Sygnatura:
6115 Podatki od nieruchomości
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Skarżony organ:
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Data:
2009-09-25
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie
Treść wyniku:
Odmówiono przyznania prawa pomocy
Sędziowie:
Grzegorz Panek /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie – Grzegorz Panek po rozpoznaniu w dniu 18 listopada 2009r. na posiedzeniu niejawnym wniosku o przyznanie prawa pomocy w sprawie ze skargi J. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia […] lipca 2009r. […] w przedmiocie wymiaru łącznego zobowiązania pieniężnego za 2007r. – p o s t a n a w i a – odmówić przyznania skarżącemu prawa pomocy
Uzasadnienie: Skarżący J. S., w związku ze skargą na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia […] lipca 2009r. […] w przedmiocie wymiaru łącznego zobowiązania pieniężnego za 2007r., wniósł o zwolnienie od kosztów sądowych w całości. W złożonym na urzędowym formularzu wniosku z dnia 26 października 2009r. podał, że znajduje się w trudnej sytuacji finansowej ponieważ spółka "A." w której posiada udziały przyniosła w 2008r. straty. Ponadto skarżący jest właścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni 60ha. Skarżący podał, iż z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego uzyskuje dochód w wysokości 2.000zł miesięcznie. Wskazaną kwotę w całości przeznacza na swoje utrzymanie. Dodał także, iż miesięcznie płaci alimenty w wysokości 1.350zł miesięcznie.
Referendarz sądowy, na podstawie art. 255 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. – powoływanej dalej w skrócie jako p.p.s.a.), wezwaniem z dnia 29 października 2009r., wezwał do uzupełnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy poprzez złożenie dodatkowego oświadczenia i podania wysokości otrzymywanych dopłat do posiadanych gruntów rolnych, wysokości uzyskiwanych dochodów z tytułu posiadanych udziałów w spółce jawnej "A.", podania i udokumentowania wysokości wydatków związanych z kosztami codziennego utrzymania (energia elektryczna, gaz, telefony, wyżywienie itp.) oraz informacji o ewentualnych dodatkach, zapomogach, pomocy w utrzymaniu od osób trzecich itp. i przedłożenia dokumentów wskazujących na trudną sytuację materialną jeśli takowe są w posiadaniu skarżącego, wysokości zaciągniętych kredytów oraz wysokości spłacanych z tego tytułu rat oraz do złożenia odpisu zeznania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za ostatni rok kalendarzowy, wyciągów lub wykazów z posiadanych rachunków bankowych skarżącego za okres trzech miesięcy poprzedzających złożenie wniosku.
W odpowiedzi na to wezwanie skarżący wskazał, iż spółka "A." posiada jeden rachunek bankowy na którym na dzień 22 lipca 2009r. znajdowało się 27,82zł czego dowodem ma być załączona kserokopia wyciągu bankowego. W 2008r spółka przyniosła stratę w wysokości 483.265,05zł. Skarżący podał także, iż spółka nie posiada żadnych nieruchomości wskazał także środki trwałe znajdujące się w dyspozycji spółki. Skarżący zaciągnął kredyt w […] którego aktualna wysokość wynosi 99.553,35zł oraz w […] w kwocie 50.000zł. Skarżący załączył do swojego pisma kserokopię wyciągu nr 128 na dzień 1 września 2009r. z rachunku bankowego prowadzonego w […].
Referendarz sądowy zważył, co następuje:
Intencją skarżącego było uzyskanie w rozpoznawanej sprawie przyznanie prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych.
Rozstrzygnięcie wniosku sprowadzało się więc do zbadania, czy spełniona została przesłanka wynikająca z treści art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. Stosownie bowiem do jego brzmienia, przyznanie osobie fizycznej prawa pomocy w zakresie częściowym – obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych, w tym opłat i wydatków (art. 245 § 3 p.p.s.a.) – uzależnione jest od wykazania przez nią, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
O ewentualnym przyznaniu prawa pomocy przesądza zatem przesłanka zobiektywizowana, o czym świadczy słowo "wykazanie", które nakłada na stronę nie tylko powinność uprawdopodobnienia ale więcej, formułuje obowiązek wskazania przez nią obiektywnie zaistniałych przesłanek stanu rzeczywistego (por. P. Dobosz, Procedury administracyjne, model sądownictwa administracyjnego a "prawo pomocy" [w:] praca zbiorowa pod red. J. Stelmasiaka, J. Niczyporuka, S. Fundowicza, Polski model sądownictwa administracyjnego, Oficyna Wydawnicza VERBA s. c., Lublin 2003, s. 120). Oznacza to, że inicjatywa dowodowa w stosunku do okoliczności, z których strona wnioskująca zamierza wywieść skutki prawne leży po stronie wnioskodawcy, a nie rozpoznającego wniosek. Nie budzi zatem wątpliwości, że rozstrzygnięcie wniosku zależy od tego, co zostanie udowodnione przez stronę (por.: J. P. Tarno: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Komentarz, Wyd. Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2004, s. 319).
Dokonana w tym kontekście analiza okoliczności sprawy prowadzi do konkluzji, że brak jest podstaw do uwzględnienia zgłoszonego żądania.
