Jestem uczennicą ostatniej klasy liceum. Kilka lat temu mój ojciec zawarł umowę z firma telefonii komórkowej. Umowę zawarł w moim imieniu ale zobowiązał się do opłacania moich rachunków. Nie dawno dowiedziałam się, że jakiś czas temu dwa rachunki nie zostały opłacone. Dostałam list z firmy windykacyjnej z żądaniem zapłacenia rachunku i groźbą poniesienia dodatkowych kosztów w przypadku zwłoki. Czy jestem faktycznie zobowiązana do płacenia rachunków? Czy mój ojciec mógł zawrzeć umowę w moim imieniu jeśli ja nawet jej nie widziałam? Co mi grozi za strony firmy windykacyjnej? Będzie się toczyć ewentualny proces? Czy komornik może zająć przysługujące mi alimenty?

Odpowiedź prawnika:

Firmy windykacyjne działają głównie zastraszając swoich dłużników – poprzez wysyłanie listów z wezwaniami do uiszczenia zapłaty, grożąc sądem, kosztami itp. Prawdopodobnie będą wysyłać kolejne listy wyznaczając kolejne ,,ostateczne terminy zapłaty" . Ten mechanizm się sprawdza, bo na etapie przedsądowym załatwianych jest ok. 70 % spraw.
Firma raczej nie zdecyduje się na proces. Wniesieni pozwu jest ryzykowne, łączy się z pewnymi kosztami np. uiszczenie wpisu, dojazdami itp., a nigdy nie ma pewności, czy te koszty się zwrócą, ponieważ dłużnik może być niewypłacalny. Takie ryzyko opłaca się kiedy w grę wchodzi coś więcej niż 100 czy 200 złotych.

Jeśli jednak Firma zdecyduje się na proces, to szgodnie z art. 27 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego powództwo wytacza się przed sąd pierwszej instancji, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania.

1. Przede wszystkim należy sprawdzić czy faktycznie powstało jakieś zadłużenie i czy dług ten został sprzedany. Jeśli zadłużenie rzeczywiście postało, to należy sprawdzić dokładnie o jaki okres tu chodzi. Zgodnie z art. 118 Kodeksu cywilnego termin przedawnienia roszczenia telekomunikacji (roszczenia związanego z działalnością gospodarczą), wynosi trzy lata.
Jeśli termin ten upłynął, to można bronić się zarzutem przedawnienia. Trzeba pamiętać, że sędzia nie weźmie zarzutu pod uwagę z urzędu.
Zgodnie z art. 123 § 1 kodeksu cywilnego bieg przedawnienia przerywa się:
a) przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
b) przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje.

Jeśli zatem termin przedawnienia jeszcze nie upłyną, to wniesienie pozwu przez Firmą spowoduje jego przerwanie – będzie on biegł od początku.
Uznanie roszczenia nastąpi jeśli Pani zadzwoni do nich lub napisze prośbą o przedłużenie terminu spłaty.

2. Jeśli chodzi o wątpliwości dotyczące możliwości zawarcia umowy przez ojca, to zgodnie z art. 98 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka.
W myśl art. 95 § 2 kodeksu cywilnego czynność prawna dokonana przez przedstawiciela w granicach umocowania pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego.
Z przepisów tych wynika, że ojciec mógł zawrzeć umowę w Pani imieniu i umowa ta w wywierać będzie skutki prawne wobec Ciebie. Nie ma znaczenia, że Pani sama się nie podpisywała na umowie. Ojciec ją podpisał i – jeśli sprawował władze rodzicielką – jego podpis wywiera takie skutki prawne, jakby Pani sama podpisała umowę.
Odpowiadając na pozew można jednak podnieść zarzut, iż ojciec przekroczył ustawowe umocowanie. Ramy takiego umocowania wyznacza art. Art. 101. § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ,,Rodzice obwiązani są sprawować z należytą starannością zarząd majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską.", a przede wszystkim art. 101 § 3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ,,Rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na wykonywanie takich czynności przez dziecko."
Miernikiem czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu jest ciężar gatunkowy dokonywanej czynności, jej skutków w sferze majątku małoletniego, wartości przedmiotu danej czynności oraz szeroko pojęte dobro dziecka i ochrona jego interesów życiowych. Konsekwencją braku zezwolenia sądu opiekuńczego z art. 101 § 3 k.r.o. jest nieważność dokonanej czynności (uchwała pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 30 kwietnia 1977 r. III CZP 73/76 publikacja OSNCP 1978/2 poz. 19).

Zawarcie umowy, z której wynikają zobowiązania dla małoletniego jest czynnością przekraczającą zwykły zarząd majątkiem dziecka i konieczna jest zgoda sądu opiekuńczego (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego – Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu z dnia 8 kwietnia 1997 r. II SA/Po 1438-1439/96 publikacja Prawo Gospodarcze 1998/1 str. 31).

Zgodnie z art. 103 § 1 i § 3 kodeksu cywilnego umowa zawarta z przekroczeniem umocowania jest nieważna. Również art. 58 § 1 kodeksu cywilnego uznaje nieważność czynność prawną sprzecznej z ustawą. Ponadto nałożenie zobowiązanie na osobę małoletnią, nie mającą żadnego majątku należy uznać za czynność prawną sprzeczną z zasadami współżycia społecznego (art. 58 § 2 kodeksu cywilnego).

3 . Nawet jeśli sąd przyjmie, że umowa była ważna, to można podnieść zarzut, że z treści umowy wynika, iż faktycznie podmiotem zobowiązanym do świadczenia był ojciec.
Kwestia ta nie jest jednak taka oczywista. Trudno jest ocenić jaka konstrukcja prawna ma umowa podpisana przez Pani ojca. Nie wiadomo jaki jest wzajemny układ roszczeń wszystkich trzech podmiotów. Dużo zależy od treści samej umowy, ale ona raczej nie wyjaśni ona wszystkich problemów jakie się tu mogą pojawić.

4. Jeśli Firma złoży pozew, to prawdopodobnie zażąda przeprowadzenia postępowania w trybie uproszczonym (art. 505 [1] kodeksu postępowania cywilnego). Należy pamiętać o sformalizowanym trybie tego postępowania – trzeba się posługiwać urzędowymi formularzami, a okoliczności faktyczne, zarzuty i wnioski dowodowe nie zgłoszone w pozwie, odpowiedzi na pozew, na pierwszym posiedzeniu przeznaczonym na rozprawę lub w sprzeciwie od wyroku zaocznego mogą być rozpoznawane tylko wtedy, gdy strona wykaże, że nie mogła ich powołać wcześniej lub gdy potrzeba ich powołania wynikła później.

5. Jeśli chodzi o egzekucje ewentualnego wyroku to zgodnie z art. 833 § 6 kodeksu postępowania cywilnego ,,Nie podlegają egzekucji świadczenia alimentacyjne oraz zasiłki i dodatki rodzinne, pielęgnacyjne, porodowe i dla sierot zupełnych."