Czy drugi małżonek zmarłej strony nabywa prawa do tego mieszkania jako do spadku po zmarłej, jeżeli nie przyczynił się materialnie ani do nabycia tego mieszkania, kosztów jego utrzymania oraz nie zamieszkiwał w nim (nie był zameldowany)? Czy tez pozostaje ono składnikiem działu spadku poprzedniego męża oraz dzieci z pierwszego małżeństwa? Mieszkanie spółdzielcze nabyto w trakcie istnienia pierwszego małżeństwa. Po orzeczeniu przez sąd o rozwodzie nie przeprowadzono sprawy o podział majątku wspólnego. Obie strony ponownie wchodzą w związki małżeńskie . Umiera jedna ze stron pierwotnego małżeństwa ( była żona, matka, w której skład majątku wchodziło ww mieszkanie). Czy sąd samoistnie przekształci sprawę o podział majątku wspólnego w dział spadku, czy też należy wystąpić z oddzielnym wnioskiem o to oraz dokonać opłaty sadowej od wartości szacunkowej spadku? Przed sadem cywilnym toczy się postępowanie o podział majątku pomiędzy rozwiedzionymi rodzicami. Z uwagi na śmierć mamy w tracie toczącej się sprawy, sąd w jej miejsce wezwał do uczestnictwa mnie z siostrą. Sprawa nadal toczy się o podział, czym nie jesteśmy zainteresowani, bowiem naszym celem w tej chwili jest typowy dział spadku po zmarłej mamie i zakończenie postępowania.

Odpowiedź prawnika:

Drugi małżonek dojdzie do dziedziczenia razem ze zstępnymi – art. 922 k.c. w zw. z art. 931 k.c. (zakładając, że chodzi o dziedziczenie ustawowe, a więc spadkodawca nie zostawił testamentu), chyba że w chwili otwarcia spadku nie był już w związku małżeńskim ze spadkodawcą, albo że małżonkowie byli w separacji (art. 9351 kc). Spadkobiercy ustawowi powołani do dziedziczenia w zbiegu z małżonkiem mogą też wystąpić o wyłączenie go od dziedziczenia, jeżeli za życia spadkodawca wystąpił o orzeczenie rozwodu lub separacji z winy tego małżonka (który to wyrok nie został przed jego śmiercią wydany), a żądanie to było uzasadnione (art. 940 k.c.). Termin do wytoczenia powództwa przez spadkobierców wynosi 6 m-cy od dnia, w którym dowiedzieli się o otwarciu spadku, ale nie później niż rok od dnia otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy) art. 940 § 2 k.c. Kwestia przyczynienia się do nabycia mieszkania nie ma żadnego wpływu na to czy małżonek może je odziedziczyć, czy też nie. Z drugiej strony proszę zauważyć, iż spadkobiercy dziedziczą cały majątek spadkodawcy, a nie poszczególne jego składniki. Stają się więc współwłaścicielami (z ustawowo określonymi udziałami) w całej schedzie po zmarłym. Dopiero dział spadku (umowny, bądź sądowy) przesądza o tym, kto stanie się właścicielem określonych przedmiotów. W podanym przypadku należy wystąpić do sądu z wnioskiem o połączenie w tym samym postępowaniu podziału majątku wspólnego oraz działu spadku. Dopóki nie dokona się podziału wspólności majątkowej, z czym związane są takie kwestie jak: przesądzenie o ewentualnych zwrotach nakładów, wydatków i innych świadczeń z majątku wspólnego na odrębny i odwrotnie, niemożliwe jest ustalenie składu oraz wartości spadku. Dlatego też konieczne jest połączenie obu postępowań. Opłata wynosi 1/5 wpisu stosunkowego, przy czym podstawę obliczenia tego wpisu jest wartość majątku będącego przedmiotem obu połączonych postępowań ( § 41 pkt 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia wysokości wpisów w sprawach cywilnych). Jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt działu spadku i zniesienia współwłasności, wówczas pobiera się 1/10 wpisu stosunkowego obliczanego jak wyżej.