Stowarzyszenie i jego obowiązki w zakresie prawa podatkowego

Witam mam pytanie dotyczące wszystkiego związanego z rejestracja sądowa klubu (stowarzyszenia) nie przynoszącego dochodów i mam w związku z tym parę pytań:
– jak i co powinien zawierać status klubu
– co będę musiał załatwić w urzędzie skarbowym (nip, regon?)
– jakie są wymagania, aby zarejestrować klub
– jak rozwiązać sprawę z rozliczeniami z firmami sponsorującymi (umowy) (faktury)
– jak się rozliczać z urzędem skarbowym (jakie dokumenty)

Odpowiedź prawnika:

1. Statut
Problematykę statutu stowarzyszenia reguluje art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz.U. z 2001r. nr 79 poz. 855), który wymienia minimalne składniki statutu do których należą:
1) nazwa, 2) teren działania i siedziba, 3) cele i sposoby ich realizacji, 4) sposoby nabywania i utraty członkostwa, przyczyny utraty członkostwa, 5) prawa i obowiązki członków, 6) władze stowarzyszenia, tryb dokonywania ich wyboru, uzupełniania składu oraz kompetencje organów, 7) sposób reprezentowania stowarzyszenia oraz zaciągania zobowiązań majątkowych, 8) warunki ważności uchwał stowarzyszenia, 9) sposób pozyskiwania środków finansowych oraz ustanowienia składek członkowskich, 10) zasady dokonywania zmian statutu, 11) sposób rozwiązania stowarzyszenia, 12) strukturę organizacyjną i zasady tworzenia jednostek terenowych, jeżeli mają być powołane.
Katalog ten nie jest wyczerpujący, o czym świadczy użyty przez prawodawcę zwrot „w szczególności”, członkowie – założyciele mogą regulować w również inne kwestie związane z jego działalnością.

2. Urząd Skarbowy
2.1. Numer Identyfikacji Podatkowej (NIP):
Stowarzyszenia co do zasady podlegają opodatkowaniu, chociaż korzystać mogą z przedmiotowych zwolnień podatkowych, (o szerzej w dalszej części), a w związku z czym są objęte zakresem podmiotowym ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników (Dz. U. 1995 r. Nr 142 poz. 702) określonym w jej art. 2 tejże ustawy. Zasadnicze znaczenie ma tutaj zachowywanie statusu niezależnego podatnika w systemie opodatkowania co najmniej jednym z obowiązujących podatków.
Podatnik dokonuje zgłoszenia identyfikacyjnego na formularzu NIP-2, ma obowiązek wskazania w części B.4 tego formularza faktycznej formy organizacyjno-prawnej, w jakiej funkcjonuje.

2.2. Podatek dochodowy od osób prawnych:
Zgodnie z art. 17 ust. 1 Prawa o stowarzyszeniach, stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną i może rozpocząć działalność z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego.
Pismo Ministerstwa Finansów z dnia 08.02.1999r.Nr PB 3/359/GM-722-45/99:
Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482 z późn. zm.) zwolnione od podatku są dochody podatników (z wyłączeniem wymienionych w art. 17 ust. 1c), których celem statutowym jest działalność naukowa, naukowo-techniczna, oświatowa, w tym również polegająca na kształceniu studentów, kulturalna, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, wspierania inicjatyw społecznych na rzecz budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrzenia wsi w wodę, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów oraz kultu religijnego – w części przeznaczonej na te cele. Jeżeli więc postanowienia statutu stowarzyszenia pokrywają się z celami wymienionymi w powołanym powyżej przepisie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przychody, o których mowa wyżej będą zwolnione od podatku dochodowego od osób prawnych.
Należy zwrócić również uwagę na inne zwolnienia od podatku dochodowego od osób prawnych z art. 17 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Stosownie do art. 25 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, podatnik ma obowiązek składać bez wezwania deklarację o wysokości dochodu (straty) osiągniętego od początku roku podatkowego i wpłacać na rachunek właściwego urzędu skarbowego zaliczki miesięczne w wysokości różnicy między podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku podatkowego a sumą zaliczek należnych za poprzednie miesiące. Jeżeli jednak przeznacza uzyskane dochody na cele statutowe określone w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, może wystąpić do urzędu skarbowego z wnioskiem o zwolnienie z obowiązku składnia w/w deklaracji (art. 25 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).

