Sygnatura:
6110 Podatek od towarów i usług
Hasła tematyczne:
Zawieszenie/podjęcie postępowaniaPodatek od towarów i usług
Skarżony organ:
Dyrektor Izby Skarbowej
Data:
2010-02-15
Sąd:
Naczelny Sąd Administracyjny
Treść wyniku:
Oddalono skargę kasacyjną
Sędziowie:
Arkadiusz Cudak /przewodniczący/Grażyna JarmaszIzabela Najda-Ossowska /sprawozdawca/

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Arkadiusz Cudak, Sędzia NSA Grażyna Jarmasz, Sędzia WSA del. Izabela Najda-Ossowska (sprawozdawca), Protokolant Marek Kleszczyński, po rozpoznaniu w dniu 14 stycznia 2011 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej F. M. w S. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. – Oddział w S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 17 listopada 2009 r. sygn. akt I SA/Rz 735/09 w sprawie ze skargi F. M. w S. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. – Oddział w S. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w R. z dnia 28 maja 2009 r. nr […] w przedmiocie odmowy zawieszenia postępowania podatkowego 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od F. M. w S. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. – Oddział w S. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w R. kwotę 180 (słownie: sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie wyroku

Wyrokiem z dnia 17 listopada 2009r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w sprawie I SA/Rz 735/09 oddalił skargę F. M. w S. Sp. z o.o. (dalej jako Spółka) na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w R. z dnia 28 maja 2009r. w przedmiocie odmowy zawieszenia postępowania podatkowego.Przedstawiając stan sprawy Sąd I instancji wskazał, że zaskarżonym postanowieniem utrzymane zostało w mocy postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w S. odmawiające zawieszenia postępowania podatkowego w przedmiocie podatku od towarów i usług za poszczególne okresy rozliczeniowe od grudnia 2005r. do czerwca 2006r. Uzasadniając swoje stanowisko organ powołał się na brak stwierdzenia przesłanki z art. 201 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm. dalej jako O.p.) gdyż rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji nie było uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Podnoszona przez Spółkę okoliczność dotycząca toczącego się postępowania karnego, nie ma wpływu na wynik postępowania podatkowego; skarżąca jest osobą prawną, zaś ewentualnej odpowiedzialności karnej podlega osoba fizyczna. Ustaleń dowodowych dokonanych w postępowaniu karnym nie można traktować jako przesądzających o wyniku sprawy podatkowej.W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, skarżąca Spółka zarzuciła organowi naruszenie art. 201 § 1 pkt 2 O.p. i stwierdziła, że postępowanie podatkowe powinno być zawieszone, gdyż wynik postępowania karnego może mieć wpływ na treść decyzji podatkowej.Oddalając skargę Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał, że art. 201 § 1 pkt 2 O.p., stanowi wyjątek od zasady szybkości postępowania podatkowego określonej w art. 125 § 1 O.p. Sąd przytoczył argumentację Spółki, która we wniosku o zawieszenie podniosła, że "toczy się postępowanie karne w przedmiocie niegospodarności w spółce", w ramach którego byłemu prezesowi Spółki, aktualny prezes zarzucił popełnienie (wraz z około dziesięcioma innymi osobami, w tym z główną księgową) przestępstwa polegające na działaniu na szkodę Spółki w celu osiągnięcia własnych korzyści majątkowych. Czyny te polegały, według treści zawiadomienia o przestępstwie, na sporządzaniu fikcyjnych faktur na usługi transportowe, realizowaniu "fikcyjnej operacji leasingowej sprężarek" oraz nieprawidłowych rozliczeniach z fiskusem, co wywoływało niezasadne