Sygnatura:
6110 Podatek od towarów i usług
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Skarżony organ:
Dyrektor Izby Skarbowej
Data:
2010-08-30
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach
Treść wyniku:
Odmówiono przyznania prawa pomocy
Sędziowie:
Jolanta Skowronek /przewodniczący sprawozdawca/
Sentencja
Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Gliwicach Jolanta Skowronek po rozpoznaniu w dniu 31 stycznia 2011 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi A.C. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia […]r. nr […] w przedmiocie podatku od towarów i usług w kwestii wniosku skarżącego o przyznanie prawa pomocy w zakresie ustanowienia fachowego pełnomocnika procesowego w osobie doradcy podatkowego z urzędu postanawia: odmówić przyznania prawa pomocy.
Uzasadnienie wyroku
Wnioskiem z dnia […] r. skarżący domagał się ustanowieniaw sprawie fachowego pełnomocnika procesowego w osobie doradcy podatkowego z urzędu.Powyższy powtórzył następnie na urzędowym formularzu, czyniąc tym samym zadość wezwaniu z dnia 23 listopada 2010 r.W jego motywach podał, iż wspólne gospodarstwo domowe prowadziz żoną i synem w wieku 23 lat, który jeszcze studiuje. Ponieważ prowadzona przez skarżącego działalność gospodarcza przynosi straty, jedynym źródłem utrzymania całej rodziny są dochody żony wynoszące średnio 1.682,81 zł. Tymczasem niezbędne wydatki, których wysokość udokumentowano przy piśmiez dnia […] r., obejmują opłaty za telefon (87,68 zł), CANAL+Cyfrowy (106,30 zł), UPC (59,99 zł), energię elektryczną (79,75 zł), gaz (143,54 zł) oraz czynsz (367,27 zł). Z uwagi na to, że nie jest w stanie ich ponosić ciążą na nim zaległości w płatnościach z tytułu rozliczenia wody w kwocie 1.817,61 zł, które łącznie z zadłużeniem czynszowym i odsetkami wynoszą 2.610,37 zł. Ponadto posiada debet na koncie w wysokości 127,98 zł, a bank wypowiedział mu zawartą umowę. Podobnie stan rachunków bankowych prowadzonych w Banku (…) wykazuje saldo zerowe, a zadeklarowana w ramach prowadzonej przez skarżącego działalności gospodarczej podstawa opodatkowania za ostatnie trzy miesiące wynosiła: 232,00 zł, 181,00 zł i 472,00 zł, podczas gdy poniesione koszty uzyskania przychodu obejmowały następujące kwoty: 929,84 zł, 224,43 zł i 875,38 zł. Wprawdzie w ubiegłym roku podatkowym wypracował przychód w kwocie 400.407,33 zł, niemniej jednak w związku z poniesionymi kosztami jego uzyskania w wysokości 403.185,23 zł poniósł stratę wynoszącą 2.777,90 zł. Jedynie jego żona w ramach prowadzonej działalności osiągnęła przychód rzędu 710.078,33 zł, który po potrąceniu kosztów jego uzyskania w kwocie 671.119,22 zł przyniósł dochód wielkości 38.959,11 zł. Jak wynika z przedłożonego do akt materiału źródłowego prowadzone przez B.C. przedsiębiorstwo handlowe wykazało w okresie ostatnich trzech miesięcy następujące podstawy opodatkowania: 32.411,00 zł, 26.202,00 zł i 25.728,00 zł. Natomiast wyliczony od początku roku łączny przychód z prowadzonej przez nią działalności wyniósł 311.038,13 zł i po potrąceniu kosztów jego uzyskania w wysokości 296.378,85 zł przyniósł łączny dochód w kwocie 14.659,28 zł.Dodatkowo w piśmie procesowym z dnia […] r. skarżący poinformował, iż wystąpił do Urzędu Skarbowego oraz ZUS o wystawienie stosownych zaświadczeń wskazujących na wysokość posiadanego zadłużenia,a nadto do Banku (…), celem zobrazowania wielkości zajęć oraz środków wypłaconych na jego rzecz w okresie ostatnich trzech miesięcy.Ponieważ zobowiązał się do ich niezwłocznego nadesłania, zarządzeniemz dnia 10 stycznia 2011 r. referendarz sądowy wstrzymał się z rozpoznaniem złożonego wniosku.Do dnia dzisiejszego dokumenty te nie zostały jednak przedłożone.Mając na uwadze wszystkie podniesione wyżej okoliczności zważono,co następuje.Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawoo postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270ze zm., dalej zwanej jako p.p.s.a.) przyznanie osobie fizycznej prawa pomocyw zakresie częściowym – czyli w myśl art. 245 § 3 ustawy p.p.s.a. obejmującym tylko zwolnienie od kosztów sądowych lub tylko ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.Stosując przytoczony przepis w rozpatrywanej sprawie, należy mieć przy tym na względzie, iż skarżącemu przyznano już prawo pomocy w zakresie częściowym, jako że postanowieniem z dnia 21 października 2010 r. zwolniono go od kosztów sądowych (tj. opłat sądowych i wydatków). Tym samym zadośćuczynienie jego obecnemu wnioskowi o ustanowienie doradcy podatkowego z urzędu w praktyce oznaczałoby, że niejako na "raty", w dwóch etapach