Sygnatura:
6118 Egzekucja świadczeń pieniężnych
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Skarżony organ:
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Data:
2009-07-31
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach
Treść wyniku:
Odmówiono przyznania prawa pomocyUmorzono postępowanie w przedmiocie wniosku o prawo pomocy
Sędziowie:
Przemysław Dumana /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Przemysław Dumana, , , po rozpoznaniu w dniu 19 kwietnia 2010 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi H. N. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w C. z dnia […], nr […] w przedmiocie egzekucji świadczeń pieniężnych w kwestii sprzeciwu skarżącej na postanowienie referendarza sądowego z dnia 17 marca 2010 r. p o s t a n a w i a 1) odmówić skarżącej ustanowienia radcy prawnego; 2) umorzyć postępowanie w przedmiocie wniosku o przyznanie prawa pomocy w pozostałym zakresie.

Uzasadnienie wyroku

Postanowieniem z dnia 2 listopada 2009 r. zwolniono skarżącą od kosztów sądowych w niniejszym postępowaniu, a w pozostałym zakresie odmówiono przyznania prawa pomocy. Zażalenie, które wniosła skarżąca na to postanowienie zostało oddalone przez Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia11 grudnia 2009 r.Następnie w piśmie z dnia 19 stycznia 2010 r. skarżąca wniosła o przyznanie prawa pomocy w zakresie obejmującym ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika. W urzędowym formularzu wniosku o przyznanie prawa pomocy, który wpłynął do Sądu w dniu 17 lutego 2010 r., skarżąca zaznaczyła, że wnosio zwolnienie od kosztów sądowych i o ustanowienie pełnomocnika w osobie radcy prawnego. Uzasadniając wniosek, podniosła, że otrzymuje rentę rodzinnąw wysokości […] zł. Z oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku i dochodach wynika, że skarżąca sama prowadzi gospodarstwo domowe oraz że posiada jedynie dom, w którym zamieszkuje.Pismem z dnia 19 lutego 2010 r. referendarz sądowy wezwał wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku przez: nadesłanie zaświadczenia wymieniającego wszystkie osoby zameldowane pod adresem miejsca zamieszkania skarżącej oraz ewentualne wyjaśnienie, jakie relacje rodzinne łączą te osoby ze skarżącą, udokumentowanie wysokości wszelkich dochodów uzyskiwanych przez skarżącą i osoby pozostające z nią w gospodarstwie domowym, przedłożenie wyciągów i wykazów z wszystkich rachunków bankowych posiadanych przez skarżącą i osoby pozostające z nią w gospodarstwie domowym, obrazujących operacje dokonane w ich ramach w ciągu ostatnich trzech miesięcy oraz dokumentów dotyczących lokat i kont, nadesłanie kopii zeznań podatkowych za rok 2009 złożonych przez skarżącą oraz inne osoby pozostające z nią w gospodarstwie domowym, a jeśli zeznania te nie były jeszcze złożone – za rok 2008, udokumentowanie w sposób nie budzący wątpliwości, np. poprzez przedłożenie zaświadczenia banku, aktualnej wysokości raty spłacanego przez skarżącą kredytu, nadesłanie zaświadczenia wydanego we właściwym urzędzie gminy o dochodowości posiadanego przez skarżącą gospodarstwa rolnego oraz zaświadczenia właściwej agencji udzielającego odpowiedzi na pytanie o to, czy skarżąca lub któraś z osób pozostających w jej gospodarstwie domowym otrzymuje dopłaty związanez posiadanymi gruntami rolnymi, a jeśli tak, to w jakiej wysokości, a nadto udokumentowanie za pomocą odpisów faktur lub rachunków wysokości wydatkówz tytułu stałych opłat związanych z utrzymaniem gospodarstwa domowego.Wezwanie to w znacznej części odpowiadało wezwaniu, którego skarżąca nie wykonała w dostatecznym zakresie na wcześniejszym etapie postępowania, a ponadto objęło okoliczności budzące wówczas wątpliwości.Powyższe wezwanie zostało