Sygnatura:
6031 Uprawnienia do kierowania pojazdami
Hasła tematyczne:
Ruch drogowy
Skarżony organ:
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Data:
2009-07-20
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wlkp.
Treść wyniku:
Oddalono skargę
Sędziowie:
Marek Szumilas /przewodniczący sprawozdawca/
Maria Bohdanowicz
Mirosław Trzecki

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Marek Szumilas (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Mirosław Trzecki Sędzia WSA Maria Bohdanowicz Protokolant referent Adam Janas po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 listopada 2009 r. sprawy ze skargi G.R. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia […]r., nr […] w przedmiocie. cofnięcia uprawnień do kierowania pojazdem I. oddala skargę, II. przyznaje od Skarbu Państwa Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. na rzecz adwokata A.K. wynagrodzenie w kwocie 240 zł ( dwieście czterdzieści złotych) powiększone o należną stawkę podatku od towarów i usług tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącej.
Uzasadnienie: Decyzją nr […] z dnia […] lutego 2009r. Starosta, powołując się na przepis art. 140 ust. 1 pkt 4 lit. b w zw. z art. 122 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2005r. Nr 108, poz. 908 ze zm.), cofnął G.R. wydane przez ten organ dnia […] lipca 2006r. uprawnienia do kierowania pojazdami kat. "B" nr […], seria i nr druku […] do czasu ustania przyczyn, które spowodowały jego cofnięcie.
W uzasadnieniu decyzji Starosta wskazał, iż decyzją tego organu nr […] z dnia […] lutego 2008r. G.R. została skierowana na badania lekarskie do wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy w celu stwierdzenia braku lub istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami wg kat. "B". Zgodnie z pouczeniem zawartym w tejże decyzji G.R. miała poddać się badaniom lekarskim w terminie 30 dni od jej uprawomocnienia się. W związku z wniesionym przez G.R. odwołaniem, Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją nr […] z dnia […] kwietnia 2008r. utrzymało w mocy decyzję Starosty o skierowaniu odwołującej się na badania lekarskie. Z uwagi na niepoddanie się przez G.R. badaniom lekarskim, Starosta dnia […] maja 2008r. wszczął postępowanie administracyjne w sprawie cofnięcia stronie uprawnień do kierowania pojazdami wg kat. "B". W związku z powziętą informacją o wniesieniu przez G.R. skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. na decyzję Kolegium z dnia […] kwietnia 2008r., Starosta postanowieniem nr […] z dnia […] czerwca 2008r. zawiesił postępowanie administracyjne w sprawie cofnięcia G.R. uprawnień do kierowania pojazdami do czasu rozpatrzenia skargi przez Sąd.
Po przekazaniu organowi I instancji przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w dniu […] listopada 2008r. postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 11 sierpnia 2008r. (sygn. akt II SA/Go 373/08) o odrzuceniu skargi G.R., Starosta postanowieniem nr […] z dnia […] listopada 2008r. podjął zawieszone postępowanie. Na postanowienie o podjęciu postępowania strona w dniu […] listopada 2008r. złożyła zażalenie, jednakże po wezwaniu przez Starostę do złożenia wyjaśnień, G.R. w dniu […] grudnia 2008r. oświadczyła do protokołu przesłuchania strony, iż anuluje zażalenie i jednocześnie, z uwagi na złą sytuację materialną, wnosi o wyznaczenie nowego terminu na wykonanie badań lekarskich (do dnia 31 stycznia 2009r.). Organ przychylając się do prośby strony, pismem z dnia […] grudnia 2008r. poinformował, że ma ona obowiązek poddania się badaniom lekarskim do dnia 31 stycznia 2009r. Starosta poinformował G.R., iż w przypadku niepoddania się badaniom lekarskim w tym terminie zostanie wydana decyzja o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami wg kat. "B". G.R. nie poddała się stosownym badaniom lekarskim w wojewódzkim ośrodku medycyny pracy.
