Sygnatura:
648 Sprawy z zakresu informacji publicznej i prawa prasowego
Hasła tematyczne:
Odrzucenie zażalenia
Skarżony organ:
Komendant Policji
Data:
2010-01-07
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie
Treść wyniku:
Odrzucono zażalenie
Sędziowie:
Wojciech Jakimowicz /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Wojciech Jakimowicz po rozpoznaniu w dniu 27 stycznia 2010 r. na posiedzeniu niejawnym zażalenia P. B. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 15 listopada 2011 r., sygn. akt II SO 3/10 postanawia zażalenie odrzucić

Uzasadnienie wyroku

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie postanowieniem z dnia 15 listopada 2010 r. odrzucił sprzeciw P. B. od zarządzenia referendarza sądowego w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Krakowie z dnia 13 sierpnia 2010. Powyższe postanowienie doręczono skarżącemu w dniu w dniu 29 listopada 2010 r.Skarżący w dniu 6 grudnia 2010 r. wniósł drogą elektroniczną zażalenie od powyższego postanowienia.W zażaleniu tym stwierdzono, że zaskarżone postanowienie narusza prawo i wyjaśniono, że Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie określa, w jaki sposób dopuszczalnym jest podpisywanie pism kierowanych do sądu, a z art. 65 § 3 ww. ustawy wprost wynika, że w postępowaniu przed sądami administracyjnymi wszelkie pisma mogą być wnoszone za pośrednictwem poczty elektronicznej. Przesyłane Sądowi zażalenia zawierają wszystkie elementy formalne pisma, a w tym podpis. Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o podpisie elektronicznym dopuszczalnym jest podpisanie pisma w taki sposób, jak to czyni skarżący.Przepisy ustawy o podpisie elektronicznym nakazywały również sądom umożliwienie wnoszenia pism właśnie drogą elektroniczną przy możliwej weryfikacji nadawcy poprzez bezpieczny podpis elektroniczny.Ponieważ art. 46 § 1 pkt 4 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie nakazuje, aby pisma wnoszone do sądu były własnoręcznie podpisywane, tym samym zastosowanie powinien znaleźć art. 5 ust. 2 ustawy o podpisie elektronicznym i art. 78 § 2 K.c., zgodnie z którymi pisma podpisane bezpiecznym kwalifikowanym podpisem są równoważne pismom zaopatrzonym we własnoręczny podpis.Dalej w zażaleniu wskazano, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie błędnie interpretuje wymóg osobistego podpisywania zażaleń (i innych środków zaskarżania). Z art. 5 ustawy o podpisie elektronicznym wynika, że ustawodawca zrównał pod względem skutków prawnych dokumenty opatrzone własnoręcznym podpisem i podpisem elektronicznym, chyba że co innego wynikałoby z odrębnej regulacji. Ponieważ jednak żaden przepis Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie wprowadza odrębnej regulacji w tym zakresie, to tym samym możliwym jest wniesienie zażalenia drogą elektroniczną.W ocenie skarżącego skoro Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w tej sprawie już przyjął, że wniesienie zażalenia jest czynnością prawną, to mają zastosowania art. 60-61 i art. 78 K.c. Powołane zaś przepisy prawa cywilnego jak najbardziej dopuszczają możliwość zastąpienia dokumentu papierowego dokumentem elektronicznym. Forma pisemna jest tylko alternatywnym sposobem dochowania formy pisemnej. Tym samym pismo stanowiące oświadczenie woli złożone na nośniku danych wywołuje określone skutki prawne. Taka regulacja obowiązuje w postępowaniu cywilnym. Skarżący podniósł i to, że skoro art. 65 § 3 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi pozwala na doręczanie przez sąd pism właśnie z wykorzystaniem poczty elektronicznej, to tym samym przesądza to o konieczności stosowania przez sąd bezpiecznego kwalifikowanego podpisu elektronicznego. Nie ma więc przeszkód, żeby pisma "przychodzące" do sądu drogą elektroniczną i zaopatrzone w taki podpis mogły być traktowane na równi z pisami wnoszonym w tradycyjny sposób.W tym stanie sprawy, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zarządzeniem z dnia 13 grudnia 2010 r. wezwał P. B. do podpisania wniesionego zażalenia. Wezwanie to odebrano 29 grudnia 2010 r. i do chwili obecnej zażalenie nie zostało podpisane przez skarżącego.Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:Zgodnie z art. 46 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.) w związku z art. 57 § 1 oraz art. 194 § 3 tejże ustawy, każde zażalenie musi zawierać podpis strony albo podpis przedstawiciela ustawowego strony lub jej pełnomocnika.Należy wskazać, że zgodnie z art. 58 § 1 pkt 3 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi stosowanym odpowiednio do zażaleń na podstawie art. 176 i 178 oraz art. 194 § 3 i art. 197 § 2 powołanej ustawy, sąd administracyjny odrzuca zażalenie, jeżeli nie uzupełniono jego braków formalnych w wyznaczonym terminie, a takim brakiem jest w tej sprawie niepodpisanie zażalenia.Należy również wyjaśnić, że powołany przez skarżącego art. 65 § 3 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi dotyczy tylko doręczania pism przez sąd administracyjny innym podmiotom, a zwłaszcza nie zawiera – jak wskazuje na to skarżący – upoważnienia dla stron do dostarczania sądowi pism w drodze elektronicznej. Właśnie wprowadzenie takiej regulacji, na zasadzie wyjątku wskazuje, że ustawodawca wiedział o pismach wnoszonych w drodze elektronicznej i skutkach jakie niesie zaopatrzenie ich w podpis elektroniczny. Wiedząc jednak, że takie możliwości istnieją, zdecydowano się tylko na "jednostronną" możliwość skorzystania z tej drogi, tzn. na taką, w której sąd może do innych podmiotów zwracać się w drodze elektronicznej, a nie na odwrót. W ocenie Sądu skarżący dokonuje błędnej interpretacji przepisów. Z jednej strony skarżący podnosi, że przepisy Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie muszą zawierać żadnej wyraźnej podstawy prawnej, żeby dopuścić skutecznie wnoszenie pism zaopatrzonych bezpiecznym podpisem elektronicznym, a z drugiej strony powołuje się na wyraźne przepisy czy to w Kodeksie postępowania administracyjnego czy też w innych ustawach (np. w Kodeksie cywilnym), które to akty normatywne wprost dopuściły taki sposób skutecznego czy to wnoszenia pism czy składania oświadczeń woli. Gdyby ustawa o podpisie elektronicznym miała zastosowanie wprost do wszystkich aktów prawnych regulujących wnoszenie pism, zażaleń, itp. to wówczas niepotrzebne byłyby zmiany w innych ustawach wprost wprowadzające taką możliwość.Stosownie do art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. Nr z 2001 r. 130, poz. 1450 ze zm.) bezpieczny podpis elektroniczny weryfikowany przy pomocy kwalifikowanego certyfikatu wywołuje skutki prawne określone ustawą, jeżeli został złożony w okresie ważności tego certyfikatu. W rozdziale IX cytowanej ustawy znajdują się przepisy zmieniające m.in. przepisy Kodeksu cywilnego art. 60, art. 78 § 1 i § 2 dopuszczające możliwość wyrażenia woli osoby w stosunkach cywilnoprawnych przez ujawnienie jej w postaci elektronicznej. Ponadto ustawą z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz.U. z 2005 r. Nr 64, poz. 656 z późn. zm.) w art. 36 pkt 3 i pkt 5 dokonano zmiany przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego tzn. art. 57 § 5 pkt 1 i art. 63 § 3a dopuszczając możliwość wniesienia podania w formie dokumentu elektronicznego. Wskazane wyżej przepisy dotyczą wyłącznie zakresu jaki reguluje dana ustawa.W ustawie Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie ma odpowiednika wyżej wskazanych przepisów Kodeksu cywilnego i Kodeksu postępowania administracyjnego, a pojęcie podpisu elektronicznego w ogóle nie występuje.Dla skuteczności pisma wnoszonego przez stronę drogą elektroniczną konieczne jest późniejsze opatrzenie go własnoręcznym podpisem, bowiem tylko taki podpis spełnia wymagania wynikające z art. 46 § 1 pkt 4 Prawa o postępowaniu przed sadami administracyjnymi. Takie stanowisko zajmuje orzecznictwo sądów administracyjnych (np. Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z dnia 24 lipca 2008 r., sygn. akt I OPP 25/08, opub. w ONSAiWSA 2009 r., nr 2, poz. 20; Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w postanowieniu z dnia 28 października 2008 r., sygn. akt III SA/Po 368/08, opub. w LEX nr 504593; Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 10 listopada 2006 r., sygn. akt II FSK 1144/05, opub. w LEX nr 291823; Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z dnia 10 września 2008 r., sygn. akt I OZ 673/08, opub. w LEX nr 460225).Nie jest również trafna argumentacja skarżącego, jakoby dopuszczalność korzystania z podpisu elektronicznego w zakresie składanych zażaleń mogła wynikać również z art. 78 K.c. Kodeks cywilny zawiera regulację składania oświadczeń woli, a więc takich czynności prawnych, które zmierzają do wywołania (nawiązania, zmiany, rozwiązania) skutków prawnych prawa materialnego. Nie jest zaś oświadczeniem woli wniesienie w postępowaniu sądowoadministracyjnym zażalenia. Zażalenie jest bowiem czynnością procesową, która może wywołać skutki procesowe, a nie skutki w zakresie prawa materialnego. Zażalenia w ogóle nie da się przypisać do istniejącego na gruncie prawa cywilnego podziału na oświadczenia woli i oświadczenia wiedzy.W ocenie Sądu ustawa Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zawiera odrębne – od ustawy o podpisie elektronicznych i ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne – zasady opatrywania podpisami dokumentów kierowanych do sądów administracyjnych. Zażalenia (skargi) dla swojej skuteczności musza być podpisanie własnoręcznie.W związku z powyższym należało, stosownie do treści art. 197 § 2, art. 194 § 3 oraz art. 178 w związku z art. 58 § 1 pkt 3 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zażalenie odrzucić.