odebrane w dniu 25 lutego 2010 r. przez dorosłego domownika (syn skarżącej).Odpowiadając na to wezwanie, skarżąca wniosła pismo, które zatytułowała jako sprzeciw. Do pisma nie załączyła żadnego z żądanych dokumentów.Postanowieniem z dnia 17 marca 2010 r. referendarz sądowy odmówił skarżącej ustanowienia radcy prawnego i umorzył postępowanie w przedmiocie wniosku o przyznanie prawa pomocy w pozostałym zakresie.Odpis powyższego postanowienia został doręczony skarżącej w dniu29 marca 2010 r.W dniu 31 marca 2010 r. (data nadania) skarżąca złożyła sprzeciw od powyższego postanowienia z dnia 17 marca 2010 r. Jej zdaniem spełnia ona wszelkie wymogi, aby zostało jej przyznane prawo pomocy poprzez ustanowienie radcy prawnego. Podniosła przy tym, że złożyła stosowne oświadczenia o stanie majątkowym na druku formularza. Do sprzeciwu nie zostały załączone żadne dokumenty.Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył, co następuje:Na wstępie należy stwierdzić, iż zgodnie z art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm., zwanej dalej ppsa) w razie wniesienia sprzeciwu, który nie został odrzucony, zarządzenie lub postanowienie, przeciwko któremu został on wniesiony, traci moc, a sprawa będąca przedmiotem sprzeciwu podlega rozpoznaniu przez sąd na posiedzeniu niejawnym.W dalszej kolejności wskazać trzeba, że skarżąca wniosła o przyznanie jej prawa pomocy w zakresie całkowitym. Odnotować w tym miejscu jednak należy, że postanowieniem z dnia 2 listopada 2009 r. zwolniono skarżącą od kosztów sądowych. Dlatego też obecny wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych należy uznać za zbędny, a w konsekwencji postępowanie o przyznanie prawa pomocyw tym zakresie za bezprzedmiotowe. Wobec powyższego na podstawie art. 161 § 1 pkt 3 ppsa, mającego zastosowanie na zasadzie analogii w postępowaniu wpadkowym w przedmiocie prawa pomocy, postępowanie w tym zakresie podlega umorzeniu.Mając powyższe na uwadze, rozpoznając wniosek skarżącej w pozostałej części, tj. obejmującej ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika, w pierwszej kolejności należy wskazać, że zgodnie z art. 246 § 1 pkt 2 ppsa prawo pomocyw zakresie częściowym, czyli stosownie do art. 245 § 3 ppsa obejmującym tylko zwolnienie od kosztów sądowych lub tylko ustanowienie pełnomocnika, może być przyznane osobie fizycznej, gdy wykaże ona, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.Ponadto trzeba mieć na uwadze, że w toku niniejszego postępowania wydano już postanowienie w przedmiocie prawa pomocy tj. w dniu 2 listopada 2009 r., którym, jak wyżej wspomniano, skarżąca została zwolniona od kosztów sądowych, a w pozostałym zakresie odmówiono jej przyznania prawa pomocy. Podkreślić w tym miejscu należy, że postanowienie to do chwili obecnej zachowało swą prawną moc. Obecnie więc rozstrzygnięcie w sprawie wniosku o przyznanie prawa pomocy w istocie sprowadza się do odpowiedzi na pytanie, czy w okresie, jaki upłynął od wydania wspomnianego postanowienia, sytuacja wnioskodawczyni pogorszyła się na tyle, by odstąpić od oceny powziętej w tamtym orzeczeniu.Podnieść w tym miejscu należy, że sąd przyznaje prawo pomocy, gdy wnioskodawca wykaże, że w stosunku do jego osoby zachodzą przesłanki przemawiające za uwzględnieniem wniosku. Podstawę zaś do przyznania prawa pomocy stanowią informacje wynikające z oświadczenia zawartego we wniosku składanym przez stronę na urzędowym formularzu (art. 252 § 1 ppsa). Jeżeli natomiast oświadczenie zawarte we wniosku okaże się niewystarczające do oceny rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych oraz stanu rodzinnego strony lub budzi wątpliwości, strona jest zobowiązana złożyć na wezwanie,w zakreślonym terminie, dodatkowe oświadczenie lub