W dalszej części uzasadnienia decyzji nr […] z dnia […] lutego 2009r. Starosta podniósł, iż w myśl bezwzględnie obowiązującego przepisu art. 140 ust. 1 pkt 4 lit. b ustawy Prawo o ruchu drogowym, decyzję o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdem silnikowym wydaje starosta w razie nie poddania się badaniu lekarskiemu w trybie określonym w art. 122 ust. 1 pkt 3-5. Cofnięcie uprawnień do prowadzenia pojazdów ma charakter prewencyjny, zabezpieczający, na co wskazują przyczyny uzasadniające decyzję o cofnięciu. Stan zdrowia kierowcy nie powinien zagrażać bezpieczeństwu ruchu drogowego i nie powinien narażać kogokolwiek na szkodę. Na podstawie zebranych materiałów dowodowych Starosta stwierdził, że zachodzi przesłanka, o której mowa w art. 140 ust. 1 pkt 4 lit. b ustawy Prawo o ruchu drogowym do wydania decyzji o cofnięciu G.R. uprawnień do kierowania pojazdami, ze względu na niepoddanie się przez stronę badaniom lekarskim w wyznaczonym terminie. Organ wskazał, że cofnięcie uprawnień do kierowania pojazdami jest następstwem niewykonania przez stronę decyzji z dnia […] lutego 2008r. nr […]. W jego ocenie niepoddanie się badaniom stawia pod znakiem zapytania warunki zdrowotne G.R. i budzi wątpliwości co do tego, czy może ona bezpiecznie uczestniczyć w ruchu jako kierujący pojazdem.
Starosta pouczył jednocześnie G.R., że zgodnie z art. 140 ust. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym, cofnięte uprawnienie może zostać stronie przywrócone po dostarczeniu orzeczenia lekarskiego, stwierdzającego brak przeciwwskazań zdrowotnych z wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy.
Pismem z dnia […] marca 2009r. G.R. wniosła do Samorządowego Kolegium Odwoławczego odwołanie od powyższej decyzji, w którym wskazała, iż decyzja Starosty jest błędna, gdyż niezgodnie z prawdą w jej uzasadnieniu podano, iż nie poddała się ona badaniom lekarskim. Z uwagi na powyższe, G.R. wniosła o uchylenie objętej odwołaniem decyzji.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją nr […] z dnia […] kwietnia 2009r., po rozpatrzeniu odwołania, działając na podstawie art. 38 ust. 3 ustawy z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2001r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.), art. 1 i 2 ustawy z dnia 12 października 1994r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (Dz.U. z 2001r. Nr 79, poz. 856 ze zm.), art. 140 ust. 1 pkt 4 lit. b w zw. z art. 122 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym, a także art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.), utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.
Organ odwoławczy wskazał, że decyzja Starosty z dnia […] lutego 2008r. o skierowaniu G.R. na badania lekarskie uzyskała walor decyzji ostatecznej wraz z rozstrzygnięciem Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia […] kwietnia 2008r., utrzymującym w mocy decyzję organu I instancji. Z tego względu, zdaniem Kolegium, od dnia doręczenia decyzji organu II instancji rozpoczął bieg 30-dniowy termin wyznaczony w decyzji Starosty do poddania się badaniom w wojewódzkim ośrodku medycyny pracy. Ponieważ, ani w terminie wskazanym w decyzji, ani w dodatkowym, wyznaczonym przez organ I instancji terminie G.R. badaniom tym się nie poddała, Starosta zobowiązany był – stosownie do treści art. 140 ust. 1 pkt 4 lit. b ustawy Prawo o ruchu drogowym – orzec o cofnięciu stronie uprawnień.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze odnosząc się do podniesionej przez G.R. w odwołaniu okoliczności dotyczącej pozytywnych wyników badań tomograficznych uznało, iż nie mogła mieć ona wpływu na treść rozstrzygnięcia. Zgodnie bowiem z treścią § 9 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 stycznia 2004r. w sprawie badań lekarskich kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami (Dz.U. Nr 2, poz. 15), badania lekarskie osób wymienionych w art. 122 ust. 1 pkt 2-5 ustawy Prawo o ruchu drogowym przeprowadza się w wojewódzkich ośrodkach medycyny pracy. Od orzeczenia wojewódzkich ośrodków medycyny pracy osobie skierowanej przysługuje odwołanie do jednego z podmiotów odwoławczych – placówek medycznych wskazanych w § 12 ust. 3 tego rozporządzenia. Z tych względów badania lekarskie przeprowadzone przez stronę nie mogły zostać przez organy uwzględnione.
Pismem z dnia […] czerwca 2009r. G.R. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego nr […] z dnia […] kwietnia 2009r., w której podniosła, iż dnia […] stycznia 2009r. zgłosiła się prywatnie do neurologa M.N., będącego lekarzem przyjmującym w Wojewódzkim Ośrodku Medycyny Pracy. W związku z brakiem wyniku badań EEG lekarz ten wystawił skarżącej skierowanie, które załączyła do skargi. Pomimo prośby G.R. o opatrzenie skierowania pieczątką Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy lekarz stwierdził, iż nie zachodzi taka potrzeba, ponieważ jest znany z racji przyjmowania w tym Ośrodku. Dnia […] stycznia 2009r. w Wydziale Komunikacji poinformowano stronę, iż skierowanie takie jest niewystarczające. G.R. kierując się względami finansowymi postanowiła, że zgłosi się do Ośrodka dopiero z wynikiem EEG głowy. Po uzyskaniu w dniu […] marca 2009r. wyniku badania udała się do Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy, gdzie w dniu […] kwietnia 2008r. otrzymała orzeczenie lekarskie stwierdzające istnienie przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami silnikowymi wszystkich kategorii.