2.3. Podatek dochodowy od osób fizycznych.
Na mocy art. 31 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst pierwotny: Dz. U. 1991 r. Nr 80 poz. 350) osoby prawne są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od nich (płatników) przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, oraz wypłacane przez nie zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego. Płatnicy przekazują w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, za który pobrano zaliczki, na rachunek urzędu skarbowego właściwego według siedziby płatnika, składając w tymże terminie deklarację PIT-4.
Jeżeli obowiązek poboru zaliczek ustał w ciągu roku, zakład pracy wskazaną wyżej informację przekazuje podatnikowi i urzędowi skarbowemu jak wyżej, w terminie do dnia 15 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano ostatnią zaliczkę.
Na podstawie art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, w terminie do dnia 31 stycznia roku następującego po roku podatkowym osoby prawne, w przypadku gdy nie dokonują rocznego obliczenia podatku, są obowiązane przekazać podatnikom (tj. osobom, które uzyskują od osób prawnych przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej) i urzędowi skarbowemu właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania podatnika imienne informacje o wysokości dochodu oraz potrąconych przez płatnika w roku podatkowym składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe, składki na ubezpieczenie zdrowotne pobranej w roku podatkowym przez płatnika i składki na ubezpieczenie zdrowotne odliczonej, a także należnego i pobranego podatku, sporządzone według wzoru PIT-11.
Informacje o wypłatach z wszelkich innych tytułów, jak z umów zlecenia i o dzieło, z praw autorskich, o dochodach opodatkowanych według stawek zryczałtowanych itp., płatnicy przekazują na bieżąco urzędom skarbowym wraz z kwotami pobranych zaliczek, tj. w terminie do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczkę (podatek), a po upływie roku obowiązani są sporządzić informację wg wzoru PIT-8B.
Na mocy art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby prawne, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21 i 52 ustawy, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego mają obowiązek sporządzić w trzech egzemplarzach, odrębnie dla każdego podatnika, informację o wysokości przychodów (PIT-8C) i w terminie do dnia 31 stycznia następnego roku podatkowego przekazać jeden egzemplarz podatnikowi, a drugi – urzędowi skarbowemu właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika

2.4. Podatek od towarów i usług:
Co do zasady stowarzyszenie, które nie prowadzi działalności gospodarczej, a dokładniej nie wykonuje we własnym imieniu i na własny rachunek czynności, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. z 1993r. nr 11 poz. 50) zwaną dalej ustawą o VAT, nie będzie podatnikiem podatku VAT. Jeżeli więc stowarzyszenie dokonuje określonych czynności we własnym imieniu, jednakże na rzecz jego członków, nie będzie objęte zakresem podmiotowym ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. z 1993r. nr 11 poz. 50), są oni bowiem odrębnymi „bytami prawnymi” od stowarzyszania, czynności są dokonywane na ich rachunek, a nie na rachunek stowarzyszenia.

2.5. Podatek od czynności cywilnoprawnych.
Na mocy art. 8 ust. 3 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2000r. nr 86 poz. 959) osoby prawne, których celem statutowym jest działalność naukowa, naukowo-techniczna, oświatowa, kulturalna, w zakresie kultury fizycznej i sportu, kultu religijnego, dobroczynności, obrony narodowej, ochrony środowiska, ochrony konsumentów, ochrony zdrowia i opieki społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niezdolnych do pracy, jeżeli w całym roku podatkowym poprzedzającym rok, w którym powstał obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych, ich dochody korzystały z całkowitego zwolnienia od podatku dochodowego oraz pod warunkiem, że przedmiotem zbycia nie jest składnik przedsiębiorstwa prowadzonego przez te osoby lub że nabycia dokonano nie dla takiego przedsiębiorstwa.

3. Problematykę numeru REGON reguluje ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej. (Dz.U. z 1995r. nr 88 poz. 439).
Zgodnie z art. 30 ustawy o statystyce publicznej, podmioty gospodarki narodowej są obowiązane do posiadania numeru identyfikacyjnego krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej i posługiwania się nim przy przekazywaniu informacji wykorzystywanych dla celów statystycznych. W myśl art. 2 pkt 11 ustawy o statystyce publicznej podmiotem gospodarki narodowej jest m.in. osoba prawna, natomiast na mocy art. 17 ust. 1 Prawa o stowarzyszeniach, stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną i może rozpocząć działalność z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego.
Art. 57 ustawy o statystyce publicznej stanowi, iż kto wbrew obowiązkowi odmawia wykonania obowiązku statystycznego podlega grzywnie.

4. Rejestracja
Zgodnie z treścią art. 12 Prawa o stowarzyszeniach komitet założycielski składa do sądu rejestrowego wniosek o rejestrację wraz ze statutem, listą założycieli zawierającą imiona i nazwiska, datę i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania oraz własnoręczne podpisy założycieli, protokół z wyboru komitetu założycielskiego, a także informację o adresie tymczasowej siedziby stowarzyszenia.
Art. 13 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy stanowi, iż wniosek o zarejestrowanie stowarzyszenia sąd rejestrowy rozpoznaje niezwłocznie, a rozstrzygnięcie powinno nastąpić nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku.
Art. 13 ust. 2 stanowi, iż sąd rejestrowy doręcza organowi nadzorującemu odpis wniosku o rejestrację wraz z załącznikami wymienionymi w art. 12. Organ ten ma prawo wypowiedzieć się w sprawie wniosku w terminie 14 dni licząc od dnia jego doręczenia, a także przystąpić, za zgodą sądu, do postępowania jako zainteresowany.
Podstawą prawną postępowania w sprawie zarejestrowania stowarzyszenia jest ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. (Dz.U. z 1964r. nr 43 poz. 296) kodeks postępowania cywilnego. W myśl art. 6943 kodeksu postępowania cywilnego, wniosek komitetu założycielskiego o zarejestrowanie składany jest do sądu rejestrowego, którym jest sąd rejonowy – sąd gospodarczy właściwy ze względu na siedzibę podmiotu, którego wpis dotyczy W postępowaniu rejestrowym sąd bada, czy zadeklarowane cele i sposoby ich realizacji są zgodne z przepisami prawa, natomiast nie ocenia, czy celowe jest utworzenie stowarzyszenia (szerzej patrz Andrzej Kidyba, Komentarz do ustaw o fundacjach i o stowarzyszeniach, Warszawa 1997, Wydawnictwa Prawnicze PWN).