Trzeba bowiem podkreślić, że skarżący nie uzupełnił swego wniosku w stopniu czyniącym zadość wezwaniu referendarz sądowego z dnia 29 października 2009r. W szczególności, pomimo zawartego w tym wezwaniu wyraźnego żądania, skarżący nie nadesłał wyciągów lub wykazów z posiadanych rachunków bankowych za okres trzech miesięcy poprzedzających złożenie wniosku. Przedłożenie jedynie kserokopii wyciągu nr 128 na dzień 1 września 2009r. z rachunku bankowego prowadzonego w […] należy uznać w tej mierze za niewystarczające i w żaden sposób nie czyniące zadość żądaniu referendarza sądowego.
Ponadto skarżący nie wskazał wysokości rat spłacanych kredytów oraz wysokości otrzymywanych dopłat do posiadanych gruntów rolnych.
W tym stanie rzeczy nie sposób przyjąć, aby aktualny stan majątkowy i sytuacja dochodowa strony zostały zobrazowane w sposób dostatecznie dokładny.
Tymczasem należy podkreślić, że przyznanie prawa pomocy jest możliwe tylko i wyłącznie w przypadku wyczerpującego przedstawienia informacji dotyczącej sytuacji materialnej wnioskodawcy. Obowiązkiem strony jest zatem wykazanie zasadności złożonego wniosku w świetle ustawowych przesłanek przyznania prawa pomocy.
Trzeba również zaakcentować, iż brak jest prawnych podstaw do prowadzenia z urzędu postępowania w sprawie sytuacji majątkowej wnioskodawcy, jeżeli on sam nie wykaże istnienia przesłanek uzasadniających uwzględnienie żądania przyznania prawa pomocy. Sąd nie jest wobec tego zobowiązany do prowadzenia jakichkolwiek dochodzeń w sytuacji, gdy przedstawione przez stronę dane uniemożliwiają pełną ocenę jej stanu majątkowego, albo gdy nie są one do końca jasne.
W tym kontekście nie budzi wątpliwości, że wezwanie strony o przedłożenie dokumentów obrazujących okoliczności związane z jej aktualną sytuacją materialną było niezbędne i w pełni uzasadnione.
Z kolei uchylenie się strony od obowiązków nałożonych w toku postępowania o przyznanie prawa pomocy, czy też nierzetelne ich wykonanie, jest przeszkodą wykluczającą uprawdopodobnienie wskazanych we wniosku okoliczności, a w konsekwencji wyłącza możliwość przyznania jej rzeczonego dobrodziejstwa procesowego w żądanym zakresie (por.: postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego; z dnia 5 września 2005 r., sygn. akt II FZ 414/05 oraz z dnia 14 września 2005 r., sygn. akt II FZ 575/05).
Odnośnie straty jaką przynosi prowadzona przez skarżącego działalność należy zauważyć, że strata to często wynik bilansowy nadwyżki kosztów nad przychodami, np. gdy podmiot ponosi nakłady inwestycyjne. Strata może być spowodowana wielkością odpisów amortyzacyjnych będących kosztami uzyskania przychodów, może być wykorzystana do obniżenia dochodu z tego źródła i nie oznacza braku środków finansowych. Co więcej, poniesioną w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej stratę każdy podatnik ma prawo rozliczyć w ciągu pięciu kolejnych lat, poprzez zmniejszenie wykazanego zysku za dany rok, a co za tym idzie okoliczność ta nie zawsze warunkuje potrzebę udzielenia pomocy w postaci zwolnienia od kosztów sądowych.
Ma to szczególne znaczenie jeżeli weźmie się pod uwagę, iż w 2008r. skarżący z tytułu udziałów w spółce "A." osiągnął przychód w wysokości 2.767.046,40zł. Ponadto mimo powoływania się na straty które przynosi prowadzona działalność gospodarcza skarżący wskazuje, iż dysponuje środkami pozwalającymi mu na codzienne utrzymanie. Trudno zatem z tego względu uznać skarżącego za osobę zasługującą na szczególne traktowanie.
Wypada również zwrócić uwagę, iż skarżący jest przedsiębiorcą, a zatem podmiotem, który w sposób zawodowy i dla celów zarobkowych wykonuje czynności, z którymi wiąże się między innymi ryzyko prowadzenia sporów przed sądem. Powinien on zatem uwzględniać w swojej działalności możliwość prowadzenia procesów sądowych i w tym celu zabezpieczyć sobie pewną kwotę na ewentualne koszty postępowania sądowego. Trzeba w tym miejscu podkreślić, iż udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe. Przypadek taki nie zachodzi w niniejszej sprawie. Skarżący zaciągnął kredyty w […] w wysokości 50.000zł oraz w […] w wysokości 99.553,35zł. Podane kwoty wielokrotnie przewyższająca zadeklarowane przez niego miesięczne dochody. W ocenie referendarza sądowego skoro skarżący zadłużył się na tak znaczne kwoty, to musiał przewidywać realną możliwość ich spłaty, co również prowadzi do wniosku, że nie znajduje się on w nadzwyczajnie trudnej sytuacji materialnej (ubóstwie). Świadczy to o jego zdolności do uiszczenia wymaganego na obecnym etapie postępowania wpisu od skargi w wysokości 390zł.
Ponadto trzeba tutaj zaznaczyć, iż preferowanie jednych wydatków przed innymi, nie może prowadzić do zwolnienia przedsiębiorcy od kosztów sądowych, gdyż prowadziłoby to do kredytowania na uprzywilejowanych warunkach każdego, kto uzna, że wydatki związane stricte z bieżącą działalnością są bardziej istotne niż te, które służą ochronie interesów przedsiębiorców w postępowaniu przed sądem.
Mając na uwadze przedstawione okoliczności referendarz sądowy, na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji postanowienia.

Uzasadnienie wyroku