Sygnatura:
6540
Hasła tematyczne:
Inne
Skarżony organ:
Prezes Instytutu Pamięci Narodowej
Data:
2010-12-02
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Treść wyniku:
Uchylono zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję
Sędziowie:
Maria Werpachowska /przewodniczący sprawozdawca/
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA – Maria Werpachowska po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 22 grudnia 2010 r. sprawy ze skargi E. M. na decyzję Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu z dnia […] lipca 2009 r. nr […] w przedmiocie odmowy udostępnienia dokumentów 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję Dyrektora Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej […] z dnia […] marca 2009 r. nr […], 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości.
Uzasadnienie wyroku
Przedmiotem skargi E. M. jest decyzja Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu z dnia[…] lipca 2009 r. nr […] w przedmiocie odmowy udostępnienia dokumentów. Zaskarżona decyzja wydana została na podstawie art. 32 ust. 1 pkt 1 w zw. z art.31 ust. 1 pkt 2 lit. a i b ustawy z 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (t.j. Dz. U. z 2007 r. Nr 63, poz. 424 ze zm.). Decyzją tą Prezes IPN utrzymał w mocy decyzję Dyrektora Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej […] z dnia […] marca 2009 r. nr […], również wydaną na podstawie art. 31 ust. 1 pkt 2 lit. b powołanej wyżej ustawy. Organ wniósło oddalenie skargi.Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 13 sierpnia 2009 r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt I OSK 336/09 postanowił, na podstawie art. 193 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, przedstawić Trybunałowi Konstytucyjnemu pytanie prawne, czy m.in. art. 31 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (tekst jedn. z 2007r., Dz. U. Nr 63, poz. 424 ze zm.) jest zgodny z art. 2, art. 47, art. 51 ust. 3 i 4 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji.Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z dnia 27 stycznia 2010 r. sygn. akt II SA/Wa 1528/09 zawiesił postępowanie w niniejszej sprawie do czasu zakończenia postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym.Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 20 października 2010 r. sygn. akt P 37/09 (Dz. U. Nr 201, poz. 1335) orzekł, że:1. Art. 31 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U. z 2007 r. Nr 63, poz. 424, Nr 64, poz. 432, Nr 83, poz. 561, Nr 85, poz. 571 i Nr 140, poz. 983, z 2009 r. Nr 178, poz. 1375 oraz z 2010 r. Nr 79, poz. 522 i Nr 94, poz. 602), w brzmieniu obowiązującym do dnia 26 maja 2010 r., tj. przed wejściem w życie ustawy z dnia 18 marca 2010 r. o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. Nr 79, poz. 522), jest niezgodny z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 47 oraz art. 51 ust. 3 i 4 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.2. Art. 31 ust. 2 zdanie drugie oraz art. 32 ust. 2 ustawy z 18 grudnia 1998 r. powołanej w punkcie 1, w brzmieniu tam wskazanym, są niezgodne z art. 2 oraz art. 78 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji.3. Art. 32 ust. 4 i 5 ustawy z 18 grudnia 1998 r. powołanej w punkcie 1, w brzmieniu tam wskazanym, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji.4. Art. 32 ust. 6 ustawy z 18 grudnia 1998 r. powołanej w punkcie 1, w brzmieniu tam wskazanym, jest niezgodny z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 i art. 78 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji.5. Art. 32 ust. 8 ustawy z 18 grudnia 1998 r. powołanej w punkcie 1, w brzmieniu tam wskazanym, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 oraz art. 45 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji.Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z dnia 2 grudnia 2010 r. sygn. akt II SA/Wa 1528/09 podjął zawieszone postępowanie.Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.Skarga podlega uwzględnieniu, albowiem zaskarżona decyzja Prezesa IPNoraz decyzja Dyrektora Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej […] wydane zostały z naruszeniem prawa dającym podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego.Zgodnie z art. 31 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U. z 2007 r. Nr 63, poz. 424, Nr 64, poz. 432, Nr 83, poz. 561, Nr 85, poz. 571 i Nr 140, poz. 983, z 2009 r. Nr 178, poz. 1375 oraz z 2010 r. Nr 79, poz. 522 i Nr 94, poz. 602), w brzmieniu tej ustawy obowiązującym do dnia 26 maja 2010 r., odmowa uwzględnienia wniosku, o którym mowa w art. 30 tej ustawy (wniosku o udostępnienie do wglądu kopii dokumentów dotyczących wnioskodawcy), w zakresie