Skarżąca podkreśliła, że poza badaniem EEG w dniu […] marca 2009r., nigdy wcześniej, ani później nie wykonywano jej takiego badania, w związku z czym, w sytuacji braku możliwości porównania wyników, autorytatywne stwierdzanie o istnieniu przeciwwskazań zdrowotnych do prowadzenia pojazdów mechanicznych jest nieuprawnione. G.R. poinformowała, iż odwołuje się od krzywdzącego dla niej orzeczenia lekarskiego do Instytutu Medycyny Pracy.
Nadto skarżąca zaznaczyła, że jest osobą czynną zawodowo, od wielu lat jeździ samochodem, zaś atak padaczki, jakiego doznała w 2003r. po operacji oponiaka okolicy skroniowo-czołowej lewej w 2001r., nie powtórzył się.
W końcowej części skargi G.R. podniosła, iż choć treść art. 140 ust. 1 pkt 4 lit. b ustawy Prawo o ruchu drogowym przewiduje konsekwencje w postaci decyzji o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym wydanym przez starostę, w sytuacji, gdy zobowiązana do tego osoba nie podda się badaniu lekarskiemu w trybie określonym w art. 122 ust. 1 pkt 3-5 to jednak jej zdaniem powyższy przepis w tej sprawie nie powinien mieć zastosowania, bowiem takim badaniom – w jej mniemaniu – poddała się w terminie i przed uprawnionym lekarzem, który orzeka w Wojewódzkim Ośrodku Medycyny Pracy. Fakt skorzystania z porady w prywatnym gabinecie lekarskim nie powinien mieć żadnego znaczenia dla oceny spełnienia wymogu określonego w zacytowanym powyżej przepisie.
Z tych względów G.R. wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji.
W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławczego wniosło o jej oddalenie, podtrzymując w pełni dotychczasowe stanowisko w sprawie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.
Dokonując na podstawie art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) kontroli zaskarżonej decyzji pod względem jej zgodności z prawem, uznać należało, że decyzja ta nie narusza prawa materialnego, zaś w toku postępowania poprzedzającego jej wydanie nie doszło do uchybień przepisów proceduralnych, mogących mieć wpływ na wynik sprawy.
Materialnoprawną podstawę kontrolowanej decyzji stanowi przepis art. 140 ust. 1 pkt 4 lit. b ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2005r. Nr 108, poz. 908 ze zm.), zgodnie z którym starosta wydaje decyzję o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdem silnikowym w razie niepoddana się badaniu lekarskiemu w trybie określonym w art. 122 ust. 1 pkt 3-5 tejże ustawy. Z treści przepisu art. 122 ust.1 pkt 4 wynika zaś, że badaniu lekarskiemu przeprowadzanemu w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem, podlega kierujący pojazdem, skierowany decyzją starosty w przypadkach nasuwających zastrzeżenia co do stanu zdrowia.
W postępowaniu administracyjnym zakończonym zaskarżoną decyzją, organy orzekające związane były treścią decyzji Starosty z dnia […] lutego 2008r. kierującej G.R. na badania lekarskie do wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy celem stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem oraz utrzymującej ją w mocy decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia […] kwietnia 2008r. Biorąc pod uwagę, iż wniesiona przez G.R. skarga na decyzję Kolegium z dnia […] kwietnia 2008r. została dnia […] sierpnia 2008r. odrzucona przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wlkp., wskazać należy, iż decyzja o skierowaniu skarżącej na badania uzyskała przymiot prawomocności wraz z uprawomocnieniem się postanowienia o odrzuceniu skargi tj. w dniu […] września 2008r. Zgodnie bowiem z poglądem wyrażonym zarówno w orzecznictwie sądowym, jak i w piśmiennictwie, decyzje prawomocne, o których stanowi ustawodawca w art. 269 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.), to takie decyzje, które zostały utrzymane w mocy w postępowaniu sądowym, a więc od których skargę oddalono, czy odrzucono, a także takie, które nie zostały zaskarżone w tym postępowaniu z powodu upływu terminu do wniesienia skargi (postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 marca 2000r., sygn. akt SA/Rz 2073/99; M. Jaśkowska, (w:) M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks postępowania administracyjnego – komentarz, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2009, s. 952).
