Sygnatura:
6153 Warunki zabudowy  terenu
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Skarżony organ:
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Data:
2010-10-08
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi
Treść wyniku:
Odmówiono przyznania prawa pomocy
Sędziowie:
Leszek Foryś /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Dnia 5 stycznia 2011 roku Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Łodzi – Wydział II – Leszek Foryś po rozpoznaniu w dniu 5 stycznia 2011 roku na posiedzeniu niejawnym wniosku J.J. o przyznanie prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata w sprawie ze skargi J.J. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia […] Nr […] w przedmiocie ustalenia warunków zabudowy dla inwestycji postanawia odmówić skarżącemu przyznania prawa pomocy. lf

Uzasadnienie wyroku

II SA/Łd 1130/10UzasadnienieJ.J.zwrócił się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi o zwolnienie go od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata, w sprawie z jego skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia […] w przedmiocie ustalenia warunków zabudowy dla inwestycji.Jak wynika z oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku i dochodach J.J. prowadzi gospodarstwo domowe wraz z żoną K.J. oraz 8-letnim synem A. Skarżący utrzymuje się z działalności gospodarczej, z której dochód określił na 6000 zł miesięcznie. Żona skarżącego studiuje zaocznie i nie osiąga dochodów. Czesne za studia skarżący określił na 400 zł miesięcznie. Koszty utrzymania syna zaś to około 600 zł. Skarżący mieszka z rodziną w 190-metrowym domu, którego koszty utrzymania skarżący oszacował na 3600 zł miesięcznie. Strona wykazała również, że posiada samochód osobowy Opel Vectra z 1999 r. (wartość 8000 zł) oraz Mercedesa Sprintera z 2006 r. (wartość 80000 zł). Skarżący stwierdził również, że pracuje u niego 13 pracowników z Ukrainy, którzy mieszkają u niego i pozostają na jego utrzymaniu, co kosztuje go 4200 zł miesięcznie. Dodał również, że spłaca miesięcznie ratę leasingu za samochód Opel Vectra, wynoszącą 2780 zł. Straty z prowadzonej działalności gospodarczej skarżący określił na 430000 zł.Z uwagi na fakt, iż oświadczenie skarżącego okazało się niewystarczające do oceny jego rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych, zarządzeniem referendarza sądowego Wydziału II Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 17 listopada 2010 r. skarżący został wezwany do złożenia:1/ odpisów zeznań rocznych o wysokości dochodów osiągniętych przez J.J. i jego żonę K.J. w 2009 r.,2/ odpisów deklaracji podatkowych w podatku od towarów i usług za trzy ostatnie okresy rozliczeniowe, składanych na potrzeby działalności gospodarczej prowadzonej przez J.J.;3/ wyciągów i wykazów z posiadanych przez J.J. i jego żonę K.J. rachunków i lokat bankowych z okresu ostatnich trzech miesięcy (w tym rachunku prowadzonego na potrzeby wykonywanej przez J.J. działalności gospodarczej),4/ udokumentowania wydatków ponoszonych przez skarżącego na bieżące utrzymanie (opłaty za energię, gaz, telefony, opał, czesne za studia żony, wydatki szkolne dla syna, itp.)5/ wyjaśnienia, z jakiego źródła pokrywa miesięczne wydatki w wysokości 11580 zł (wykazane na formularzu wniosku o przyznanie prawa pomocy: 400 zł – czesne za studia żony, 600 zł – wydatki na syna, 3600 zł – utrzymanie domu, 4200 zł – utrzymanie 13 pracowników z Ukrainy, 2780 zł – rata leasingowa za samochód osobowy Opel Vectra z 1999 r. o wartości 8000 zł), w sytuacji osiągania w gospodarstwie domowym łącznego dochodu 6000 zł- w terminie 14 dni pod rygorem odmowy przyznania prawa pomocy.Stosowne wezwanie skarżący odebrał w dniu 6 grudnia 2010 r. Do dnia dzisiejszego skarżący nie złożył wymaganych dokumentów i informacji.Referendarz sądowy zważył, co następuje:Prawo pomocy jest szczególną instytucją postępowania przed sądami administracyjnymi, która ma na celu zagwarantowanie konstytucyjnego prawa do sądu osobom, które nie są w stanie samodzielnie ponieść kosztów postępowania sądowego. Stanowi ono realizację uprawnień wynikających z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 6 Konwencji o ochronie prawa człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r. (Dz.U. z 1993 roku, Nr 61, poz. 284 ze zm.). Wskazać jednak należy, iż prawo dostępu do sądu nie ma charakteru absolutnego i może być przedmiotem uzasadnionych prawnie