dotyczącym udostępnienia dokumentów, z których treści wynika, że wnioskodawca:a) był traktowany przez organy bezpieczeństwa jako tajny informator lub pomocnik przy operacyjnym zdobywaniu informacji,b) zobowiązał się do dostarczania informacji organowi bezpieczeństwa państwa lub świadczenia takiemu organowi jakiejkolwiek pomocy w działaniach operacyjnych,c) realizował zadania zlecone przez organ bezpieczeństwa państwa,a w szczególności dostarczał temu organowi informacji,następuje w drodze decyzji administracyjnej. Decyzja ta jest równoznaczna z odmową realizacji praw określonych w art. 33 ust. 2.Trybunał Konstytucyjny stwierdzając niezgodność powołanego przepisu z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 47 oraz art. 51 ust. 3 i 4 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w uzasadnieniu wyroku z dnia 20 października 2010 r. podkreślił, że przepis ten narusza konstytucyjne prawo dostępu każdej osoby do dotyczących jej urzędowych dokumentów i zbiorów danych, o których mowa w art. 51 ust. 3 Konstytucji. Ograniczenie to jest nadmierne i nieproporcjonalne, ponieważ istota wolności i praw, o których mowa w art. 51 ust. 4 i art. 47 Konstytucji zostaje naruszona. Trybunał wskazał, że ograniczenie dostępu do dokumentów powoduje nieuprawnione wkroczenie w autonomię informacyjną jednostki, ograniczenie środków, na podstawie których mogłaby realizować konstytucyjnie zagwarantowane prawo do żądania sprostowania oraz usunięcia informacji nieprawdziwych, niepełnych lub zebranychw sposób sprzeczny z ustawą. A to z kolei jest równoznaczne z naruszeniem art. 51 ust. 4 Konstytucji i korespondującego z nim art. 47 Konstytucji, wyrażającego ochronę prawa do prywatności.Wobec treści wyroku Trybunału Konstytucyjnego stwierdzić należało,że zaskarżona w niniejszej sprawie decyzja oraz utrzymana nią w mocy decyzja organu I instancji są dotknięte wadą dającą podstawę do wznowienia postępowania, określoną w art. 145a § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.), zwanej dalej k.p.a. Zgodnie z tym przepisem, można żądać wznowienia postępowania równieżw przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnegoz Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja. W sprawie nie budzi wątpliwości, że zaszła przesłanka określona powołanym przepisem.Z tego też względu, Sąd rozpoznający niniejszą sprawę obowiązany był uchylić zaskarżoną decyzję oraz decyzję organu I instancji.Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zauważa jednocześnie,że wobec wskazanej wyżej podstawy uchylenia zaskarżonej decyzji i decyzji organuI instancji (art. 145a § 1 k.p.a.) zaszła podstawa umożliwiająca rozpoznanie sprawyw trybie uproszczonym. Zgodnie bowiem z art. 119 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej P.p.s.a., sprawa może być rozpoznana w trybie uproszczonym, jeżeli decyzja lub postanowienie są dotknięte wadą nieważności, o której mowa w art. 156 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego lub w innych przepisach albo wydane zostały z naruszeniem prawa dającym podstawę do wznowienia postępowania. Wobec treści wyroku Trybunału Konstytucyjnego i stwierdzeniu, że decyzje wydane zostały z naruszeniem prawa dającym podstawę do wznowienia postępowania, Sąd zastosował art. 119 pkt 1 P.p.s.a. Wskazania przy tym wymaga, że Sąd nie stwierdził wystąpienia w sprawie przesłanek stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji oraz decyzji organu I instancji, o których mowa w art. 156 § 1 k.p.a. W ocenie Sądu nie zachodzi również przeszkoda do rozpoznania niniejszej sprawy we wskazanym trybie na posiedzeniu niejawnym. Zgodnie z art. 120 P.p.s.a. w trybie uproszczonym sąd rozpoznaje sprawy na posiedzeniu niejawnym w składzie jednego sędziego. Utrata, zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 października 2010 r. sygn. akt P 37/09, mocy obowiązującej przepisu art. 32 ust. 4 ustawy o IPN, w brzmieniu obowiązującym do dnia 26 maja 2010 r., nie powoduje bowiem, że sąd administracyjny nie może rozpoznać takiej sprawy na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym na podstawie art. 120 w związku z art. 119 pkt 1 P.p.s.a.Ponownie rozpoznając sprawę organy administracji publicznej przeprowadzą postępowanie i wydadzą rozstrzygnięcia z uwzględnieniem treści wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 października 2010 r. sygn. akt P 37/09.Mając powyższe na uwadze, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie,na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. b) w związku z art. 145a § 1 k.p.a. oraz art. 119 pkt 1 P.p.s.a. orzekł jak w pkt 1 sentencji wyroku. Sąd wstrzymał wykonanie zaskarżonej decyzji w całości w oparciu o przepis art. 152 tej ustawy.