obciążenia finansowe dla Spółki i wyprowadzenie z niej około 2-3 mln zł.Sąd I instancji podkreślił, że z przytoczonych okoliczności wynika wyłącznie to, że w sprawie byłego prezesa Spółki toczy się postępowanie karne, którego przedmiotem jest ustalenie, czy miało miejsce działanie na szkodę Spółki. Stanowisko skarżącej, że wynik postępowania karnego jest nieodzowny do wydania decyzji podatkowej w sprawie określenia należności w zakresie podatku od towarów i usług za okresy rozliczeniowe od grudnia 2005r. do czerwca 2006r., uznane zostało przez Sąd za nieuzasadnione. Sąd wyjaśnił, że stroną postępowania podatkowego jest Spółka, osoba prawna będąca podmiotem określonych obowiązków i uprawnień podatkowych, zaś postępowanie karne prowadzone jest w sprawie czynów osób fizycznych. Ponadto, organ podatkowy obowiązany jest samodzielnie zgromadzić cały materiał dowodowy i ustalić fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Według Sądu I instancji, z wydaniem decyzji organ podatkowy nie może zwlekać aż do czasu wyrokowania przez sąd karny w oczekiwaniu, że ewentualnie ustalenia tego sądu mogą okazać się pomocne przy ustaleniu prawdy materialnej w postępowaniu podatkowym.W skardze kasacyjnej skarżąca Spółka wniosła o uchylenie w całości wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie i przekazanie sprawy temu sądowi do ponownego rozpoznania, ewentualnie o uchylenie w całości ww. wyroku i rozpoznanie skargi.Skarżący ww. wyrokowi zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego przez błędną jego wykładnię tj art. 201 § 1 pkt 2 O.p. poprzez jego niezastosowanie.W uzasadnieniu autor skargi kasacyjnej podkreślił, że nie zgadza się z twierdzeniem, iż z samego faktu, że postępowanie karne toczy się przeciwko osobom fizycznym wynika, że nie ma ono wpływu na przebieg postępowania podatkowego przeciwko Spółce. Spółka wskazała, że zgodnie z art. 201 § 1 pkt 2 O.p. organ podatkowy zawiesza postępowanie, a więc musi je zawiesić, gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez sąd. Stosownie do art. 201 § 1 O.p. organ podatkowy zawiesza (obligatoryjnie) postępowanie w razie wystąpienia jednej z 6 wymienionych w tym przepisie przesłanek. Jest wśród nich (pkt 2) przesłanka tzw. zagadnienia wstępnego to znaczy, że zawieszenie postępowania jest obligatoryjne, gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Skarżąca na poparcie swoich twierdzeń wskazała na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 10 października 2007r. I SA/Ol 445/07. Jednocześnie stwierdziła, że jeśli organy podatkowe sięgają do materiałów zgromadzonych w postępowaniu karnym, to nie mogą czynić tego w sposób wyrywkowy i należy wskazać w uzasadnieniu decyzji, z których dowodów korzystano w postępowaniu podatkowym i dlaczego uznano je za wiarygodne lub niewiarygodne, co potwierdził NSA w wyroku z 21 grudnia 2006r., I FSK 380/2006. Tym samym, w ocenie skarżącej Spółki, organ podatkowy winien zawiesić postępowanie podatkowe zgodnie z jej wnioskiem.Według skarżącej, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie błędnie przyjął, iż toczące się postępowania nie będą miały wpływu na tok prowadzonego postępowania podatkowego.W odpowiedzi na skargę kasacyjną Dyrektor Izby skarbowej w R. stwierdził, że jej zarzuty nie są zasadne, a zaskarżony wyrok ma oparcie w obowiązujących przepisach prawa.Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:Skarga kasacyjna nie jest zasadna. Należy wskazać, ze Naczelny Sąd Administracyjny, zgodnie z art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. 