przedłożyć dokumenty źródłowe dotyczące jej stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego (art. 255 ppsa). Strona ma więc obowiązek współdziałania z Sądem w zakresie gromadzenia dowodów źródłowych i wyjaśnienia wszystkich okoliczności w celu ustalenia rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych. Nieuczynienie zadość temu obowiązkowi pociąga zatem za sobą negatywne konsekwencje w postaci niemożliwości uwzględnienia wniosku.Taka sytuacja miała miejsce w rozpatrywanej sprawie, gdyż dane zawartew formularzu wniosku o przyznanie prawa pomocy okazały się niewystarczające do oceny rzeczywistego stanu majątkowego skarżącej i jej możliwości płatniczych. Dlatego też wnioskodawczyni została wezwana do nadesłania dodatkowych dokumentów. Nie wykonała ona jednak skierowanego do niej wezwania, a w konsekwencji nie zostały złożone dokumenty, od których zależy rozstrzygnięcie rozpatrywanego wniosku. Podkreślić przy tym należy, że wezwanie było w niniejszej sprawie niezbędne bowiem przy rozpoznawaniu poprzedniego wniosku pojawiły się wątpliwości, które nie zostały przez skarżącą wyjaśnione. Przede wszystkim zwrócono wówczas uwagę na wątpliwości dotyczące rachunku bankowego skarżącej oraz osób mogących pozostawać wraz ze skarżącą we wspólnym gospodarstwie domowym. Obecnie wątpliwości te dodatkowo potęguje fakt, że wezwanie referendarza sądowego z dnia 19 lutego 2010 r. doręczono dorosłemu domownikowi – synowi skarżącej. To zaś podważa jej oświadczenie zawarte w formularzu wniosku o przyznanie prawa pomocy. Podkreślić także należy, że ocena powyższych wątpliwości wyrażona przez Sąd w postanowieniu z dnia 2 listopada 2009 r. została zaaprobowana w toku kontroli instancyjnej.Zaakcentować także trzeba, że do sprzeciwu skarżąca również nie załączyła żadnego z dokumentów, o które była wzywana, a w samej treści pisma ograniczyła się w zasadzie do stwierdzenia, że spełnia wszelkie wymogi, aby zostało jej przyznane prawo pomocy. Na skarżącej ciążyły zatem obowiązki, których niewykonanie mogło zostać potraktowane – zgodnie zresztą z zawartym w wezwaniu pouczeniem – jako brak należytego wykazania przez stronę spełnienia przesłanki przyznania prawa pomocy. Miała ona przy tym świadomość, że jej postawa może skutkować niekorzystnym dla niej rozstrzygnięciem, tym bardziej że wytknął jej to także referendarz sądowy w swoim postanowieniu, a także Sąd oraz Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z dnia 11 grudnia 2009 r. Uwagi te można w tym miejscu tylko podtrzymać i powtórzyć. Należy w tym miejscu także podkreślić, iż w orzecznictwie utrwalił się pogląd, zgodnie z którym to na wnioskodawcy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uprawniającej do skorzystania z prawa pomocy. Tym samym uznano, że sąd nie jest zobowiązany do prowadzenia dochodzeń w sytuacji, gdy dokładne dane umożliwiające pełną ocenę stanu majątkowego oraz możliwości płatniczych wnioskodawcy nie są znane wobec uchylania się wnioskodawcy od złożenia stosownych dokumentów w tym przedmiocie (zob. postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnegow Gdańsku z dnia 13 stycznia 2005 r., sygn. akt I SA/Gd 523/04, LEX 203331).Należy także zauważyć, że postawa, którą prezentuje skarżąca prowadzi jedynie do nieuzasadnionego przedłużania postępowania, a tym samym opóźnia rozpoznanie jej skargi i wydanie wyroku, na który oczekuje.Reasumując, nie zostało wykonane wezwanie skierowane do skarżącej, a tym samym nie przedłożono niezbędnych dokumentów. W konsekwencji nie sposób ocenić, czy w stosunku do skarżącej spełnione zostały przesłanki uzasadniające przyznanie prawa pomocy.Wobec powyższego Sąd na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 ppsa orzekł jakw sentencji.