ograniczeń. W przypadku, gdy dostęp jednostki do sądu jest ograniczony, czy to przez działanie prawa, czy faktycznie, ograniczenie tego prawa nie będzie sprzeczne ze wskazanymi wyżej przepisami Konstytucji i Konwencji, gdy ograniczenie dostępu do sądu nie narusza samej istoty tego prawa i gdy zmierza do realizacji uzasadnionego prawnie celu oraz gdy zachowana została rozsądna relacja proporcjonalności pomiędzy stosowanymi środkami a celem, do realizacji którego stosowane środki zmierzały. Stąd ograniczona ilość funduszy publicznych dostępna na udzielanie pomocy prawnej sprawia, że koniecznością systemu wymiaru sprawiedliwości jest przyjęcie procedury selekcji, a sposób, w jaki ta procedura funkcjonuje w poszczególnych sprawach, winien być pozbawiony arbitralności lub dysproporcjonalności i nie powinien rzutować na istotę prawa dostępu do sądu (por. wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 16 lipca 2002 roku w sprawie P., C. i S. vs. Wielka Brytania nr 56547/00, dostępny w Systemie Informacji Prawnej LEX, Lex nr 75481).Zgodnie z treścią art. 243 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.) – dalej p.p.s.a., prawo pomocy może być przyznane stronie na jej wniosek złożony przed wszczęciem postępowania lub w toku postępowania. Jednocześnie ustawodawca w art. 246 § 1 p.p.s.a. uzależnił przyznanie prawa pomocy od wykazania przez stronę, że nie ma ona środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania (przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym) lub że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym).Ustosunkowując się do wniosku skarżącego stwierdzić należy, że w stanie faktycznym istniejącym w rozpatrywanej sprawie brak jest przesłanek uzasadniających przyznanie prawa pomocy we wnioskowanym zakresie, a tym samym wniosek nie zasługuje na uwzględnienie.Przede wszystkim zauważyć należy, że warunkiem przyznania stronie prawa pomocy jest wykazanie przez nią, iż spełnia ustawowe przesłanki. W interesie strony leży zatem przedstawienie wszelkich okoliczności, które wskazywałyby na fakt pozostawania w trudnej sytuacji materialnej. Ocena zdolności płatniczych nie sprowadza się bowiem tylko do stwierdzenia, że wnioskodawca uzyskuje lub nie uzyskuje dochodów, ale również polega na zbadaniu, czy posiada on majątek oraz czy posiada obiektywnie rozumianą zdolność do zdobycia potrzebnych środków finansowych. Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 października 2004 r. o sygn. akt GZ 71/04).Tymczasem oświadczenie skarżącego, zawarte we wniosku o przyznanie prawa pomocy, uznać należało za niewystarczające. Z uwagi na ten fakt zasadne było wezwanie wnioskodawcy do uzupełnienia wniosku o dane, które pozwoliłyby na dokładną ocenę go realnych możliwości płatniczych. Jednakże skarżący nie przedstawił żadnej z żądanych informacji, na skutek czego pozbawił referendarza możliwości oceny jego sytuacji majątkowej, co wiąże się z brakiem wykazania podstaw do przyznania prawa pomocy. Brak realizacji obowiązków nałożonych zarządzeniem referendarza sądowego uniemożliwia faktyczną ocenę rzeczywistych możliwości płatniczych skarżącego i ustalenia, czy rzeczywiście nie jest on w stanie ponieść jakikolwiek, czy choćby pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.Podkreślić należy, iż strona występująca na drogę postępowania sądowego winna mieć świadomość obowiązku ponoszenia kosztów tego postępowania, a wnosząc o zwolnienie z tego obowiązku musi uprawdopodobnić, w sposób bardzo rzetelny, okoliczności przemawiające za uwzględnieniem wniosku. W rozpoznawanej sprawie skarżący, nie przedstawiając informacji pozwalających na rzetelną i obiektywną ocenę jego możliwości płatniczych, nie uczynił zadość tym wymaganiom.Prawo pomocy jest instytucją wyjątkową, której celem jest umożliwienie dostępu do sądu osobom, które rzeczywiście nie mogą pokryć kosztów postępowania bez uszczerbku dla utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Przez uszczerbek dla utrzymania koniecznego należy rozumieć pozbawienie środków na pokrycie najbardziej podstawowych potrzeb, a więc kosztów wyżywienia, ubrania i zamieszkania. Uszczerbek w majątku strony, który wiąże się wyłącznie z obniżeniem, choćby niezbyt wysokiej, stopy życiowej, nie uzasadnia przyznania prawa pomocy.Wobec powyższego, na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 w związku z art. 258 § 2 pkt 7 p.p.s.a., orzeczono jak w postanowieniu.lf