Kwestia daty uprawomocnienia decyzji organu I instancji ma istotne znaczenie na gruncie niniejszej sprawy, jeśli zważy się na treść pouczenia decyzji o skierowaniu G.R. na badania, w którym Starosta wskazał, iż strona winna zgłosić się na badania lekarskie do Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w całej Polsce w terminie 30 dni od uprawomocnienia się decyzji. W związku z tak sprecyzowanym terminem do wykonania przez stronę badań, Starosta podejmując zawieszone postępowanie w sprawie cofnięcia skarżącej uprawnień, w uzasadnieniu postanowienia nr […] z dnia […] listopada 2008r. podniósł, iż G.R. powinna była poddać się badaniom w ciągu 30 dni od daty uprawomocnienia się postanowienia Sądu o odrzuceniu skargi, czyli do dnia […] października 2009r. Przychylając się do prośby skarżącej organ wyznaczył stronie dodatkowy termin na wykonanie badań do dnia […] stycznia 2009r.
W rezultacie dokonanej analizy materiału dowodowego stwierdzić należy, że skarżąca – wbrew obowiązkowi nałożonemu prawomocną decyzją Starosty z dnia […] lutego 2008r. – nie poddała się badaniom lekarskim w wojewódzkim ośrodku medycyny pracy w celu stwierdzenia istnienia lub braku istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami. Z akt sprawy wynika, że G.R. poddała się takiemu badaniu w Wojewódzkim Ośrodku Medycyny Pracy dopiero dnia […] kwietnia 2009r., a więc po wydaniu przez Kolegium zaskarżonej decyzji.
Wskazać należy, iż o zachowaniu terminu do poddania się przez stronę badaniom lekarskim nie może decydować – wbrew stanowisku skarżącej – okoliczność zgłoszenia się przez G.R. dnia […] stycznia 2009r. do prywatnego gabinetu neurologa M.N. i wystawienia przez tego lekarza skierowania na badanie EEG. Nie budzi wątpliwości, iż aby uczynić zadość nałożonemu obowiązkowi, zgodnie z pouczeniem zawartym w decyzji Starosty kierującej na badania, skarżąca winna poddać się badaniom nie w dowolnie wybranym przez siebie gabinecie prywatnym, czy placówce służby zdrowia, lecz wyłącznie w wojewódzkim ośrodku medycyny pracy. Taki wymóg wynika bezpośrednio z treści przepisu § 9 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 stycznia 2004r. w sprawie badań lekarskich kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami (Dz.U. Nr 2, poz. 15), które wydane zostało na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 123 ustawy Prawo o ruchu drogowym
Z uwagi na powyższe stwierdzić należy, iż w sytuacji, gdy skarżąca nie poddała się badaniu lekarskiemu w trybie przepisu art. 122 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem, we wskazanym terminie i we właściwej placówce medycznej, ustawową i obligatoryjną konsekwencją takiego zaniechania było wydanie decyzji o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami.
Słusznie zatem organy orzekające w niniejszej sprawie uznały, że spełnienie przesłanek faktycznych opisanych ogólnie w hipotezie normy prawnej sformułowanej w art. 140 ust. 1 pkt 4 lit. b ustawy Prawo o ruchu drogowym, bezwzględnie zobowiązuje do zastosowania dyspozycji tejże normy poprzez wydanie decyzji o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami silnikowymi. Prawo przedmiotowe nie różnicuje skutków niewykonania nakazu poddania się badaniom lekarskim nakazanym z powodu uzasadnionego przypuszczenia, że stan zdrowia kierowcy stanowi przeciwwskazanie kierowania przezeń pojazdami w ruch drogowym. Ratio legis tak jednoznacznego, niedoznającego wyjątków rozwiązania ustawowego uregulowania jest łatwo dostrzegalne i trudne do zakwestionowania: nadrzędną wartością prawną jest w tym zakresie bezpieczeństwo kierowcy oraz pozostałych uczestników ruchu drogowego. Jest to dyrektywa nadrzędna w zestawieniu z indywidualnymi potrzebami zaspakajanymi ewentualnie przez stronę przy pomocy samochodu (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 7 listopada 2007r., sygn. akt III SA/Kr 19/07).
Mając powyższe na względzie przyjąć należało, że zarówno Starosta, jak i Samorządowe Kolegium Odwoławcze prawidłowo oceniły zaistniały w sprawie stan faktyczny w świetle obowiązujących przepisów prawa, w konsekwencji czego słusznie uznały, że zachodzi konieczność cofnięcia G.R. uprawnień do kierowania pojazdami kategorii "B".
Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), orzeczono jak w sentencji.
Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika, o którym mowa w pkt II sentencji wyroku, Sąd określił zgodnie z przepisem § 19 w zw. z § 18 ust. 1 pkt 1 lit. c i § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz.1348 ze zm.).

Uzasadnienie wyroku