153 poz 1270 ze zm. dalej p.p.s.a.) rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, z urzędu natomiast bierze pod rozwagę jedynie nieważność postępowania. Z akt sprawy nie wynika, by zaskarżone orzeczenie wydane zostało w warunkach nieważności, której przesłanki zostały wskazane w art. 183 § 2 ustawy p.p.s.a., zatem do rozważenia pozostawały podniesione w skardze kasacyjnej naruszenia wskazanych przepisów prawa materialnego na podstawie art. 174 pkt 1 p.p.s.a.W ramach zarzutu naruszenia prawa materialnego, autor skargi kasacyjnej zarzucił błędną wykładnię art. 201 § 1 pkt 2 O.p. co skutkowało niezastosowaniem tego przepisu w sprawie. Wskazany przepis pozwala na wyodrębnienie czterech istotnych elementów składających się na ustawową konstrukcję zagadnienia wstępnego; musi ono 1) wyłonić się ono w toku postępowania podatkowego, 2) jego rozstrzygnięcie należy do innego organu lub sądu, 3) rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego, 4) istnieje zależność między rozstrzygnięciem zagadnienia wstępnego a rozpatrzeniem sprawy i wydaniem decyzji. Z zagadnieniem wstępnym organ ma do czynienia wtedy, gdy rozstrzygnięcie sprawy podatkowej uwarunkowane jest uprzednim rozstrzygnięciem kwestii prawnej, a nie faktycznej. Nie mają charakteru zagadnienia wstępnego w rozumieniu art. 201 § 1 pkt 2 O.p. ustalenia faktyczne, które zachowując wpływ na rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji, wykazują jedynie pośredni związek z rozpatrzeniem sprawy i wydaniem decyzji. Okoliczność, że ustalenia danego postępowania np. karnego mogą być pomocne przy ustaleniu stanu faktycznego w postępowaniu podatkowym, nie oznacza, że zakończenie postępowania podatkowego nie może nastąpić bez rozstrzygnięcia sprawy karnej, ponieważ wynik postępowania karnego nie przesądza o zakresie zobowiązań podatkowych podatnika.W doktrynie i orzecznictwie zaaprobowane zostało stanowisko, że pomiędzy postępowaniem karnym, istotą którego jest ustalenie winy za popełnienie określonego czynu karalnego, a postępowaniem podatkowym nie zachodzą na tyle ścisłe zależności, by skutkowały zawieszeniem postępowania.Zagadnienie wstępne dotyczy wystąpienia przeszkody uniemożliwiającej w ogóle rozstrzygnięcie zgodnie z obowiązującymi przepisami sprawy podatkowej.W ustalonym i niekwestionowanym stanie faktycznym sprawy postępowanie karne, które, w ocenie autora skargi kasacyjnej, stanowiło zagadnienie wstępne w postępowaniu podatkowym wobec Spółki w przedmiocie podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące od grudnia 2005 do czerwca 2006r., dotyczyło odpowiedzialności karnej byłego prezesa Spółki oraz jej pracowników. Aczkolwiek działania podejmowane przez te osoby (ich efekt) w analizowanym okresie mogą być elementem ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia przy wymiarze podatku, tym niemniej zakończenie postępowania karnego przesądzającego o winie tych osób, co do zasady nie wpłynie na te ustalenia.Należy zauważyć, że powołane w uzasadnieniu skargi kasacyjnej wyroki: NSA w sprawie I FSK 380/2006 z 21 grudnia 2006r, jak również wyrok WSA w Olsztynie o syg. akt I S.A./Ol 445/07 z 10 października 2007r, są wyjątkowo nietrafne z punktu widzenia argumentacji prezentowanej przez autora skargi kasacyjnej. Konkluzja stanowiska Sądów w obu sprawach jest tożsama z rozstrzygnięciem zawartym w kwestionowanym wyroku tj, że ustalenia i wyniki postępowania karnego nie stanowią zagadnienia wstępnego, o którym mowa w art. 201 § 1 pkt 2 O.p.Mając na uwadze przedstawioną wyżej argumentację, z uwagi na brak uzasadnionych podstaw, Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną na podstawie art. 184 p.p.s.a. Na podstawie art. 204 pkt 1 w związku z art. 205 § 2 p.p.s.a. oraz § 14 ust. 2 pkt 2 lit. c oraz § 14 ust 2 lit. c rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) zasądził na rzecz organu zwrot kosztów postępowania kasacyjnego.