przyznano by mu prawo pomocy w zakresie całkowitym, na które –w myśl art. 245 § 2 ustawy p.p.s.a. – składają się oba analizowane dobrodziejstwa procesowe. To z kolei skłania do uwzględnienia podczas oceny obecnego wniosku surowszych kryteriów wynikających z art. 246 § 1 pkt 1 ustawy p.p.s.a. (vide: postanowienie WSA w Warszawie z dnia 16 lipca 2010 r. sygn. akt III SA/Wa 1523/09 niepubl.). Według niego przyznanie osobie fizycznej prawa pomocyw zakresie całkowitym następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Przesłanka ta w ocenie rozpoznającego wniosek nie została jednak w niniejszej sprawie należycie wykazana. Do dnia dzisiejszego skarżący nie nadesłał bowiem wszystkich dokumentów źródłowych obrazujących jego rzeczywiste możliwości płatnicze. Dotyczy to w szczególności aktualnie posiadanych zaległości wobec ZUS i Urzędu Skarbowego, a nadto wielkości zajęć i innych obciążeń skierowanych do posiadanych przez niego oraz jego żonę rachunków bankowych, w tym środków wypłaconych na ich rzecz w okresie ostatnich trzech miesięcy. Tymczasem dane te mają o tyle istotne znaczenie w sprawie, iż pozwalają w sposób nie budzący wątpliwości stwierdzić czy skarżący spłaca ciążące na nim zobowiązania czy też nie, a nadto czy reguluje bieżące płatności. Tym bardziej, że prowadzona przez wnioskodawcę działalność gospodarcza przyniosła mu w ubiegłym roku podatkowym przychód w kwocie 400.407,33 zł, a zatem wykazana z tego tytułu strata nie była spowodowana nierentownością firmy czy brakiem popytu na usługi, które skarżący świadczy lecz nadwyżką ponoszonych kosztów nad uzyskanymi przychodami. Podobnie w okresie ostatnich trzech miesięcy, mimo że zadeklarował niewielkie podstawy opodatkowania: 232,00 zł, 181,00 zł i 472,00 zł, poniósł następujące wydatki: 929,84 zł, 224,43 zł i 875,38 zł. Okoliczność ta wbrew twierdzeniom strony nie może przesądzać o braku środków finansowych na dalsze prowadzenie działalności, skoro poniesiona strata jest jedynie wynikiem bilansowym, a firma mimo trudności utrzymuje się na rynku (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 czerwca 2008 r. sygn. akt I FZ 260/08 niepubl.). Ponadto fakt, iż żona skarżącego prowadzi własne przedsiębiorstwo handlowe, w ramach którego osiąga stałe dochody wynoszącew ubiegłym roku podatkowym 38.959,11 zł ma istotne znaczenie w sprawie, jako że w okresie ostatnich trzech miesięcy wykazała ona z tego tytułu następujące podstawy opodatkowania: 32.411,00 zł, 26.202,00 zł i 25.728,00 zł.W tej sytuacji brak było wystarczających podstaw do uwzględnienia złożonego wniosku. Przedłożony materiał dowodowy jako niekompletny uniemożliwiał bowiem ocenę rzeczywistych możliwości finansowych strony. Tymczasem prawo pomocy jest instytucją wyjątkową i jako taka powinno być stosowane tylko w stosunku do osób, które w nie budzący wątpliwości sposób wykazały, że spełniają przesłanki do jego otrzymania. Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest bowiem formą dofinansowania z budżetu Państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału fachowego pełnomocnika w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście obiektywnie niemożliwe. Dopiero bowiem stwierdzenie, że ani samodzielnie, ani przy pomocy członków najbliższej rodziny strona nie jest w stanie go opłacić pozwalałoby rozstrzygnąć o przyznaniu pomocy z budżetu Państwa. Z uwagi jednak na to, że wszystkie okoliczności dotyczące sytuacji majątkowej strony nie zostały wyjaśnione brak było podstaw do uwzględnienia złożonego wniosku. Tym bardziej, że od osób toczących spory sądowe w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oczekuje się zapobiegliwości i przezorności, jako że ta wiąże sięze swej istoty z ryzykiem ponoszenia wszystkich związanych z nią konsekwencji, zaś strona która realizuje swoje zobowiązania w taki sposób, że wyzbywa się środków, które mogłaby przeznaczyć na poniesienie kosztów pełnomocnikanie może prawnie skutecznie podnieść zarzutu, iż odmowa ustanowienia wskazanego we wniosku doradcy podatkowego jest ograniczeniem dostępności do realizacji jej praw przed sądem. Zgodnie bowiem z art. 6 ustawy p.p.s.a.sąd administracyjny udziela stronom występującym w sprawie bez pełnomocnika potrzebnych wskazówek co do czynności procesowych oraz poucza icho skutkach prawnych tych czynności i skutkach zaniedbań.Wobec powyższego, działając na podstawie art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 w zw. z art. 258 § 3 oraz art. 245 § 1, § 2 i § 3 w zw. z art. 246 § 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, postanowiono orzec jak w sentencji.