyznanie prawa pomocy wraz z dodatkową dokumentacją i oświadczeniami, wniosek należy uwzględnić. Okolicznością przemawiającą za przyznaniem skarżącej prawa pomocy jest fakt występowania znacznego obciążenia z tytułu zadłużeń na rzecz różnych podmiotów (123.317,43 zł), które egzekwowane są w postępowaniach egzekucyjnych poprzez zajęcie kont bankowych, zajęcie wierzytelności z tytułu świadczonych przez J. N. a usług i umów, zajęcie wierzytelności z tytułu zwrotu podatku VAT. Ponadto skarżąca wskazała, iż nie reguluje, ze względu na brak środków, wszystkich niezbędnych wydatków, tj. nie spłaca kredytu, a w utrzymaniu pomaga jej rodzina. Należy zauważyć, ze skarżąca wraz z mężem mają na utrzymaniu małoletnią córkę (rok urodz. 1998). Nie bez znaczenia jest również to, że zarówno skarżąca, jak i jej mąż osiągnęli w 2009 r. z prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej stratę. Skarżąca nie posiada również oszczędności, czy nieruchomości. Mając zatem na uwadze przedstawioną sytuację finansową, Sąd stwierdza, iż skarżąca nie jest w stanie wygospodarować bez uszczerbku koniecznego utrzymania siebie i najbliższych (męża i córki), należnej kwoty z tytułu kosztów sądowych, które na obecnym etapie stanowią wpis od skargi kasacyjnej.Z tych względów, Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu, na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a., postanowił jak w sentencji postanowienia.